İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, parlamentonun alt kanadı Avam Kamarası ile üst kanadı Lordlar Kamarası’nın onayından geçen Ruanda’nın Güvenliği Yasa Tasarısı’na (Ruanda Planı) ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Sunak, dönüm noktası niteliğindeki mevzuatın kabul edilmesinin, sadece ileriye doğru atılmış adım değil, göç konusundaki küresel denklemde köklü değişiklik anlamına geldiğini savundu. Ruanda Yasa Tasarısı’nı, savunmasız göçmenleri tehlikeli geçişler yapmaktan caydırmak ve onları istismar eden suç çetelerinin iş modelini kırmak için sunduklarını ileri süren Sunak, şu ifadeleri kullandı:
“Bu yasa tasarısının kabul edilmesi, bunu yapmamızı sağlayacak ve buraya yasa dışı yollardan gelirseniz burada kalamayacağınızı çok net şekilde ortaya koyacak. Şu anda odak noktamız (Ruanda’ya) uçuşları başlatmak ve bunu yaparken ve hayat kurtarırken önümüzde hiçbir engelin duramayacağı konusunda netim.”
İngiltere İçişleri Bakanı James Cleverly de söz konusu mevzuatla, artık hükümetin Ruanda planlarına devam edebileceği ve İngiltere’de bulunmaya hakkı olmayanları ülkeden çıkarmaya başlayabilecekleri anlamına geldiğini kaydetti.
Ülkede düzensiz göçmenleri Ruanda’ya sınır dışı edecek yasa tasarısı, Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası arasında defalarca gidip gelmesinin ardından parlamentodan geçti. Tasarı, İngiltere Kralı 3. Charles’ın onayının ardından yasalaşacak. Başbakan Sunak, dün yaptığı açıklamada, ülkedeki düzensiz göçmenleri Ruanda’ya sınır dışı edecek uçakların 10 ile 12 hafta içinde kalkacağını söylemişti.
TARTIŞMALI RUANDA PLANI
İngiliz hükümeti, Nisan 2022’de hazırlanan “Ruanda Planı” kapsamında, düzensiz göçmenleri ve ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları, Ruanda’ya gönderme hedefini açıklamıştı. Ülkede muhalefet, insan hakları örgütleri ile Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere birçok uluslararası kuruluşun tepki gösterdiği karar, Yargıtay ve Yüksek Mahkemece yasaya uygun bulunmuştu.
Kararın ardından Haziran 2022’de Ruanda’ya 7 kişiyi taşıyan ilk uçuş ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla durdurulmuştu. Bunun üzerine, İçişleri Bakanlığı, Yüksek Mahkeme’de yeni bir dava açmış, mahkeme de 19 Aralık 2022’de Ruanda uçuşunun yasal olduğuna karar vermişti.
Mahkeme, temyiz yolunu da açık tutmuş, insan hakları savunucularının bu mahkemede açtığı dava sonucu 29 Haziran’da Ruanda planının yasalara uygun olmadığına karar verilmişti. Hükümet ise Temyiz Mahkemesinin kararını Yüksek Mahkeme’ye taşımış, Yüksek Mahkeme de 15 Kasım’daki kararında Ruanda’ya gönderilecek kişileri bu ülkede kötü muameleye maruz kalma ve kendi ülkelerine gönderilme gibi riskler bulunduğunu belirterek planın yasaya uygun olmadığını açıklamıştı. Bunun üzerine Ruanda’yla 5 Aralık 2023’te yeni bir anlaşma imzalanmıştı.
Bu anlaşmaya göre, İngiltere’nin Ruanda’ya gönderdiği düzensiz göçmenler, İngiltere dışında başka bir üçüncü ülkeye sınır dışı edilemeyecek. Ruanda’daki diğer sığınmacılarla aynı haklara sahip olacak söz konusu kişilerin yasal talepleri için destek verilecek. Ruanda’nın sorumlulukları bağımsız gözlemciler tarafından kontrol edilecek. Yasa tasarısıyla Ruanda, düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilebileceği güvenli ülke kabul edilecek. Ruanda’nın güvenli olduğunu gösterir yasal adımlar ve uygulamalar da hayata geçirilecek.
