Biyomühendislik ve genetik mühendisliği çalışmalarıyla genetiği değiştirilerek hedefe yönlendirilen bağışıklık hücreleriyle oluşturulan CAR-T hücre tedavisi, dünyada 30 bin kişiye uygulandı. 6 onaylı ilaç bulunuyor. Türkiye’de de deneysel çalışmalar sürüyor.ZİYNETİ KOCABIYIK’IN HABERİ – Kanser tedavisindeki çığır açan gelişmelerden biri olan CAR-T hücre tedavisinin dünyada giderek yaygınlaşmaya başladığını belirten uzmanlar, biyolojik ve hücresel tedavilerin kanser tedavilerinin geleceğini oluşturacağını söyledi.İMMÜNOLOJİK SİLAHAntalya’da düzenlenen 16. Ulusal Kemik İliği Transplantasyonu ve Hücresel Tedaviler Kongresinde konuşan Türk Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Muhlis Cem Ar, son 20 yılda yaşanan gelişmeler kanser tedavisinde vücudun bağışıklık sisteminin etkin şekilde kullanılabileceğini gösterdiğini belirterek şu ifadeleri kullandı:“Özellikle kanser tedavilerinde yapılan çalışmalar, biyoteknoloji ve gen mühendisliği ile ilgili ilaçların geleceği şekillendirecek ilaçlar olabileceğini gösteriyor. Bu alandaki önemli gelişmelerden biri de CAR-T hücre tedavileri. Kanser, bağışıklık sisteminden kaçan hücrelerin çoğalması ile oluşan bir hastalık. Normal şartlarda hepimizin vücudunda kanser hücreleri oluşuyor ama bağışıklık sistemimiz bunları tanıyarak yok ediyor.CAR-T hücre tedavisi, bağışıklık sistemimizi oluşturan T hücrelerinin vücuttan alınarak laboratuvar ortamında genetik mühendislik çalışmalarıyla işlenmesi, virüslerin T hücrelerine gönderilerek kanser hücrelerinin tanıtılması ile yapılıyor. Laboratuvar ortamında çoğaltılan bağışıklık sisteminin savaşçı hücreleri yeniden vücuda verilerek kanserle savaşması bekleniyor. Güdümlü füzeler gibi direk olarak kanser hücresinin üzerine gönderiliyor.”DÜNYADA 30 BİN UYGULAMACAR-T hücre tedavisinin kök hücre nakli ya da hedefe yönelik tedaviler, akıllı ilaçlara alternatif olmadığını çoğu zaman birlikte de kullanıldığını söyleyen Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ali İrfan Emre Tekgündüz “Hâlâ sonuçları çok iyi bilinen altın standart kök hücre nakli. Dünyada da akıllı moleküller ve hücresel tedavilere rağmen kök hücre nakli uygulama sayısı artıyor. Ancak gelişmeler bağışıklık hücrelerinin genetik mühendislik yoluyla düzeltildiği hücresel tedavilerin geleceğin tedavisi olduğunu gösteriyor” dedi.”Bugüne FDA ve Avrupa’nın onayladığı ve dünyada kullanılan 6 CAR-T tedavisi var” diyen Tekgündüz, “Ağırlıklı olarak akut lenfoblastik lösemi (ALL), kronik lenfoblastik lösemi (KLL), Multipl lenfoma (kemik iliği kanseri) lenf kanseri dahil olmak üzere kan kanserlerinin tedavisinde kullanılıyor. Ancak melanom (cilt kanseri), meme kanseri ve bağ doku kanserlerinin tedavisinde de umut vadediyor” diye anlattı.TÜRKİYE’DE 21 HASTADA YAPILDITürkiye’nin de CAR-T tedavilerde yoğun bir çalışma olduğunu ve “Akademik CAR-T hücre tedavilerinin” henüz bazı üniversitelerde deneysel olarak yapıldığını aktaran Türk Hematoloji Derneği Araştırma Sekreteri Prof. Dr. Selami Koçak Toprak şu değerlendirmede bulundu:“Bu konudaki çalışmalarda geri değiliz. Ülkemizde 21 hastada deneysel düzeyde yapıldı. 9 Hastalık bir seriyi içeren çalışma yayınlandı. CAR-T Amerika’da ve Avrupa’da 450-500 bin dolar civarında. Şu anda butik bir tedavi. Bu yüzden maliyeti yüksek. Bu çok büyük bir para. Eğer üniversitelerimiz, hastaneler ya da şirketler ülkemizde yapabilir hâle gelirse, Türk insanının da rahatça ulaşabileceği bir tedavi hâline gelir. Sağlık Bakanlığının da konunun kurallarını koyması ve düzenlemeler yapması gerekir. Sağlık Turizmi açısından da bize gelir sağlayan bir tedavi olur. İspanya üniversitelerinde Akademik Car-T hücre tedavilerini geliştirdi ve şimdi halkına uyguluyor. İspanya bizim için rol model olabilir.”TÜRKİYE KÖK HÜCRE NAKLİNDE DÜNYA STANDARTLARINDAGeçmiş yıllarda kök hücre nakli yaptırmak isteyen kişilerin yurt dışına gittiğini söyleyen Türk Hematoloji Derneği Prof. Dr. Şule Ünal Cangül, TÜRKÖK projesinin Türk tıbbının kök hücre nakli başarısında büyük gelişme kaydetmesine imkân verdiğini belirterek “2000’li yıllarda 10 civarı kök hücre nakli merkezinde 100 kişiye kök hücre nakli yapılmışken, Sağlık Bakanlığı rakamlarına göre 2023’te yılda yaklaşık 5 bini aşan kök hücre nakli uygulanır hâle geldi. Türkiye’de 10 milyon kişi başına düşen kök hücre nakli sayısı yılda 500 düzeyini aşmış ve Avrupa Birliği ülkelerinin düzeyine ulaşmıştır. Ülkemizde 2023 yılı verilerine göre 71’i pediatrik ve 76’sı erişkin olmak üzere 147 Kemik İliği Merkezi bulunuyor. Eskiden aylar süren donör bulma süreci TÜRKÖK sayesinde birkaç saate düşmüştür. Bunun da en önemli nedeni TÜRKÖK’ün donör olan kişilerin HLA doku grubunu en başta yüksek çözünürlükle yapması. Donör havuzunun genetik benzerliği olan kişilerden oluşmuş olması. Ayrıca TÜRKÖK bütün işlemleri yurt dışından 5’te bire ucuz maliyetle yapıyor” diye anlattı.
