Narsist ebeveyni anlamak için öncelikle sağlıklı ailenin tanımının ne olduğuna bakmamız gerekli aslında. Sağlıklı ailede çocukların her türlü gelişimi desteklenir, çocuğun ihtiyaçları öncelikli haldedir. Narsist bir ebeveyn ise bunun tam aksine kendi çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak veya önemsemek bir yana dursun asıl çocuklarından özellikle kendi ihtiyaçlarının karşılanmasını beklerler.
Sağlıklı bir ailede büyüyen çocuk, büyümeye başladıkça bağımsızlaşmaya, kendi ayakları üzerinde durmaya ve kendi hayatının sorumluluğunu almaya başlar. Sağlıklı ebeveynlik bu aşamada çocuğa sadece rehberlik eder ve destek verir. Bununla birlikte çocuk yavaş yavaş bağımsız olmayı öğrenir. Bu ailede büyüyen çocuk bağımsız olma yolunda ilerlerken hissettiği duyguları, düşündüğü fikirleri ve bunlara uygun davranışları geliştirmeye çalışır. Burada ebeveynin tek görevi çocuğun bu sürecine rehberlik etmektir.
Narsist bir ebeveynle büyüyen çocuğun hayattaki tek amacı ebeveyninin ihtiyaçlarını anlamak ve onları karşılayabilmektir. Narsist bir ebeveyn dışarıdan çok ilgili olarak görülebilir. Özellikle bebeklik döneminde narsist ebeveynler çocuklarına çok iyi bakarlar. Zaten bu tarz ebeveynlikte temel sorun çocuğun bağımsızlık denemeleri yapmaya başladığı yaşlara denk gelir.
Narsist ebeveynliğin temelinde cezalandırma sistemi vardır. Narsist ebeveyn hayatın getirdiği stres faktörleri ile başa çıkamadığında çocuktan onu yatıştırmasını ve ihtiyaçlarını karşılamasını bekler. Çocuk bu eksikliği karşılamak konusunda yeterli olamadığında veya bunu yapmak istemediğinde ise istediği gerçekleşene kadar ebeveyn tüm ilgi ve sevgisini çekerek çocuğu cezalandırır.
SAĞLIKLI İLİŞKİ KURMALARI ZORLAŞIR
Çocuk bu döngünün içine girdikçe kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmeyi, bağımsızlığını kazanmayı deneyimleyemez hale gelir. Çünkü çocuğun bağımsızlık için denemeler yapması bile narsist ebeveyn için ciddi bir tehdittir ve buna izin vermez. Bunu da genellikle duygusal istismar veya tehditle kontrol ederler. Çocuklar bu sağlıksız ilişki içerisinde ebeveyni neler mutlu ediyor, onun için neler yapabilir bunu öğrenir sonrasında da bunu nasıl gerçekleştireceklerini öğrenirler. Narsist bir ebeveyn çocuğunun psikolojik, duygusal, etik, ahlaki tüm düşünce, duygu ve davranışlarını olumsuz olarak etkiler. Çocuğun artık herhangi bir sınırı kalmamıştır, tek amacı ebeveyninin beklentilerini karşılamak olan birine dönüşmüştür. Çünkü narsist ebeveyn kendi istek ve çıkarları doğrultusunda çocuğunu manipüle etmiştir.
Eğer narsist ebeveyn birden çok çocuğa sahipse bu çocukları hayatında nasıl konumlandıracağı üzerine düşünür. Hangi çocuk onun için hangi amaca hizmet etmeli ve güçlenmelidir bunun üzerine de düşünür. Bunun sonucunda da her bir çocuk ebeveynin farklı bir uzantısı olmaya başlar, kendi duygularına tamamen yabancılaşırlar.
