PKK’nın FPV İHA teknolojisine ilgisi ve terörle mücadelede yeni dönem

PKK’nn, haziran aynn banda, Irak’n kuzeyindeki Pene-Kilit Harekat alannda ardk bir ekilde gerekletirdii saldrlar, FPV HA tedariki ve kullanm kapasitesine snrl da olsa eritiini iaret etmektedir. Terr rgtnn etki salayamad saldr, rgtn saldr pratiinde yeni bir dneme girdii gstermektedir. Bu da Trkiye’nin terrle mcadelesinde yeni bir snamayla kar karya olduunu iaret etmektedir.
Dr. Necdet zelik/ Kapadokya niversitesi
PKK terr rgt getiimiz haftalarda Irak’n kuzeyinde Pene Kilit Harekat blgesinde ngilizce ksaltmasyla FPV (First Person View) olarak bilinen ve kullancsna dorudan gr imkan salayan mini insansz hava aralaryla bir seri saldr giriiminde bulundu. Bilindii gibi FPV HA saldr yntemi Rusya-Ukrayna Savayla birlikte muharebe alanndaki taktik etkisiyle dikkatleri zerine ekmiti. Teknolojiye dayal bir saldr yntemi olan olarak muharebe alannda kendini ispatlam FPV HA’larn PKK’nn terrist eylemlerinde kullanmaya balamas akllara birok soru getirdi. Akllar kurcalayan balca sorular; terr rgtnn bu mini platformla birlikte mhimmat ve sistem konfigrasyonunu kimden ve hangi kanallardan tedarik ettii, bu sitemin taktik kullanm eitimini kimlerden ald eklinde sralanabilir. lk bakta birok olaan pheli aktr akllar kurcalasa da bunlardan en dikkat ekenin ran-KYB-PKK ls olduu sylenebilir. Bu gayrinizami ve gayriahlaki rtl ilikinin analizine gemeden nce FPV HA saldrsnn zelliklendiren platform, sistem ve mhimmata gz atmakta fayda olabilir.FPV HA konfigrasyonuFPV HA’lar, artrlm gereklik gzl takan kullancsna HA zerindeki kamera ve anten araclyla harekt alannda anlk gr salayarak altrlmaktadr. Bunun iin sradan mini HA’lardan (dron) daha hafif ve hareketli dner kanatl platformlar FPV konfigrasyonunda tercih edilmektedir. Saatte 200 km kadar hza kadar kabilen hafif FPV’lerin faydal yk tama kapasitesi de genellikle 1 kg ile snrlanmaktadr. Bununla birlikte kulland g kaynann kapasitesi ve grnt aktarma sitemindeki sensrlerin azl nedeniyle FPV HA’lar havada kal sreleri ve uu menzili bakmndan snrlandrmaktadr. Platform zerine monte edilmi hava nitesi (anten, kamera), kullancda bulunan arttrlm gereklik gzl ve kumanda vastas ile kontrol edilen FPV HA’lar gelimi iletim teknolojisi sayesinde kullancya 5 km’ye kadar anlk, etkili ve dijital grnt aktarm yapabilmektedir.te yandan, FPV HA’larn snrl yk tama kapasitesinin snrl oluu da platformda kullanlacak mhimmat taktik etki retebilecek zelliklere sahip kklkte olmasn gerektirmektedir. FPV’nin taktik muharebe alannda grlmeye baland ilk dnemde genellikle el yapm ve arpma etkisi ile infilak eden parack tesirli patlayc maddeler kullanlrken imdilerde FPV kullanmna uygun zrh delici mikro mhimmatlar dahi gelitirildii grlmektedir.Ksaca ifade edilen bu zellikleri bakmndan FPV HA’lar askeri anlamda kk birlik harektlarnda taktik atma durumlar iin klasik bombaatar, roketatar, makineli tfek, keskin nianc tfei veya piyade tfeinin salayamayaca avantajlar salayabilmektedir. Ayrca taktik muharebe alann ekillendirebilecek etkiye sahiptir.Rusya-Ukrayna Sava’nda taktik etki bakmndan kendisini kantlayan FPV HA’lar scak atma blgelerinde yerini almaya balamtr. Ucuz ve lmcl olan, kullanm hzla dnya apna yaylan FPV HA’lar, devletlerin ordularnn yan sra terr rgtleri ve kriminal kii/gruplarn da ilgisi ekmektedir.ran-KYB-PKK ilikisiPKK terr rgtnn de FPV HA sistemlerine eriebilmek iin birtakm yollar denedii bilinmekteydi. Haziran aynn banda Irak’n kuzeyinde Pene-Kilit Harekat alannda ardk bir ekilde gerekletirdii saldrlar, rgtn FPV HA tedariki ve kullanm kapasitesine snrl da olsa eritiini iaret etmektedir. Terr rgtnn bu dnemde gerekletirdii ve etki salayamad saldr, rgtn saldr pratiinde yeni bir dneme girdii gstermektedir. Bu da Trkiye’nin terrle