Trump’n seim kampanyasnda en sk anlatt eylerden birisi, bakanken Taliban lideriyle yapt grmede ona ektii ayar ve kendisine ekselanslar diye hitap edecek derecede onu uslandrd iddias. Bunu Biden ve Harris’e sayg duyulmayp ABD’nin itibarnn dmesi argmanlarnn bir delili olarak anlatyor. Dorusu bu iddiaya kar Kamala Harris aciz kald. Esasl bir rnek getirip Trump’n kendisini iirdiini anlatamad. Hlbuki muazzam bir misal mevcut: Trkiye’nin Bar Pnar Harekt.
mer Ekrem Keeci/ Yazar
Trump’n seim kampanyasnda en sk anlatt eylerden birisi, bakanken Taliban lideriyle yapt grmede ona ektii ayar ve kendisine “ekselanslar” diye hitap edecek derecede onu uslandrd iddias. Trump bunu hem sk durmas, hem ABD’nin rakip ve dmanlarna sz geirmesi hem de ona sayg duyulurken Biden ve Harris’e sayg duyulmayp ABD’nin itibarnn dmesi argmanlarnn bir delili olarak anlatyor. Dorusu bu salam duru ve sz geirme iddialarna kar Kamala Harris aciz kald. Esasl bir rnek getirip Trump’n hilaf- hakikat biimde kendisini iirdiini anlatamyor. Hlbuki muazzam bir misal mevcut: Trkiye’nin Bar Pnar Harekt.”Erdoan soyup soana evirdi”9 Ekim 2019’da Cumhurbakan Erdoan’a Trump “aptal olma” yazan nezaketsiz ve kibirli mektubunu yollam, buna mukabil Erdoan mektubu pe atp operasyonu balatmt. Bu, Amerika ve bakan iin tam bir aalanma anlam tayordu. Bakanlarnn mektubu ve tehdidi p muamelesi grm ve daha o gn iinde Cumhurbakan ve Trk ordusu tarafndan ezilmiti. ayet harekt gereklemeseydi Trump u aralar “bir telefonla savalar durduruyordum” dedii gibi “bir mektupla” da durdurduunu iddia edecekti. Ancak meseleyi azna bile alamyor. Zira hadise Amerikallara ar geldi ve Trk medyasnda maalesef pek az yank bulan ok ciddi tepkiye yol at.Trk ordusunun ilerlemesinin durdurulup anlama salanabilmesi iin Trump bakan yardmcs Mike Pence’i buraya yollad ve 17 Ekim’de Pence atekes iin anlaldn duyurdu. CNN’den Ryan Browne’un ayn gn yazdna gre adn vermedii kdemli bir ABD yetkilisi kendisine, bu anlamayla Trkiye’nin istediini aldn, hem Suriye’nin bir ksmn ilhak hem de ‘Krt halkn’ (esasen terristleri) yerinden etmesine geerlilik kazandrldn ifade etmitir. Browne’un kendi yorumu da “Trkiye byk kazanan” eklindeydi. ABD Savunmas ve uluslararas gvenlikle alakal bilinen mecralardan Defense One’n kdemli ulusal gvenlik muhabiri Katie Bo Williams’n ayn gn yazd uydu: “Bu anlamay Trkiye iin tek tarafl bir zafer dnda bir ey olarak grmek zor…” Ona cevaben ABD’deki Ermeni lobisinin en mehur cemiyetlerinden ANCA da X’te, “Sun Tzu savasz zaferden bahsediyor, grne gre Erdoan da tam olarak bunu elde etti…” yorumu yapmaktayd.George H. W. Bush zaman diplomatlarndan Dennis Ross “Atekes anlamas Erdoan iin harika” diyordu. Huffington Post yazar Brian Tyler Cohen, “Trkler istedikleri her eyi aldlar!.. Ya biz ne aldk? Mttefiklerimizin katledilmeyecei be gn” cmleleriyle X’te Trump’n twiti altnda tepkisini izhar ediyordu. Devaml Trkiye aleyhinde rapor ve yaynlaryla mahud Demokrasileri Koruma Vakf’nn (FDD) bakan Mark Dubowitz ise bunu bir atekes bile saymayp direkt Krtlerin teslimi olarak deerlendirmiti. Devamnda yazd da nakle yandr: “Erdoan akll. Trump’ soyup soana evirdi (He took Trump to the cleaner.)”Washington Post yazar Glenn Kesler hadiseyi yle zetlemiti: “Trkler: stediimiz her eyi verirseniz, ‘atekes’ yaparz. Trump: Gelmi gemi en harika anlama!” ngiltere kkenli olup ayrca Amerika’da da neredilen mehur dergilerden The Week 18 Ekim 2019’da hadisenin tarihi anlatlrken muhakkak paylamaya deer bir karikatr yaynlad. Karikatrde Trump kzarm bir tavuk olarak sofrada gsteriliyor, masann bir tarafnda Putin dier tarafnda ise Erdoan onu kesip yemeye giriirken grlyor, tavuk Trump’n stnde de “ABD menfaatleri” yazyordu. Bu karikatr birok