Petrol piyasasını yakından ilgilendiren açıklama, haftabaşında ABD’den geldi. Ülkenin enerji üzerine en üst düzey kamu kuruluşu olan Ulusal Enerji Bilgi Yönetim İdaresi (EIA), ABD’nin üst üste 6 yıldır tarihin en büyük petrol üreticisi olduğunu açıkladı. EIA’nın altını çizdiği rekorlar şunlar: l Geçen yıl ABD ham petrol üretimi günde ortalama 12.9 milyon varil ile 2019’daki günlük 12.3 milyon varillik küresel rekoru gölgede bıraktı. l Aralık ayında da günlük 13.3 milyon varil ile aylık rekor kırıldı. Verilerden yola çıkan EIA, “Yakın vadede hiçbir küresel rakibin ABD rekorunu kırması pek mümkün görünmüyor” diye de yorum yaptı. Çok değil, 16 yıl önce, 2008 yılında, ABD üretimde 62 yılın en düşük seviyesini görmüş ve S&P Global’in tabiriyle yılı “sıfır ihracat”la kapatmıştı. Bu geri dönüşün dikkate değer olduğu altı çizilen açıklamada EIA uzmanları, “Teknolojik gelişmeler ABD üretimini çok daha verimli hale getirdi” değerlendirmesinde bulundu. ABD, Rusya ve Suudi Arabistan, toplamda, 2023’teki küresel ham petrol üretiminin yüzde 40’ını oluşturdu.Ancak ABD dışındaki iki ülkenin de üretimi, OPEC+ üretim kesintilerinin yanısıra gönüllü kısıtlamalar nedeniyle geçtiğimiz yıl sınırlı oldu. (Rusya’nın yıllık üretimi 2019’da günde 10.8 milyon varil ile zirveye ulaşırken, Suudi Arabistan 2022’de günlük 10.6 milyon varil ile rekor seviyeye ulaştı.) Devlet tarafından işletilen petrol şirketi Aramco’nun ocak ayında yeşil enerji yatırımlarını gerekçe göstererek kapasite artırma planlarına son verdiğinin hatırlatıldığı rapora, “Artık küresel rekabetin aynı rekor seviyelere ulaşma şansı düşük” notu düşüldü: “Karşılaştırıldığında, sonraki en büyük üç üretici ülke (Kanada, Irak ve Çin) 2023’te günde 13.1 milyon varil üretim yaptı. Bu, ABD’de üretilenden yalnızca biraz daha fazla.”
ÖNE ÇIKAN VİDEO Bugüne kadar ki rakamlar “rekor” diyor da ABD, kendi rekorunu kırmaya devam edebilecek mi? Business Insider’ın öngörüsüne göre, EIA, üretiminönemli ölçüde yavaşlamasınıve geçen yılın kasım ayındaki zirve noktasının Şubat 2025’te aşılmasını bekliyor. Bu yıl için üretimin günde 13.21 milyon varile yükselmesi de bir diğer beklenti. Türkiye’nin petrol ürünleri ihracatı geçen yıl aralıkta önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 66,4 artarak 1,3 milyon tona yükseldi. Bunun 515,3 bin tonunu havacılık yakıtları, 266,5 bin tonunu motorin türleri, 258,2 bin tonunu benzin türleri, 72,9 bin tonunu da fuel oil türleri oluşturdu. Yıllık 42 milyon ton ham petrol işleme kapasitesine sahip Türkiye, 2023’te petrol ürünlerinde en fazla ihracatı yüzde 66’lık artışla aralıkta gerçekleştirdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, Türkiye’nin, 2023’te ham petrol ithalatı 31,4 milyon ton, petrol ürünleri üretimi 36,5 milyon ton, petrol ürünleri ihracatı ise 13,3 milyon ton oldu. Sektörde yurt içi tüketim 31,9 milyon ton, ihrakiye satışları ve transit rejime tabi teslimlerin dahil edildiği toplam teslim ise geçen yıl 34,8 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Rafinerilerde 42 milyon ton kapasite Yıllık petrol piyasası görünümüne göre, 