Kendi duygularını anlamadıkları ve yönetemedikleri için de sürekli olarak başkalarına bağımlı hale gelirler. Sürekli olarak başkalarını memnun etmeye ve insanlardan onay almaya çabalarlar. Bu çocukların bastırdıkları duygular onlarda özgüven problemi, depresyon, öfke gibi sayısız sıkıntıya yol açar. Başkaları odaklı yaşamayı öğrendikleri için de kendileri için karar vermekte çok zorlanırlar sağlıklı yakın ilişkiler kurmaları çok zordur ve kendi başarılarından asla memnun olmazlar.BİR SÜS EŞYASI OLARAK USLU ÇOCUK
Narsist ebeveyn, toplum tarafından görünecek olan ‘iyi ve mutlu aile’ imajına çok önem verir. Çünkü toplumun o ve ailesiyle ilgili yaptığı yorumlar çok önemlidir. Bu yüzden bu mutlu aile tablosunun en önemli süs eşyası her zaman ona en uygun olan uslu çocuktur. Narsist ebeveyn kendi duygusuyla bile bağlantı kuramaz ki çocuğunun duygusuyla bağlantı kursun. Çocuklarının duygusal ihtiyacını anlamamakla birlikte karşılamak için de herhangi bir girişimde bulunmaz. Çocuğunun duygularını anlamamakla birlikte çocuğundan mutlu aile tablosunu koruyarak dışarı asla mutsuz duygularını yansıtmamalarını beklerler.ANNE BABASINI MEMNUN ETMEK ZORUNDA
Narsist ebeveyn için çocuklarının başarı göstermesi çok önemlidir. Bunun için hiçbir çaba göstermese de bu yüksek beklenti ağının içindedir. Çocuk sadece ebeveynin başarı beklentisi ile baş başa bırakılır ve bu stresi yönetmeye çalışır. Sadece yol gösterir bu yol ise beklentilerinin karşılanmasını beklediği yoldur. Beklentilerinin tamamının karşılanmadığı bu yol, narsist ebeveyn için sadece başarısızlıktır.İSTEDİKLERİ OLMAZSA DUYGUSAL BASKI BAŞLAR
Eğer ki narsist ebeveynin istek ve beklentilerine uyarsanız ebeveyninizden hem değer görür hem de onay alırsınız. Örneğin narsist ebeveynin toplum tarafından onaylanan kısmında ‘başarılı çocuk’ olursanız ebeveynden oldukça yüksek bir kabul alırsınız. Fakat narsist ebeveynin talep ve beklentilerine uygun bir çocuk değilseniz sizi duygusal olarak tamamen reddeder.
ÇOCUKLARI ARASINDA AYRIM YAPARLAR
Birkaç çocuğu olan narsist bir ebeveyni ele alalım. Öncelikle narsist ebeveyn onun istek ve taleplerine uygun kendisinin şekillendirebileceği bir ‘elmas çocuk’ seçer. Bu çocuğun seçilme nedeni narsistin en temel beklentisi ne ise ona bağlıdır. Çalışkanlık, akıllılık, beceriklilik gibi uzayıp giden bir listedir bu. ‘Elmas çocuk’ sıfatını alan çocuk kendisinin çok özel bir çocuk olduğuna inanarak büyür. Aslında tek görevi narsist ebeveynin ihtiyaçlarını karşılayıp onu mutlu edebilmektir. Elmas çocuğun bir diğer görevi ebeveynliktir. Ebeveyn olarak seçilen bu çocuğun diğer kardeşlerine ebeveynlik yapması beklenir. Kardeşlerin iyi bir şekilde bakım görmesi, başarısı gibi temel durumlardan artık elmas çocuk sorumludur. Bu rolü üstlenen elmas çocuk oldukça baskı ve disiplin altında olacak kendi duygularını görmezden gelecek ve istemediği bir rol ve hayata maruz bırakılacaktır.KÜÇÜK YAŞTA PSİKOLOJİK SORUNLAR YAŞAR
Narsist bir ebeveynle büyüyen çocuklarda kaygı ve depresyon yaşanması kaçınılmazdır. Bu çocuk büyüyüp yetişkin olduğunda da bu döngü içinde kabul almak için bu döngünün içinde yaşamaya devam eder. Kaygılı bir şekilde sürekli sevilmek için çaba harcar ve sürekli olarak eksik hisseder.
BEĞENİLMEYEN ÇOCUĞUN KADERİ
Diğer çocuk narsist ebeveynin tüm öfkesini ve hayal kırıklığını taşıması gereken çocuktur. Bu ya ikinci çocuktur ya da çocukların en açık sözlü olanı… Bu çocuk problemli olarak etiketlenir ve her fırsatta eleştirilerek dışlanır. Diğer çocuksa kayıp çocuktur. Narsist ebeveyn mutsuz oldukça çocuk onu palyaço moduna girerek eğlendirmeye çalışır. Yani aslında her çocuk ebeveynin ihtiyaçlarını karşılamak için çırpınır dururlar. Eğer bu çocuk tek çocuk ise her role farklı zamanlarda girebilir.
DEĞİŞMEK ZORUNDA OLAN SİZSİNİZ
Artık yetişkin oldunuz ve hayatınızın nasıl ilerlemesi gerektiğine karar verecek olan tek kişi sizsiniz. Bugün olduğunuz kişi olarak yapmanız gereken en önemli şey yaşadığınız bu döngünün farkında olmak ve narsist ebeveyninizle aranızda duygusal bir mesafe koymak ve sınırlarınızı geçmesine izin vermemektir. Narsist ebeveyniniz değişmeyecek ki zaten değişme sorumluluğu size ait değil. Unutmayın yaşananlar sizinle ilgili değildi, bu durumun suçlusu değilsiniz, siz sadece çocuktunuz.