Amerikal arasnda dnd gibi zlandal fenomenlerden Gissur Simonarson da paylap “Trump uluslararas bir maskara” yazm, buna Fransz Ermeni gazetecilerden Charles Vanetzian da beeni atmt.”Amerika lekelendi.. Trkiye’ye teslim oldu”Demokratlarn en nde gelen isimlerinden Nancy Pelosi ve Chuck Schumer, “Gz boyas bir atekes mukabilinde Krt ortaklarmza acmaszca saldrdan dolay Trkiye’ye verilen yaptrmlar kaldrmak d politikamzn gvenilirliini ciddi ekilde zedeliyor” aklamas yapmlard. Schumer ayrca att twitte unu sylyordu: “Bakan Erdoan hibir eyden vazgemedi, Bakan Trump’sa onun istedii her eyi verdi.” Temsilciler Meclisi’nden Abigail Spanberger de “Bu ynetimin u korkun igale yeil k yakmas itibarmz daha da lekeliyor” demekten kendisini alamamt. Keza Senatr Chris Coons da “Amerika’nn itibarna bir leke” demekteydi. Senatr Chris Murphy’nin yazdklar da pek arpcyd: “Bu bir atekes deil, Trkiye’ye tam bir kapitlasyon ve Krtleri terk ediimizin zirve noktas. Bal bo verin, asl anlamay okuyun. Bilfiil teslimiyet… Resmen igali merulatrdk ve yaptrmlar kaldrdk. Ne anlama ama.” Senatr Tim Kaine de anlamann “rezalet” olduunu syleyerek “Bu anlama Trkiye’ye bir teslimiyettir” demiti. Senatr Jeanne Shaheen ise senatoda 7 ksur dakikalk bir konuma yapm, ABD askerlerinin Suriye’den ekilmesinin en kt senaryo olduunu savunarak Trump’a km ve hem Trump’ hem de Erdoan’ onaylamadklarn tebyin eylemiti. Temsilcilerden Veronica Escobar’sa, “Gelimeler giderek daha ok edici oluyor. Amerika her saat daha az tannr hale geliyor” diyordu.Bir baka senatr Mark Warner Trump’n Krtlere ihanet ettiini savunmu ve savaanlara (yani terristlere) en azndan vize verilmesini teklif etmiti. O sralarda Temsilciler Meclisi yesi olan, getiimiz gnlerde ise Trump’a desteini aklayan ve iddetli Trk dmanlyla malumumuz bulunan Tulsi Gabbard’n tasviriyse yleydi: “Trump’tan Krtlere: Sizin iin harika bir anlama yaptm. Trkiye’ye vatannz ve evlerinizi verdim, sizin de ailelerinizi toplayp onlar sizi katletmeden evvel gitmeniz iin 5 gnnz var!” NBC News’ten Richard Engel de on binlerce beeni alan bir twitinde, “Krtler Trump tarafndan satldlar… Krtler bunu en byk ihanet olarak hatrlayacaklar” yazmt. ngiliz milletvekili Emily Thornberry dahi Avam Kamaras’nda konuma yapp Trump’ Krtlere ihanetle sulamaktayd.17 Ekim’de Trump’n snrdaki duruma iaretle “Trkiye bunu temizlemek zorundayd” ifadesi tepkileri iyice ykseltmi, en mehur Kongre yelerinden Alexandria Ocasio-Cortez onu, “etnik temizlik dili” kullanmakla itham etmiti. Hillary Clinton’a danmanlk yapm olan Peter Daou da Trump’ etnik temizlii desteklemekle sulam ve kimsenin onu durdurmamasndan szlanp lkenin bulunduu durumdan yaknmt. Ayrca Trump’n, “Bazen onlarn kavga etmelerine izin vermelisiniz, iki ocuun oka yapt gibi” cmleleri de reaksiyon toplamt. Tepkililerden biri u an Ortadou ve Kuzey Afrika iin Ulusal Gvenlik Konseyi Koordinatr olan, Bush’tan Obama ve Trump’a kadar birok ABD bakan dneminde idarede grevler alan Brett McGurk’t. O Trump’n mezkr ifadesini alntlayp 18 Ekim’de att twitte, “Bu iren ve cahil bir aklama” diyordu. Ona gre masum Krtler yerlerinden ediliyordu ve Trkler sava sular iliyorlard.Kongre’den bir baka isim, Lizzie Fletcher, resmen hususi bir aklama yaynlam ve terristleri desteklemedikleri iin ABD’nin “ulusal gvenliinin riske edildiini” ve mttefiklerini terk ederek “kendilerine olan gvenin baltalandn” beyan etmiti. O ve daha aktarmakla bitmez nicesine gre Krtler sistematik olarak katledilmekte ve DAE’in n almaktayd. CIA eski direktr yardmcs Michael Morell de tepkiliydi: “Krtleri srtndan baklam olmadk m?.. Onlara, ‘Trklerin istediini yapmalsnz yoksa atekes bitecek’ demedik mi? Trkiye’yle taraf olmadk m?”Cumhuriyetilerin 2012’de Obama’ya