Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Yüksek Mahkemesi Cuma günü, Kaliforniya temyiz mahkemesinin, ‘barınak alanının yetersiz olduğu durumlarda bu tür kararların zalimce ve olağandışı cezalandırma anlamına geldiğine’ ilişkin kararını bozdu.
Yüksek mahkemenin çoğunluğu ile alınan kararda, sokakta uyumaya yasak getirmenin ABD Anayasa’nın 8. maddesini ihlal etmediği belirtildi. 8. maddede ‘zalimce ve olağandışı cezalar’ uygulanamayacağı belirtiliyor.
ABD’nin Batı yakasındaki belediyeler, Anayasa’nın bu maddesinden dolayı yasaklama getiremedikleri için sokakları yönetmenin zorlaştırdığını savunuyor.
Evsiz insanları savunanlar ise uyuyacak bir yere ihtiyacı olan insanları cezalandırmanın, evsizlerin ‘suç işlemiş gibi’ algılanmasına yol açacağını söylüyor. Demokrat Partili Vali Gavin Newsom, ülkedeki evsiz nüfusunun üçte birinin yer aldığı Kaliforniya’da, kararın yerel yetkililere ‘güvenli olmayan evsiz kamplaşmasını’ sokaklardan temizleme yetkisi verdiğini söyledi.
Newsom, “Bu karar, yıllardır yerel yetkililerin elini kolunu bağlayan yasal belirsizlikleri ortadan kaldırıyor” dedi.
Yüksek Mahkeme üyesi Yargıç Neil Gorsuch kararı alan çoğunluk adına yazdığı görüşte belediyelerin endişelerini kabul ederek “Karmaşık bir durum olan evsizliğin arkasında pek çok sebep var. Aynı zamanda gerekli kamu politikası müdahaleleri için de sebep çok” diye yazdı.
Gorsuch, sokakta yatmaktan başka çaresi olmayan insanların, ‘kamp yasağını’ ihlal ettikleri için cezalandırılmaları halinde bunu ‘zorunda kalma’ olarak ileri sürebileceklerini öne sürdü. Öte yandan evsiz savunucuları, belediyelerin evsiz insanlara ceza vermesinin krizi daha da kötüleştireceğini söyledi.
ABD 9. Temyiz Mahkemesi’nin bir kararı uyarınca şehirlerin kampları düzenlemelerine izin verilmişti ancak insanların açık havada uyumalarını tamamen engelleyemiyorlardı. Alınan kararda hayır oyu kullanan Yüksek Mahkeme üyesi Yargıç Sonia Sotomayor, “Uyku biyolojik bir gerekliliktir, suç değildir. Evsizlik ise pek çok Amerikalı için bir gerçektir” dedi.
Yargıç Sotomayor, insanları evsizlik gibi kontrol edemedikleri bir şey için cezalandırmanın zalimce ve olağandışı olduğunu söyledi ve Anayasa’nın Sekizinci maddesi argümanlarını çürütmenin, tartışmaları sona erdirmeyeceği konusunda uyardı. Los Angeles Belediye Başkanı Demokrat Karen Bass, çoğunluk kararını eleştirerek, şehirlerin “bu sorundan kaçmak için tutuklama yoluna gitmemeleri ya da komşu şehirlerdeki veya hapishanelerdeki evsizlik krizinin görmezden gelinmemesi” gerektiğini söyledi. Bass, bu sorunu gerçekten çözmenin tek yolunun insanları barınma imkanı ve hizmetlerle buluşturmak olduğunu ifade etti.
Bu tartışma, ABD’nin Oregon eyaletindeki Grants Pass belediyesinin, çadırların halka açık parkları doldurmaya başlamasının ardından, dışarıda uyuyan insanlara 295 dolar para cezası veren yerel yönetmeliklerin iptal edilmesiyle başladı.
Dokuz Batı eyaleti üzerinde yargı yetkisine sahip olan 9. Daire Temyiz Mahkemesi, 2018’den bu yana, yeterli barınak yatağının bulunmadığı bölgelerde bu tür yasakların 8. maddeyi ihlal ettiğine karar verdi.
Grants Pass Belediye Başkanı Sara Bristol Associated Press’e yaptığı açıklamada, kentin dışarıda uyuyanlara ceza kesen yerel yönetmelikleri hemen uygulamaya başlamayacağını ve belediye meclisinin kararı gözden geçirerek sonraki adımları belirlemesi gerekeceğini söyledi.
Evsizlik oranında geçen yıl yüzde 12 oranında rekor bir artışın kaydedildiği ABD’de, 650.000’den fazla kişinin evsiz olduğu tahmin ediliyor. Evsizleri savunanlar; yaşlıların ve siyahi kişilerin evsizlikten orantısız şekilde etkilendiğini belirtiyor.
