Yeni Asır gazetesi yazarı Faruk Erdem, sosyal güvenlik mevzuatındaki dul ve yetim maaşı hakkındaki düzenlemelere değindi. Erdem, dul kadınların hem kendi emekli maaşlarını hem de vefat eden kocalarından kalan maaşı alabileceğini belirtti. Ayrıca, yetim kız çocuklarının da çalışmadıkları sürece anne ve babalarından çifte maaş alabileceklerini vurgulayan Erdem, bu hakların 2008 öncesi farklı kurumlarda çalışmış kişilere tanındığını açıkladı. İşte Faruk Erdem’in dikkat çeken yazısı: “Sosyal güvenlik mevzuatımız vefat eden sigortalıların geride kalan eş ve çocuklarını koruyan düzenlemeler içeriyor. Bunların önemli bölümünü ise eşlere ödenen ölüm maaşı ile çocuklara ödenen yetim maaşı oluşturuyor. Eşi vefat eden kişinin erkek ya da kadın olmasına bakılmaksızın belli şartlarda maaş hakkı var. Burada ölüm maaşında kişinin sadece evli olup olmadığına bakılıyor. Yani emekli ya da çalışıyor olması maaş almasını engellemiyor. Böylece eşini kaybeden birisi hem kendi emekli maaşını hem de eşinden kalan ölüm maaşını alabiliyor. Ancak oranlar değişiyor. Geliri olmayan eş yüzde 75 oranında aylık alırken geliri varsa yüzde 50’ye düşüyor. KURUMLARA BAKILIYOR Kocası ölen kadına; kocasının sigortalılık süresi uygunsa, kadının geliri olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlanıyor. Yetim kalan kız çocuklarına evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece, erkek çocuklara da öğrenci oldukları sürece (25 yaşa kadar) maaş ödeniyor. En çok merak edilen mesele, bir kadının hem ölen kocasından hem de ölen babasından iki maaş alıp alamayacağı. Bu durum 2008 yılı öncesinde farklı kurumlar olmak şartıyla geçerli oluyordu. Ancak 2008 ile birlikte çift maaşın önü de kapanmış oldu. Yine de ölüm tarihine göre bazı durumlarda çift maaş ödenebiliyor. EN AZ 900 GÜN LAZIM Dul maaşında, 01.10.2008’den sonra Bağ- Kurlular ve Emekli Sandığı’na tabi olanlar için 1800 gün, SSK’ya bağlı olanlar için ise 900 gün prim ödeme şartı aranıyor. Bundan önceki durumlarda eksik günler doğum ya da askerlik borçlanmasıyla tamamlanabilmekteydi. Ama şimdi kabul edilmiyor. Yetim maaşı alanların da tek bir geliri olmasına bakılıyordu. Ancak geçtiğimiz günlerde Yargıtay 21. Hukuk dairesi bir karar ile hem anneden hem babadan yetim maaşı alınabileceğine hükmetti. HER İKİSİNİ DE ALABİLİR ■ Kocası ölen bir kadın eğer emekli ise hem kendi emekli maaşını hem de kocasından kalanı maaşı alabiliyor. Yani çift maaş alır. ■ Dul kadın çalışabilir. Hem kocasından hem de sigortalı olarak çalıştığı yerden maaş alır ve şartlar oluşursa emekli de olur. ■ Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne babasından aylık alıyor. ■ Kız çocuk çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur’dan bağlanan aylık kesiliyor. ■ Emekli Sandığı’ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor. Memur olursa kesiliyor. ■ Çalışmayan bekâr kız çocuğunun da çift maaş alma imkânı var. 1 Ekim 2008’den itibaren, yetim kız çocuğu ölen anne ve babasından iki maaş alabilir. Yüksek olanın tamamı, diğerinin ise yarısını alıyor. Evlenince maaşı kesiliyor. ■ 1 Ekim 2008’de 5510 Sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce, dul kalan ve çalışmayan kadına kurumlar (SSK, Bağ- Kur, Emekli Sandığı) farklı olmak şartıyla, eşten ve babadan aylık veriliyordu. 1 Ekim 2008’den sonra çift maaş kalktı.”
