SERDAR KILIÇ / İSTANBUL Milattan önce 650 civarında, Babilliler bulutların görünümüne ve hale gibi meteorolojik optik fenomenlere dayanarak kısa vadeli hava değişikliklerini tahmin etmeye çalıştı. O günden bugüne kadar insanlık kontrol edemediği tek güç olan doğayı tahmin etmeye çalışıyor. Hava tahminleri sadece ‘yarın ne giyeceğim?’ planı ile değil, başta tarım olmak üzere pek çok alanda hayati öneme sahip. Meteoroloji Genel Müdürlüğü hava tahminlerini yaparken çok titiz bir çalışma yürütüyor. Gözlem istasyonları ile havadan, karadan ve denizden elde edilen veriler inceleniyor. Tahminler, uzmanlarca yorumlanan bu veriler üzerinden yapılıyor. Türkiye’de meteoroloji takipleri yıllardır, Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapıldı. Ancak özellikle 2018 yılından sonra sosyal medya’dan yayın yapan amatör meteoroglar yeni neslin hava tahminlerini sosyal medya üzerinden takip edilmesini sağladı. Binlerce takipçisi olan bu hesapların uzmanlara göre tek sorunu ise yanıltıcı ve sürekli değişen ‘uzun vade’ sistemlerini halka açıklamak. Hava tahmininin yapılmaya başlandığı 1800’lerin ilk yıllarında, yapılan tahminler nadiren doğru çıkınca insanlar son derece mutlu oluyorlardı. Bugün ise hava tahmininde mükemmeliyet beklediğimiz için doğru çıkmayan tahminler büyük hayal kırıklığı oluşturuyor. Peki tahminlerin tutmamasının nedenleri ne?
ÖNE ÇIKAN VİDEO Yeterli ölçüm yapılamaması Ayrıca, dünyanın kara ve deniz yüzeylerinin büyük bir bölümümün uydu görüntülerini elde edebilmemize rağmen, birkaç bölge dışında, troposferin orta ve yukarı kesimlerinden yeterince veri elde edemiyor. Dahası, atmosferdeki olayların tamamen anlaşılamamış olması ve elimizdeki atmosfer modellerinin ideal olmaması da tahminlerin tutmamasına sebep oluyor. Küresel ısınma Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeni ile sistemler eskisi gibi hareket etmiyor. Bir sistem yurdu vurmadan 2 gün önce bile Avrupa’da alçak basınçlar tarafından ‘vakum’ gibi emilerek yön değiştiriyor. Ayrıca yapay zeka modellerinin hataları da bir sistemin ‘Türkiye’ye gelip gelmeyeceği’ konusunda sadece saatler içinde büyük değişikliklere neden oluyor. Yapay zekalı sayısal modeller, atmosferde zamanla değişmeyen değişkenleri hesaba katmıyor. Bölgesel sayısal modeller de tüm dünyayı dikkate almıyor. En büyük problem ise meteorolojik parametreleri tamamen doğru olarak hiçbir zaman ölçememek ve modellerde temsil edemiyor olmak. Bu eksik ve doğru olarak ölçülemeyen parametreler, meteorologlar tarafından sayısal hava tahmin modellerinde başlangıç değerleri olarak kullanınca haliyle yanlış veriler ortaya çıkıyor. Sosyal Medya’yı değil, MGM’yi takip edin Uzmanlar ise hava tahminlerini sosyal medya’dan değişken uzun vade modellerinden değil, kısa vade ve kesinleşmiş sistemleri aktaran MGM’den takip edilmesini istiyor. İklim değişikliği üzerine makaleler yazan ve bu konuda uzman olan akademisyenler ise İstanbul’da eski yıllardaki gibi bir afet boyutunda kar yağışının artık olmayacağı konusunda hem fikir.
