OZAN ÖMER KADÜKER – Dijitalleşme her alanda büyük bir değişime neden oluyor. Meslekleri, iş yapış şekillerini değiştiriyor, çağa ayak uydurmakta zorlananlar sistemin dışında kalıyor.
Dünya Ekonomik Forumu’nun İşlerin Geleceği Raporu’na göre 2027 yılına kadar mesleklerin yaklaşık yüzde 23’ünün değişmesi, bunun 69 milyonunun yeni iş, 83 milyonunun da artık mevcut olmayan iş olması bekleniyor.
Değişime kariyerlerenin ortasında yakalanan bireylerin tekrar eğitim alarak yeni beceriler elde etmesi, dijital ve yeşil dönüşüm becerilerini geliştirmeleri önemli. Henüz üniversiteye başlamamış gençlerin ise bu değişimi göz önünde bulundurarak tercih yapması gerekiyor.
‘Sihirli bir meslek yok’
Geleceğin meselelerine çözüm getirebilen mesleklerin yıldızının parlayacağını aktaran Yetkin Gençler Eğitim Kooperatifi Kurucusu Prof. Dr. Erhan Erkut, “Geleceğin meseleleri sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile örtüşüyor. Bu hedeflere birçok farklı meslekten gitmek mümkün. Gençler sihirli bir meslek aramasınlar. Dünyanın ve insanların sorunlarına katkıda bulunacak her mesleğe ihtiyaç var” dedi.
Öte yandan ana akımları göz önünde bulundurmanın faydalı olduğunu kaydeden Erkut, “Örneğin yaşlanan dünyada yaşlılara hizmet önem kazanacak; iklim krizi temiz enerji üzerinde çalışanları öne çıkaracak; şehirleşme şehirlerin sorunlarını çözebilecekleri ödüllendirecek. Önemli bir konu: teknoloji her mesleğin yapılış biçimini değiştirecek. Teknoloji okuryazarı olmayanların işi her meslekte zor” diye konuştu.
Hangi alanlar öne çıkıyor?
Üretici yapay zekâların ortaya çıkışıyla beraber en gözde yeteneğin makine ile iletişim kurabilmek ve düşünce zinciri oluşturmak olacağına dikkat çeken İstinye Üniversitesi Veri Bilimi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Şebnem Özdemir ise “Bu nedenle istem (prompt) mühendisliği, istem simyager, düşünce zinciri uzmanlığı gibi oldukça yeni meslekler parlayacak. Prompt mühendisliği oldukça kıymetli bir meslek olarak karşımıza çıkıyor. Bir üreticinin yapay zekâya yeterli bilgiyi verip, doğru soruları sorarak ona bir problemi çözdürmesi ya da bir işi yaptırması gibi düşünebilirsiniz” ifadelerini kullandı.
Yapay zekâ alanındaki meslekler için bireysel çaba gerektiğini aktaran Özdemir, şunları söyledi: “Eski ancak geleceği hâlâ parlak meslekler için okunabilecek bölümler, matematik, matematik mühendisliği, istatistik, endüstri mühendisliği, yönetim bilişim sistemleri, donanım mühendisliği, veri bilimci yetiştiren programlar sayılabilir. Ancak bunların da müfredatları ve kendilerini yeni gelişmelere ne kadar adapte edebildikleri önemli” diye konuştu.
Mesleklerin değişime uğradığını aktaran Özdemir, şunları söyledi: “Eskiden birkaç nesilde değişen meslekler, 4-5 yılda değişirdi, şimdi 2-3 yıl. Yani seçtiğiniz bölümü okurken, o bölümün kapsadığı meslek en az iki kez değişime uğrayacak. Bu nedenle seçimlerinizi müfredatlarını güncellemekten çekinmeyen, yeni dönemin becerileri/yetkinlikleri konusunda sizi aydınlatacak, vizyon kazandıracak bölümlerden yana yapmanızı tavsiye ederim.”
YÖK’ten yeni bölümler
YÖK, yapay zekâ, yapay zekâ çözümleri, dijitalleşme ve büyük veri alanlarında ihtiyaç duyulan insan kaynağını karşılamak için yeni lisans ve ön lisans programlarının açılacağını duyurmuştu. Bu programlardan bazıları şöyle:
■ Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi: Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Büyük Veri Analistliği, Bulut Bilişim Operatörlüğü ön lisans ve Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Bilgi Güvenliği Teknolojisi, Veri Bilimi ve Analitiği lisans programları,
■ Atatürk ve Bursa Teknik üniversitelerinde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi, Veri Bilimi ve Analitiği lisans programları,
■ Ege Üniversitesi’nde Otonom Sistemler Teknikerliği, Oyun Geliştirme ve Programlama, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme ön lisans programları,
■ Eskişehir Teknik Üniversitesi’nde Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Bilgi Güvenliği Teknolojisi lisans ve Oyun Geliştirme ve Programlama, Bulut Bilişim Operatörlüğü, Robotik ve Yapay Zekâ ön lisans programları,
■ Gaziantep Üniversitesi’nde İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Robotik ve Yapay Zekâ, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme ön lisans programları,
■ Harran Üniversitesi’nde Otonom Sistemler Teknikerliği, Robotik ve Yapay Zekâ, Kurumsal Bilişim Uzmanlığı, İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü ön lisans ve Veri Bilimi ve Analitiği lisans programı,
■ İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Veri Bilimi ve Analitiği lisans programı,
■ Kayseri Üniversitesi’nde İnsansız Araç Teknikerliği, Otonom Sistemler Teknikerliği, Dijital Dönüşüm Elektroniği ön lisans programları,
■ Kocaeli Üniversitesi’nde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi lisans ve İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Robotik ve Yapay Zekâ ön lisans programları,
■ Konya Teknik Üniversitesi’nde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi lisans programı,
■ Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nde İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Dijital Dönüşüm Elektroniği, Büyük Veri Analistliği ön lisans ve Veri Bilimi ve Analitiği, Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi lisans programları,
■ Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri lisans programı,
■ Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde Yazılım Geliştirme, Bilgi Güvenliği Teknolojisi lisans ve Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Oyun Geliştirme ve Programlama, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları,
■ Sakarya Üniversitesi’nde Veri Bilimi ve Analitiği, Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri lisans programları, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Bulut Bilişim Operatörlüğü, Büyük Veri Analistliği, Yapay Zekâ Operatörlüğü, Dijital Dönüşüm Elektroniği, İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Otonom Sistemler Teknikerliği, Robotik ve Yapay Zeka, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları,
■ Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nde Büyük Veri Analistliği, Dijital Dönüşüm Elektroniği, Kurumsal Bilişim Uzmanlığı ön lisans programları ve Trakya Üniversitesinde, Robotik ve Yapay Zekâ, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları.