kar aday olarak kardklar Senatr Mitt Romney de olaya sessiz kalamayp tepkilere yle itirak etmekteydi: “Diplomatik olarak Amerika Birleik Devletleri’nin elini Trkiye’nin zorlayaca kadar ok zayf ve beceriksiz miyiz? Trkiye’nin?!” Romney’nin 2012’de karsn koluna takp uaa atlayp Trump’n ayana kadar gidip ondan destek almaya altn, 2016’da Trump aday olduunda ise ona srt dndn ve bu kkl dolaysyla bugn Trumplarn ele geirdii Cumhuriyeti Parti’de de kendisinin alabildiine kk bir duruma drldn de hatrlatalm. Ancak o evrede bakanla kadar yaklam bir senatr olarak bu ifadeleri nakledilebilirdir. Bu arada Cumhuriyeti Amerikan vatandalarndan da “Trump Erdoan’a teslim oldu” yorumlar o gnlerde X’te mahede edilmekteydi.Kuvvetli bir argmanGrld zere Trump’n muhalifleri ona Bar Pnar Harekt ve sonucundan dolay iddetle yklenmi, Amerika’nn lekelendiini savunup tarihlerinde nadir grlr byklkte bir reaksiyon vermilerdir. Elbette sylemleri hakszdr ve zalimlikleri ile kstahlklarn yanstmaktadr. Esasen bu suretle Trkiye’nin sadece terr rgtne deil, destekilerinin kibir ve kstahlna da bir darbe indirdii tespiti yaplabilir.Ancak tm bunlar bizim amzdan olup Kamala Harris’in kendi asndan bu tepkiyi gndeme getirerek Trump’n propagandasna Amerikallar nezdinde geerli ve kuvvetli bir cevap verme ihtimali mevcut. Trump’nsa buna mukabelesi belli. Kuvvetle ihtimal Papaz Brunson meselesine atfla “Ben onlarn ekonomisini kerttim ve papaz kurtardm” cevab verecektir.Bu cevaba bir Amerikal zaviyesinden yle bir karlk verilebilir: “Srdrlebilir uluslararas ilikiler kriterleri asndan son derece galiz ve baya bu yaklamn faydadan ok zarar oldu. Evvela bir adam kurtarmak iin koca bir lke ekonomisine saldrlld. ‘Mttefik’ bir millete bu yaplanla gven ve itibar zedelendi. Krtlere ‘sizin topunuz benim bir papazmdan daha deersizsiniz’ demi oldun. te yanda NATO’nun ikinci byk ordusuna sahip ve blge asndan fevkalade nem arz eden Trkiye’yi in ve Rusya’ya daha ok yaklatrdn. Devaml in’e kar mcadeleden bahsedip byle nemli bir lkeyi o tarafa iterek bu konuda da baarszlk sergiledin. Dier yanda bu kaba g gsterin de byk deil fakat ucuz kald zira bir adam kurtarmak iin bunca ceviz krmana ramen onu ekip alman da tam tamna iki yl buldu. Hlbuki Trklerin Ruslar ve inlilerle ters dtkleri mevzulardan istifadeyle onlara da ksm bir kazan salatlarak tm bu gerginlik, bayalk ve kayplarn laf bile olmadan mesele halledilebilirdi.”Bu minvalde bir cevap ak ki konunun zelinde Trump’nakavt eder. Yenilgiden kurtulmasnnsa sadece bir yolu var; o da YPG ve trevlerinin terr rgt olduunu kabul etmek. te o vakit, onlarca yldan beri bebek katliamlarndan tecavzlere iine batmad pislik kalmayan, Avrupa memleketlerinde de iddet hadiselerine bulaan ve envai eit istihbarat rgt tarafndan kullanld iin gvenilmez olan PKK ve trevi bir rgt Amerikallarn tonla parasnn salaca bir mesele yapmaktan kandn ifade etmeli. Ve tam da mevzubahis ehemmiyetinden tr Trkiye’yle bir terr rgt iin ipleri koparmamaya uratn beyan etmeli. Ancak ve ancak bu minval zere yapaca anlatmla nakavttan kurtulup rakibini sktrabilir.Tabii mevzubahis ABD bakan adaylar olunca gerek Harris’in Trkiye zerinden yklenmesi gerekse de Trump’n byle bir kar atak yapmas pek ihtimal dhilinde grlmez. Velakin Trump’n kreselcilerin yerleik nizam ve baskn sylemlerinin birouna kar mcadele verip ters gitmesi, 2019’daki operasyon srasnda da Krtlerin 2. Cihan Harbi’nde kendilerine yardm etmediini, bu meselenin de onlarn deil Suriye ve Esed’in meselesi olduunu sylemesi gibi yine tipik Amerikan siyasetilerine aykr tavr, ufak bir ihtimali dndrtyor. Kesin olansa bu harekt ve uyandrd reaksiyonun hem biz hem onlar asndan tarih byk bir vak’a ve birok vesilelerle dillendirmeye deer olduudur.
