ABD Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin 2022’de Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ı ziyaretinin ardından askıya alınan Çin-ABD Askeri Deniz İstişare Anlaşması Görüşmeleri, 3-4 Nisan tarihlerinde Hawaii’de yapıldı.
Denizlerde tehlikeli ve profesyonellik dışı yakınlaşmalara odaklanan toplantıda, her iki taraftan askeri ve sivil yetkililer son birkaç yılda operasyon güvenliği konusunda endişe yarattığını düşündükleri olayları gündeme getirerek tartıştı.
ABD heyetine başkanlık eden Hint-Pasifik Komutanlığı Doğu Asya Politika Direktörü Albay Ian Francis, Çin ordusunu deniz istişare anlaşmasındaki yükümlülüklerine uymaya davet ettiklerini belirtti.
Francis, “Çin ordusuyla ve bölgedeki diğer silahlı kuvvetlerle açık, doğrudan ve anlamlı bir iletişim, kazaların ve iletişim hatalarının önlenmesi açısından önem taşıyor.” dedi.
Pentagon, Ekim 2023’te, ABD savaş uçaklarının son 2 yılda Çin uçaklarının tehlikeli müdahaleleriyle karşılaştığı 180 vaka tespit edildiğini bildirmişti. Bunun önceki 10 yıldaki vakaların toplamından fazla olduğunun vurgulandığı açıklamada, “eğilimin kaygı verici olduğu” belirtilmişti.
Askeri Deniz İstişare Anlaşması Görüşmeleri, en son 2019’da yüz yüze, 2021’de ise çevrim içi gerçekleştirilmişti.
ASKERİ DİYALOĞUN YENİDEN BAŞLATILMASI
Pelosi’nin Tayvan’a yaptığı ziyaret, Ada’yı topraklarının parçası olarak gören Çin’in tepkisini çekmiş, Pekin yönetimi, ziyaretin ardından Çin ile ABD arasında, askeri alandaki Savunma Politikası Eşgüdüm Görüşmeleri, Askeri Deniz İstişare Anlaşması Görüşmeleri ve Cephe Komutanları Görüşmeleri’nin askıya alındığını bildirmişti.
ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 15 Kasım 2023’te San Francisco’da Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi’nin marjında yaptıkları yüz yüze görüşmede, askeri iletişimin yeniden kurulmasını kararlaştırmıştı.
Kararın ardından, ABD Genelkurmay Başkanı Charles Quinton Brown Jr, Çinli mevkidaşı Liu Cınli ile 21 Kasım 2023’te video konferans yöntemiyle görüşmüştü. Görüşme, askeri diyaloğun kesilmesinin ardından iki ülke orduları arasında ilk üst düzey temas olmuştu.
Askeri iletişimin yeniden kurulmasının ardından Çin-ABD Savunma Politikası Eşgüdüm Görüşmeleri’nin ilki, 8-9 Ocak’ta Washington’da yapılmıştı.
