Pırlantadan kubbeler belki bir milyar kırat! İstanbul’un eşsiz cami̇ kubbeleri̇ bir kitapta toplandı

İstanbul’da bulunan camilerin kubbelerini fotoğraflayıp hikâyelerini kaleme alan Ş. Levent Deniz “Atalarımız ‘gök kubbeye’ mana katmış” diyor.MURAT ÖZTEKİN’İN HABERİ – Osmanlıdan bugüne İstanbul’un tarihî camileri, birçok sanatı bir araya getiren sanat galerileri gibi oldular. Edebiyatçı ve fotoğrafçı Ş. Levent Deniz ise dünden bugüne İstanbul’un eşsiz camilerini fotoğrafladı ve hikâyelerini kaleme aldı. Ancak bunu yaparken merkezine şairin “Bulutta şaha kalkmış Fatih’ten kalma kır at; Pırlantadan kubbeler, belki bir milyar kırat…” diye anlattığı sanatlı kubbeleri koydu. Deniz’in eserleri ise “Kubbe-i İstanbul” adlı kitapta toplandı. İstanbul’un manevi hazinelerine başka bir cepheden bakmamızı sağlayan fotoğraf kitabı, İstanbul Ticaret Odası tarafından okuyuculara sunuldu. Ş. Levent Deniz, bu vesileyle gazetemize tarihî kubbeleri anlattı…  Eserinizde okuyucuları İstanbul’a kubbeler üzerinden bakmaya davet ediyorsunuz. Niçin böyle bir çalışmaya imza attınız?Öncelikle camiler hakkında doğru şeyler öğrenmemiz gerektiğini düşündüm. Çünkü yanlış bilgilerle dolu kaynaklar var. Mesela Fatih Camii’nin kubbesinin çapı bile farklı farklı yazılıyor. Bunun yanında camilerin içerisindeki sanat unsurlarını, fotoğrafla birleştirmek istedim. Mihrap, minber, müezzin mahfili ve tabii ki kubbeler farklı sanatlarla bezeli. SANATIN COŞKUYLA YER ALDIĞI KISIMAslında eserinizin odağında kubbeler var. Osmanlılar kubbelere nasıl bir gözle bakmışlar?Camilerde sanatın coşkuyla yer aldığı kısımlar, kubbeler. Osmanlılar kubbeyi “gök kubbe” olarak adlandırmışlar. Özellikle tarihî camilerin kubbeleri, eşsiz sanatları bir araya getirmiş. Hepsi muazzam. O sanatlar neler?18. asra kadarki camilerin kubbelerinin ortasında mutlaka bir hat yazısı yer almış. Bunlar devirlerinin çok kıymetli sanatçıları tarafından kaleme alınmış. Yazıların etrafına ise kalem işleri ile süslemeler yapılmış. Ancak 18. yüzyılda bir süre Barok etkisinde kalınarak sadece geometrik çizimler yapılmış. Osmanlının son döneminde ise kubbelere tekrar ayetler yazılmaya başlamış. Yıldız Hamidiye Camii gibi mabetler bunlar arasında yer almış.Kubbelere yazılan ayetlerin arasında neler öne çıkıyor?Altı bin küsur ayet arasından daha ziyade ikisi seçilmiş. Kubbelere ya Nur suresinin 35. ayeti ya da Fatır suresinin 41. ayeti işlenmiş. Çünkü o ayetlerde gök kubbeden bahsediliyor. Atalarımız bunu yaparak kubbelere özel bir mana katmış. ESERLER ORİJİNAL KALSINŞ. Levent Deniz “Kamu kurumları restorasyonlarda iyi işler çıkarıyor. Fakat zaman zaman aksaklıklar da olduğunu görüyor ve okuyorum. Mesela eski camilerin göbek yazıları okunamaz hâle gelince restorasyona girişiliyor. Ancak oradaki asıl ayet araştırılmayarak, başka bir ayet yazılabiliyor. O da güzel elbette ama caminin banisi ne istemişse onu yazmak gerekiyor. Kubbelerimizin orijinalliğini korumamız lazım” diyor.ÖNCE ‘GÖK KUBBEYİ’ SEYREDİYORUMKubbeleri fotoğraflarken nasıl bir yol izlediniz, neler yaşadınız?Eserde elli tane cami ve Yeni Cami’nin Hünkâr Kasrı’na yer verdim. İhtişamlı olanların yanı sıra adı sanı duyulmamış estetik camilere ve son yıllarda yapılmış büyük camileri fotoğrafladım. Her defasında fotoğraf çekmek için gittiğim caminin tam ortasında durup 360 derece dönerek kubbeyi seyrediyorum. Zamanla bunu yapınca yüzümde bir tebessüm oluşuyor. Camilerin kubbesinin altındaki ruhani hava bana huzur veriyor. Bunun dışında mümkün oluğunca minarelere çıkarak camilerin kubbesinin İstanbul’u nasıl ruhani bir atmosferle çevrelediğini gösteriyorum. Dizlerimde sıkıntı olduğu için proje döneminde çok zor bir şekilde camilerde 20 bin karelik çekimler yaptım. Ancak yaptığıma değdi. Sizi özellikle tesir altında bırakan bir cami oldu mu?Takkeci İbrahim Ağa Camii beni en çok etkileyen mekânlardan biri oldu. Edirnekapı’da bir park içerisindeki bu küçük mabedin içerisine girdiğinizde âdeta sanat şöleniyle karşılaşıyorsunuz. İlk defa gördüğümde “Bu nasıl güzellik!” diye kendi kendime söylemiştim.