1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni asgari ücret 7,5 milyonu aşkın işçiyi doğrudan doğruya etkilemektedir. Asgari ücrete yakın ücret alanları da hesaba kattığımızda 11 milyonu aşkın işçiyi doğrudan ya da dolaylı olarak yakından ilgilendirmektedir. Diğer yandan mihenk taşı gibi diğer çalışanların ücret dengelerinin belirlenmesinde ayrıca çalışanların vergi muafiyet miktarının belirlenmesinde de göz önünde tutulmaktadır. Asgari ücret, SGK açısından da prim gelirlerinin ve idari para cezalarının artması, verilecek rapor parası, ödenek ve diğer yardımlar açısından da maliyet artışı anlamına gelmektedir. Sosyal yardımlara hak kazanmada, işsizlik maaşları ve daha birçok kalemi doğrudan doğruya tesir etmektedir. İş mevzuatımız gereği asgari ücretin işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekmektedir. 2024 yılı temmuz ayında asgari ücrete beklenen güncellenme yüksek enflasyona rağmen yapılmamıştır. Buna rağmen asgari ücret, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren enflasyonun altında %30 oranında güncellenmiştir. Dolar kuru açısından bakıldığında yeni asgari ücret önceki yıllara göre daha yüksek olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak satın alma gücü ve hayat pahalılığı karşısında kira ve gıda ihtiyaçlarını bile karşılamaktan uzak bulunmaktadır. Yeni asgari ücret işçiler için gelir kaynağı olduğu kadar aynı zamanda işverenler ile kendi primlerini yatıran vatandaşlar için maliyet anlamına gelmektedir. YENİ ASGARİ ÜCRETİN HESABI Yasa gereği asgari ücretin bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılmaktadır. İşçilere, Asgari Ücret Komisyonca belirlenen asgari ücretlerden daha düşük ücret ödenmesi kanunen yasaklanmış durumdadır. Bu konuda işçinin iradesi ile iş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulsa bile geçerli olmayacaktır. Asgari ücret henüz Resmî Gazete’de yayımlanmamıştır. Aşağıda örnek nitelikte asgari ücret hesaplanmıştır. Hesaplamada küsurat farkları olabilir. Asgari Ücretin Netinin Hesabı (TL / Ay)BRÜT ASGARİ ÜCRET 26.005,50SGK PRİMİ% 14 3.640,77İŞSİZLİK SİG. PRİMİ % 1 260,06KESİNTİLER TOPLAMI 3.900,83NET ASGARİ ÜCRET 22.104,67 ASGARİ ÜCRET26.005,50SGK PRİMİ% 15.5 (İşveren Payı) (*)4.095,87İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA PRİMİ % 2520,11İŞVERENE TOPLAM MALİYET30.621,48*Yukarıdaki hesaplamada %20,5 olan işveren SGK uzun vadeli sigorta kolları priminden %5 oranındaki SGK teşviki düşürülerek hesaplama yapılmıştır. İmalat sektöründe olmayan iş yerleri için bu oran %4 olarak dikkate alınacaktır. Zira 5510 Sayılı Kanun Teşviki TCMB Genel Kuruluna Sunulan Yasa Teklifinde 2025 yılı için %4’e düşürülmektedir. İmalat Sektöründe ise %5 olarak uygulanmaya devam edecektir. Dolayısıyla kaçak ya da sahte sigortalı çalıştıran veya SGK prim borcunu ödemeyen işverenlerin maliyeti %4 ila %5 (imalat sektörü) daha fazla olacaktır. Diğer taraftan kaçak ve sahte sigortalı çalıştırmayan ve yasal yükümlülüklerini yerine getiren özel sektör işverenlerine belirli şartlarla aylık 700 TL olan asgari ücret desteği 1000 TL’ye yükseltilmiştir. Bu rakam da göz önünde bulundurulduğunda imalat sektöründe yer alan bir iş yeri için asgari ücretin işverene maliyeti 29 bin 621,48 TL’ye kadar düşmektedir. VERGİ MUAFİYETİNE DEVAM Genel olarak asgari ücretten işçi hissesi olarak %15 oranında SGK ve işsizlik sigortası, %15 oranında gelir vergisi kesilmektedir. Bu kesintilere damga vergisi de ilave edildiğinde toplamda 4 kalemde kesinti yapılmaktadır. En düşük gelir grubunda yer alan asgari ücretlilerden %30’dan fazla kesinti yapılmasının adil olmadığını önceki yazılarımızda birkaç kez gündeme getirmiştik. 1.01.2022-31.12.2022 döneminde uygulanacak olan asgari ücretten %15 oranındaki gelir vergisi ile %0,79 oranındaki damga vergisi kesintisi yapılması uygulaması yürürlükten kaldırılmıştı. Bu uygulama 2023 ve 2024 yıllarında da devam ettirilmiştir… Yukarıda hesabını yaptığımız 2025 yılında geçerli olan asgari ücretten de gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Bu durum istihdamın korunması ve işverenlere ilave yük bindirmeyen son derece isabetli ve hakkaniyete uygun olmuştur. Diğer yandan asgari ücret artışı yapılırken İşsizlik Sigortası Fonu ile SGK’ya ilave yük getirilmemesi de bu Kurumların aktüaryal dengeleri açısından olumlu bulduğumu ifade edeyim. Okuyucularımız haklı olarak 2025 yılı için AGİ alıp almayacaklarını sual etmektedir. Hemen belirtelim asgari geçim indirimi (AGİ) çalışanın ödediği gelir vergisi tutarı esas alınarak hesaplanmaktadır. 2025 yılında da asgari ücret gelir vergisinden muaf olduğundan asgari geçim indirimi (AGİ) verilmesinin söz konusu olmadığını söyleyebiliriz. İsa Karakaş’ın önceki yazıları…