2023’te petrol ürünleri üretimi önceki yıla göre yüzde 3,9 düşerken, ithalat yüzde 26,3, ihracat yüzde 5,1, tüketim yüzde 8, ihrakiye satışları ve transit rejime tabi teslimlerin dahil edildiği toplam teslim ise yüzde 7 arttı. Öte yandan, aylık bazlı ihracatta geçen yıl en fazla artış ise aralıkta kaydedildi. İthal edilen ham petrol yurt içinde Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ) ile SOCAR Türkiye’nin Star Rafinerisi’nde işleniyor. Söz konusu rafinelerin yıllık ham petrol işleme kapasitesi 42 milyon ton seviyesinde bulunuyor. Petrol piyasası genel görümüne bakıldığında, petrol ürünleri ihracatı aralıkta yıllık bazda yüzde 66,4 artarak 1,3 milyon ton düzeyinde gerçekleşti. Bunun 515,3 bin tonunu havacılık yakıtları, 266,5 bin tonunu motorin türleri, 258,2 bin tonunu benzin türleri, 72,9 bin tonunu fuel oil türleri, 53,4 bin tonunu denizcilik yakıtları ve 145,8 bin tonunu ise diğer ürünler oluşturdu. Petrol ürünleri ithalatı ise Aralık 2023’te önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,7 artarak 4,3 milyon ton olarak gerçekleşti. Bunun 2,9 milyon tonunu ham petrol, 1 milyon tonunu ise motorin türleri, kalan kısmı ise diğer petrol ürünleri oluşturdu. Türkiye’deki rafinerilerin Aralık 2023’te toplam petrol ürünleri üretimi önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,2 artarak 3,2 milyon ton oldu. Aynı dönemde motorin türleri üretimi yüzde 8,8 artarak 1,5 milyon ton, benzin türleri üretimi yüzde 53,9 artarak yaklaşık 550 bin ton, havacılık yakıtları üretimi yüzde 68,4 artarak 510 bin ton, denizcilik yakıtları üretimi ise yüzde 26,9 azalarak 42,6 bin ton olarak kayıtlara geçti. Yüzde 78’i Avrupa ve ABD’ye İhracatın ülke bazlı dağılımına bakıldığında ise ABD ile Avrupa ülkeleri Türkiye’nin petrol ürünlerinin ana destinasyonu oldu. Söz konusu dönemde ihracatın yüzde 78’i Avrupa ülkeleri ile ABD’ye yapılırken, ülke bazında en fazla ihracat yüzde 28,1 ile Hollanda’ya gerçekleştirildi. Hollanda’yı yüzde 14,1 ile ABD, yüzde 8,6 ile Romanya, yüzde 7,7 ile İtalya, yüzde 5,1 ile İspanya, yüzde 4,8 ile Lübnan, yüzde 4,6 ile Slovenya, yüzde 3,9 ile İngiltere ve yüzde 3,8 ile Fransa takip etti. 13 işletmenin ‘şarj’ lisansı sonlandırıldı Elektrikli araç piyasası ve şarj altyapısındaki hızlı gelişim sürerken, 2023 yılı başında ülkemizde 14 bin 552 olan elektrikli araç sayısı bu yılın ocak ayı sonu itibarı ile 87 bin 941’e ulaştı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) alınan bilgilere göre, yeterli ve sürdürülebilir elektrikli araç şarj altyapısı ile serbest bir piyasanın tesis edilmesine yönelik düzenleme çalışmaları kapsamında lisans alan şarj ağı işletmecileri tarafından yapılan yatırımlarla 2023 yılı başında ülke çapında 3 bin 81 olan şarj noktası sayısı 16 bin 366’ya yükseldi. Şarj noktalarının 11 bin 57’sini AC olarak tabir edilen yavaş şarjlar, 5 bin 309’unu ise hızlı olarak adlandırılan DC şarj noktaları oluşturdu. EPDK elektrikli araçların şarjlarını sağlamak üzere yetki verdiği 13 şarj ağı işletmecisinin lisanslarını yükümlülükleri yerine getirmedikleri gerekçesiyle sonlandırdı.