mcadelesinde yeni bir snamayla kar karya olduunu iaret etmektedir.Terr rgtnn giritii saldrlarda kullanlan FPV HA’lardan bir ksm Trk Silahl Kuvvetlerinin (TSK) birliklerince drlerek etkisiz hale getirildi, bir ksm kullanc hatasna bal olarak hedefine ulamadan dt, bir ksmnn da s blgelerine isabet etti. Buradan tehdide kar TSK’nn zaten bir hazrlnn olduu anlalyor. FPV taktiklerini benimseme konusunda rgtn ise henz ilkel bir aamada olduu grlyor. Ancak rgtn bu kapasiteyi gelitirme potansiyelinin de bulunduu gzden kamamal. Bu noktada, PKK terr rgtnn FPV HA tedarik zinciriyle mcadele etmenin sahada FPV HA saldrlarna kar tedbir gelitirmek kadar nemli olduunu syleyebiliriz.PKK’nn FPV HA da dhil olmak zere kompakt hava ve hava savunma sistemleri teknolojine sahip olmak iin uzunca bir sredir gayret iinde olduu bilinmekteydi. 2023 ylnn Mart aynda rgtn Suriye koluna ait helikopterlerinin dmesi, terr rgt unsurlarnn paramotor ve omuzdan atlan gelimi yerden havaya fze sistemi (MAPADS) kullanm bu abasnn gstergesi olarak deerlendirilebilir. 27 Nisan 2024 tarihinde Kandil Da blgesinde den taktik HA ile rgtn Haziran aynn banda giritii FPV HA saldrlar rgtn geleneksel ve yeni tedarik balantlarn iaret etmektedir. Bu balamda Irak’n kuzeyinde Sleymaniye Hava Liman merkezinde gelien ran-KYB-PKK ilikisi yeniden dikkat ekmeye balad.Bilindii gibi Talabani ailesinin tahakkmnde bulunan KYB, 2005 Irak anayasasna gre devlet sistemi iinde siyasi bir partidir. Bunun da tesinde Irak kuzeyinde ran-Irak snrnda nemli bir alan kontrol edebilen KYB paramiliter bir oluum olarak da dikkat ekicidir. Devletalt kimliin verdii siyasi meruiyeti sayesinde devlet seviyesindeki aktrler ile rahatlkla etkileim iinde bulunabilirken, paramiliter pragmatist kodlarnn motivasyonuyla terr rgtleriyle rahatlkla grebilmektedir. Bu bakmdan devlet seviyesindeki aktrler ile PKK terr rgtn birbirine balayan KYB kirli bir organik yapya sahiptir. Bunun iin de Sleymaniye Havaliman’n bir merkez olarak kullanmaktadr.PKK’nn getiimiz Mart ayndan itibaren ran istihbaratyla FPV HA teknolojisi tedariki iin grmeler srdrd, bunun iin in yapm Mugin-3 ve hatta ran yapm Meraj-521 platformlarna ilgi gsterdii bilinmektedir. Bu tedarik srecini de resmi son kullanc olarak KYB zerinden formle edip Sleymaniye zerinden hayata geirmek istedii bilinmektedir. ran-KYB-PKK ilikisi zerinden imdiye kadar PKK’ya 50 civarnda Mugin-3 tedariki yapld deerlendirilmektedir. PKK ve onun Suriye kolu PYD’nin havaclk rnlerinin tedariki iin lojistik bir s olarak kullanlan Sleymaniye Havaliman, bilindii gibi ABD-KYB-PKK ilikisi iinde, terr rgtnn helikopter tedariki ve eitimi iin nemli rol oynamt. Buna mukabil, 7 Nisan 2023’te Sleymaniye Havaliman’nda PKK’nn Suriye kolunun lideri terrist Ferhad Abdi ahin ve beraberindeki ABD istihbaratlarnn bulunduu konvoyun yaknlarna gzda niteliinde bir SHA angajman gerekletirilmiti.Trkiye’nin, PKK’ya FPV HA tedarikinin nne gemek iin Sleymaniye Havaliman iin yeni bir karar ald biliniyor. Bu balamda, Sleymaniye Havaliman’nda PKK/PYD’ye FPV de dhil olmak zere silah sevkiyat faaliyeti tespit edilmesi halinde Trkiye’nin dorudan hassas angajmanda bulunmas bekleniyor.PKK ile mcadele askeri bakmdan byk lde Trkiye’nin snrlarnn tesine tandktan sonra Trkiye’nin terrle mcadelesi rgtn blgesel ve uluslararas aktrlerle olan ilikisi istikametinde bir boyut kazand. PKK ile mcadele, zellikle KYB merkezli yeni mcadele, istihbari angajmanlar iine alacak ekilde Sleymaniye evresine odakland ve derinlik kazand. ran-KYB-PKK birlikteliinin, PKK’nn taktik kapasitesinin gelitirilmesi iin FPV HA zerinde almaya alt inisiyatif bir snama olarak grlebilir. Bununla birlikte bu inisiyatif, Trkiye’nin rgtle mcadelesinin ran-Irak snrnda yapsal bir hal almas iin nemli bir frsat da sunmaktadr. @necdet4059