Tarım ve Orman Bakanlığından edinilen bilgiye göre, Türkiye’de planlı ve sistemli tohumculuk faaliyetleri 1925-1930’lu yıllarda araştırma enstitüleri ve tohum ıslah istasyonlarının kurulmasıyla başladı.
Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Kanunu’nun 1963’te yürürlüğe girmesiyle ülke tohumculuğunda yeni bir döneme geçildi. Sonraki süreçte çıkarılan Tohumculuk Kanunu, tamamlanan alt mevzuatlar ve özel sektör yapılanmasının sağlanmasıyla, yurt içi sertifikalı tohum üretimi ivme kazandı.
Sertifikalı tohum kullanımı 2005’ten ve sertifikalı tohum üretimi de 2008’den itibaren Bakanlık tarafından desteklenmeye başlandı.
Ülkede sertifikalı tohum üretimi 2002’den itibaren genel artış seyrini sürdürdü. Bu üretim 2002’de 145 bin 227 ton iken 2012’de 646 bin 905 tona yükseldi.
Sertifikalı tohum üretimi, 2017’den itibaren her yıl 1 milyon tonun üzerinde gerçekleşti. Bu miktar geçen yıl da 1 milyon 300 bin ton olarak kayıtlara geçti.
TOHUM İHRACATI ARTIYOR
Türkiye’nin sertifikalı tohum üretimindeki artış, dış ticaret verilerine de yansıdı. Türkiye, yıllar içinde sertifikalı tohumdaki dış ticaret dengesini sağlamayı başarırken, bu alanda kendi kendine yeten ülke konumuna geldi.
Türkiye’nin sertifikalı tohum ihracatı, 2016 yılından itibaren her yıl ithalatın üzerinde seyretti.
Sertifikalı tohum ihracatı, 2002’de miktar bazında 8 bin 112 ton olurken, 2012’de 37 bin 439 tona, 2022’de 86 bin 412 tona çıktı. Sertifikalı tohum ithalatı ise 2002’de 19 bin 227 ton, 2012’de 33 bin 160 ton, 2022’de de 37 bin 729 ton oldu.
Söz konusu ihracat geçen yıl 89 bin 378 ton olarak kayıtlara geçti. Bu dönemde ithalat ise ihracatın altında kalarak 51 bin 384 ton olarak belirlendi.
Türkiye’nin tohum ihracatı değer bazında da son 2 yıldır ithalatın üzerine çıktı.
İhracat, 2002’de 17 milyon 320 bin dolar iken 2012’de 120 milyon 796 bin dolara yükseldi. İhracat, 2022’de 232 milyon 663 bin dolar, geçen yıl ise 326 milyon 758 bin dolar olarak hesaplandı.
İthalat ise 2002’de 55 milyon 292 bin dolar, 2012’de 197 milyon 649 bin dolar oldu. İthalat tutarı, 2022’de 169 milyon 614 bin dolar, geçen yıl ise 249 milyon 563 bin dolar olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’nin 2002-2023 yıllarındaki sertifikalı tohum üretim ve dış ticaret verileri şöyle:
İhracat (ton)
İthalat (ton)
İhracat (dolar)(bin)
İthalat (dolar)(bin)
Üretim(ton)
2002
8.112
19.227
17.320
55.292
145.227
2003
16.095
16.341
21.451
71.249
184.247
2004
15.658
19.838
35.147
79.238
349.332
2005
13.814
23.876
26.981
89.597
332.190
2006
23.941
32.654
47.093
105.608
370.748
2007
21.335
34.374
49.886
130.581
325.013
2008
26.245
43.578
71.101
170.798
290.148
2009
21.816
30.243
70.766
158.366
385.061
2010
29.586
40.610
94.789
176.792
497.964
2011
30.554
36.754
108.948
178.121
637.330
2012
37.439
33.160
120.796
197.649
646.905
2013
33.320
36.056
126.073
194.286
743.193
2014
42.135
33.185
148.375
188.431
775.909
2015
26.708
56.539
102.717
202.181
896.298
2016
58.222
49.491
153.449
202.127
957.925
2017
44.078
39.288
137.077
189.002
1.049.366
2018
102.786
40.170
151.691
178.853
1.059.316
2019
74.703
37.204
155.427
177.333
1.143.466
2020
72.308
45.819
162.033
199.462
1.242.328
2021
86.768
56.355
214.883
227.856
1.324.222
2022
86.412
37.729
232.663
169.614
1.361.336
2023
89.378
51.384
326.758
249.563
1.300.020
