Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Milattan sonra 1’inci yüzyılda korkunç sayılabilecek bir beceri, ‘Büyük Victorina Topluluğu’ arasında yayılmıştı. Akrobatlar, ağız yoluyla midelerine kadar indirdikleri bir ‘kılıç yutma’ gösterisini şaşkın gözlerin seyrin sunuyordu. Temelde tam olarak yutulmasa da kılıç, ağızlarından midelerine kadar iniyordu. Bu ilginç gösteri, Alman hekim Adolf Kussmaul’a ilham oldu. Dr. Kussmaul, boğazına öğürmeden bir kılıç sokan kılıç yutucularından büyülenmiş ve aklına kılıç yerine içi boş bir tüp yerleştirmek ve mideye ulaşmak fikri gelmişti. 1800’lerin ortalarında parlayan fikri içinse tek engel o dönem aydınlanmak için hâlâ mum ve gaz lambası kullanılıyor olmasıydı. Kussmaul’un fikri endoskop cihazının temelini oluşturmayı başarsa da ilk kendini aydınlatılan endoskopu, 1894’ün mayısında John Macintyre, İskoçya’daki Glasgow Royal Infirmary’de (şebeke elektriğine sahip ilk hastanelerden biri) gırtlak araştırmalarındaki uzmanlığının bir parçası olarak geliştirildi. Bugün, Macintyre’ın keşfinin en gelişmiş örnekleri modern tıbbın bir parçası. Teknoloji dünyasında giderek büyüyor, cihazların boyutu ise küçülüyor. Normal bir endoskopun 15 ila 30 mm çapındaki kamerası ve upuzun kablosu, 2026’da 13 milimetrelik bir ‘hapa’ dönüşüyor. Modern tıbbın bir adım ötesindeki minik robot PillBot’u, Türkiye’nin İlk Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın Milliyet.com.tr’ye anlattı.
YUTULABİLİR ROBOT ‘PİLLBOT’Endoskopi işlemini bilen bilir; son derece rahatsız edici, zahmetli bir işlemdir. Ancak her şeye rağmen sindirim sistemi hastalıklarının teşhisinde vazgeçilmezliği söz konusu. 2026’da bu önemli işlemi büyük ölçüde kolaylaştıracak ve görüntü almak için endoskopiye ihtiyaç duyulmayacak bir keşif, eczane raflarında kendisine yer bulabilir. Canan Alkın’ın anlatımıyla PillBot, kameralar sensörler ve kablosuz iletişim yetenekleriyle donatılmış yutulabilir bir robotik kapsül. Ancak bu minik robotun yetenekleri sindirim sistemi içinden görüntü almakla da kalmıyor. Başarılması en zor şeylerden biri olan ‘tuzlu insan vücudu dokusunda’ herhangi bir sorun yaşamadan görüntü iletebilmesi onu benzersiz yapıyor. Canan Alkın, hastanede yatışa gerek kalmadan görüntü alabilen PillBot’u şöyle anlatıyor: “Doktorların sindirim sistemini rahat bir şekilde kontrol edip incelemelerini sağlıyor. PillBot’u yuttuktan sonra hap sindirim sisteminizde hareket ederek içindeki küçük motorlar sayesinde istediğiniz yöne gidebiliyor. Yüksek çözünürlüklü görüntüler alabiliyor. Geleneksel endoskopiye oranla çok daha kolay bir yöntem. Çünkü hasta oturduğu yerden dünyanın her bölgesindeki gastroenteroloğa ulaşabiliyor. Anesteziye ve hastaneye yatışa gerek kalmadan özellikle mide kanseri gibi hastalıklarda erken teşhis ve hayat kurtarıcı olabiliyor. Robotun aldığı görüntüler analiz edilerek doktora ön tanı koymada yardımcı oluyor.”
BOL SUYLA ALDIKTAN 24 SAAT SONRA ÇIKIYORSeri üretime geçmeden önce uzaktan kumandayla kontrol edilebilen PillBot’un, kullanıma girdikten sonra otonom olarak da kullanılabilmesi için çalışmalar sürüyor. İnsan vücudunda 24 saatlik bir gezintiye çıkan ve sindirim sistemi sağlığına ilişkin doktorlara önemli ipuçları veren robot, insan sağlığına zararlı maddelerden de üretilmiyor. Canan Alkın’ın tuzlu insan vücuduna uyum sağlaması ve radyo dalgalarıyla kaydettiği verileri iletmesinin önemli bir başarı olduğunu vurguladığı PillBot’un, vücuttaki görevini tamamlaması ise sadece 30 dakika sürüyor. Canan Alkın robotun becerilerini ve geleneksel endoskopinin akıbetini, “Geleneksel endoskopi tamamen bitecek demek zor. Çünkü endoskopinin bazı bölümlerde yer alması müdahale ya da işlem gerektiren aşamalar için önemli. Ancak PillBot endoskopinin büyük bir bölümünü kolaylaştıracak. İlaç ve giriş işlemini azaltacak. Hap şeklindeki kamera sayesinde hastanın sindirim sistemi görüntülenecek. Cihazın uzaktan kontrol edilebilir ve yönetilebilir olmasıyla endoskopiye bir ön tanı sağlayacağı görülüyor. Müdahale gerektiren işlemlerde yine endoskopi gerekir. Şu an doktorun uzaktan kumanda edebildiği bu robotun, ilerİde otonom sistemle hareket etmesi planlanıyor. Robot suyla içiliyor. Vücutta 24 saat içinde atılabiliyor. 30 dakikalık bir sürede görüntü sağlama ve işlem almayı tamamlayacak ama 24 saat içinde de atılacak. En önemli özelliği tuzlu insan vücudunda bir radyo sinyalinden geçmesi ve ona görüntü sağlayacak teknolojiyi sunmasıdır. İnsan vücuduyla biyouyumlu bir teknoloji” diye anlattı.ÖDÜL KAZANDI, HAYAT KURTARIR MI?Pillbot, dünyayı değiştirebilecek buluş ve projelere verilen son derece önemli olan ‘Edison Ödülü’nü almaya hak kazandı. 2026’da kullanılmaya başlanması beklenen Pillbot’u buluşu yapan şirket Endiatx’ın CEO’su Torrey Smith canlı yayında pek çok kez yuttu. Yani bu ‘hap’ yutulduğunda pek çok rahatsızlığın tespitinde kullanılabilecekti. Kendi minik de olsa dev yetenekleri olan PillBot’un nasıl yutulduğunu anlatan Canan Alkın, sağlık sektöründe teknolojinin desteklenmesi gerektiğine dikkat çekerek sözlerini noktaladı. “PillBot tasarımı sebebiyle insan vücuduna uyumlu. Sağlık açısından bir sorun oluşturmuyor. Net görüntü almak için yutulmadan önce 6 ila 8 saat açlık olması gerek. CEO’nun şimdiye kadar 45 tane yuttuğu belirtiliyor. 2026’da kullanıma girecek, eczanede satılması planlanıyor. Maliyeti 500 ila 1000 dolara kadar değişebilirken, 50 dolara kadar düşebileceği düşünülüyor. Sadece tıbbi teşhis ya da tedavilerde değil, tüm hastane ya da hastalık süreçlerinde teknolojiyle hayatımızı daha konforlu hale getirebiliriz. O nedenle robot teknolojilerine sağlık sektöründe yatırım yapılması, genç mühendislerin ve farklı disiplinlerin bir araya getirilmesiyle ilgili teşvikler ve fırsatlar sunulması gerektiğini düşünüyorum.” – Canan Alkın
