Akşam gazetesi yazarı Mustafa Kartoğlu, Volkswagen’in Türkiye’de fabrika açmaktan vazgeçmesinin ardından yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Kartoğlu, Volkswagen’in Çin ile rekabet edemediği için Almanya’da fabrika kapatma kararı aldığını belirtti. Yazar, Türkiye’nin ise bu tür yatırımları başka ülkelerden almayı başardığını ifade etti. Kartoğlu, Türkiye’nin sunduğu fırsatların önemini vurguladığı yazısında şunları kaydetti: “Alman otomotiv devi Volkswagen, kendi ülkesinde fabrika kapatmaya hazırlandığını duyurdu, dün de ‘2029’a kadar iş güvencesi’ verdiği sendikalarla olan toplu sözleşmeleri feshetti. Alman ekonomi gazetelerine göre şirket, ‘akıllı otomobil’ teknolojisine, özellikle de yazılım tarafında geri kaldı. Çin’in ucuz elektrikli araçları nedeniyle rekabette zorlanıyor. Handelsblatt gazetesi, bu yüzden bazı yan markaların yeni modellerin iki yıldır geciktiğini yazdı. *** Hatırlayacaksınız, Grup, 2019’da Türkiye’de fabrika kurma kararı almıştı. Bunun için şirket kurmuş ve devletten Manisa’da yer tahsisi de sağlanmıştı. Ancak Türkiye, PKK/YPG terörüne karşı Suriye sınırının ötesine harekatlar başlatınca vaz geçti. Dönemin şirket yöneticisi Herbert Diess, kararı ‘siyasi gerekçelerle’ aldıklarını gizlemedi. Hatta, büyük ilkesel gerekçeler öne sürdü: “Şirketler, uluslararası hukuk ve insan haklarının sadece hükümetlerin sorumluluğunda olduğunu düşünürse, piyasa ekonomisi etik temellerini kaybeder. Volkswagen, Suriye’nin kuzeyindeki askeri çatışma konusunda Alman hükümeti ve Avrupa Birliği’nin değerlendirmelerini paylaşıyor. İnsanlar öldürüldüğü sürece, bir savaş alanının yanı başına kazma vurmayacağız. Bir otomobil fabrikası kurmanın amacı bir hükümetin ayakta kalmasını sağlamak değildir.” Oysa Diess, bu büyük lafları ederken, aynı anda şirketin başka ülkelerde devam eden ‘köle işçi çalıştırma’ davalarıyla uğraşıyordu. Brezilya’da askeri diktatörlük döneminde köle çiftliği işletmek, işkence, cinayet ve tecavüz davasına, Çin’de iş yaptığı (ABD’nin de yaptırım listesine aldığı) fabrikalarda Uygur Türklerinin zorla çalıştırıldığı iddiaları eklenmişti. Belki biraz da bu yüzden; bir yıl sonra pişmanlık sözleri çıktı ağzından: “Ben orada fabrika açılması taraftarıydım ve hala da öyleyim. Türkiye jeo-stratejik açıdan Avrupa’nın vazgeçebileceği bir ülke değil. Ben AB ve Alman hükümeti ile Türkiye konusunda farklı düşünüyorum. Biz Türkiye’yi AB’ye entegre edip, bu ülkedeki gücümüzü artırma konusunda daha iyisini yapabilirdik.” *** VW, Çin’deki liderliği kaptırdığı BYD’ye Türkiye’de kuracağı fabrika arazisini de kaptırdı. Şimdi kendi ülkesinde fabrika kapatıyor, işçi çıkarmaya hazırlanıyor. Türkiye ise aynı yatırımı başka yerden alabiliyor. Üstelik Avrupa’nın ‘geri kaldığını’ itiraf ettiği teknolojileri geliştirme fırsatını yakalıyor. Önceki gün Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Alman şirketi Siemens’in de Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nde kullanılacak cihazları geciktirdiğini açıkladı ve “Bunun mutlaka bir bedeli olacak” dedi. *** Biz de 2021’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kullandığı şu ifadeyi hatırlıyoruz: “Türkiye’nin uzattığı dost elini tutanlar bugüne kadar hep kazançlı çıktı. Yaptırımlarla, tehditlerle, şantajlarla, yıldırmalarla bizi engellemeye çalıştılar ancak hiçbirine eyvallah etmedik.” ”
