Birlemi Milletler (BM) Uluslararas Bamsz Suriye Aratrma Komisyonu Bakan Paulo Pinheiro, Suriye’de Bear Esed rejimi dneminde ilenen sulara ilikin binlerce failin bulunduunu ve bunlarn soruturulmas iin yeni ynetimle ibirliine hazr olduklarn belirtti.
Pinheiro, Suriye’de Esed rejiminin devrilmesinin ardndan yaanan srece ilikin AA muhabirine deerlendirmelerde bulundu.Suriye’deki gei srecinin genel hatlaryla devam ettiini anlatan Pinheiro, srece ynelik youn bir mcadelenin olmamasnn nemli olduunu syledi.Pinheiro, “Bu, bir hkmetin geii deil, 61 yllk otoriter diktatrln sonu. (8 Aralk sonras) imdiye kadar yaanan srecin dikkati ekici olduunu dnyorum.” dedi.Heyet Tahrir am (HT) ve Suriye’deki yeni ynetimin lideri Ahmed ara’nn farkl silahl gruplar ve onlarn davranlarn kontrol edebilmesinin ok etkileyici olduunu aktaran Pinheiro, provokasyon veya ok fazla olaya tank olmadklarn ifade etti.Pinheiro, farkl gruplarn kayg duyaca baz olaylarn yaandn ancak bunlarn snrl olduunu dile getirdi.ara’nn, aklamalarnda birka defa aznlklarn veya farkl dini gruplarn kkrtlmayacana veya onlarla savalmayacana deindiini hatrlatan Pinheiro, silahl gruplarn belirli bir ekilde bu arya uyduunu vurgulad.- “VAATLERNN OUNUN BR EKLDE GEREE DNTN DNYORUM”Pinheiro, lkenin birok blgesinde atmalarn devam ettiini belirterek, yle devam etti:”8 Aralk sonras ilk aklamamzdaki gibi genel bir atekesin art olduunu dnyoruz. BM Suriye zel Temsilcisi Geir Pedersen de ayn dili kulland. Bence genel bir atekes art. Bylece HT liderliinin yapt tm bu aklamalar geree dnecek. Ancak elbette bir aylk bir srede dnyadaki herhangi bir hkmeti deerlendirmek ok zor, zellikle de askeri bir atmadan sonra greve gelen bir hkmeti. Ancak imdiye kadar Suriye’nin yeni ynetiminin vaatlerinin ounun bir ekilde geree dntn dnyorum.”13 yln ardndan am’ ziyaret etmenin ve buraya ynelik misyon dzenlenmenin kendileri asnda muazzam olduunu anlatan Pinheiro, ayrca birok kuruluun am’a gidebildiini ve artk bir kstlama olmamasnn ok pozitif bir gelime olduunu syledi.- “ESAS KAYGIMIZ DELLLERN KORUNMASI”Pinheiro, Komisyonun gelecee ynelik planlar hakknda konumann zor olduuna deinerek, yle devam etti:”Bizim esas kaygmz (Suriye’deki ikence ve hukuksuzluklarla ilgili) delillerin korunmasdr. Sednaya Hapishanesi’ndeki ve dier yerlerdeki tutuklular ziyaret eden tm ailelerin sevincini ok iyi anlyorum. Tm bu tutuklularn bazlarnn 10 veya 20 yl sonra buradan ayrldn grmek ok nemli. Kant neden nemli? nk ikence eden, yok eden, ldren ve insan karan failleri yarglamak istiyorsanz, bunu elde ettiiniz baz kantlara dayandrmanz gerekir. lk gnlerdeki karkln ardndan hkmetin bu delilleri korumay baardna dair iyi haberler var. kinci nokta olan hesap verebilirlik ok nemli, yani faillerin yargsal anlamda sorumlu tutulmalar. Daha sonra davalarn hangi koullarda organize edilecei, Uluslararas Ceza Mahkemesi (UCM) gibi uluslararas yarg sisteminin nasl muhatap alnaca gibi hususlarn deerlendirilmesi gerekecek. 13 yl boyunca UCM’ye bavuru mmkn olmad nk Suriye UCM’yi kuran Roma Stats’ne taraf deil. Bu durumda Suriyeli faillere kar baz cezai soruturmalar sadece BM Gvenlik Konseyi araclyla alabilirdi. Ancak BM Gvenlik Konseyi’nde bu yndeki her trl giriimi Rusya ve in gibi veto eden iki lke var. UCM’nin gruplar, hkmetleri ve organizasyonlar deil bireyleri yarglad biliniyor. O halde muhtemelen UCM’ye sevk edilecek (Esed rejiminden) yksek komuta kademelerinde birok kii var.”Komisyon olarak Suriye’deki geici hkmetle hangi koullarda alabileceini ele almalar gerektiinin de altn izen Pinheiro, bu karmak durumda ibirlii ve diyaloun nemli olduunu syledi.- “SVL HALKIN KORUNMASI BARI N GEREKL”Piheiro, Suriye’de son 13 ylda yaananlara ilikin bireylerin yan sra askeri tesisler veya hapishaneler hakknda gizli bir “fail listesi” oluturduklarn aktararak, unlar kaydetti:”Uluslararas olarak soruturulacaklarn kimler olduunu hi sorgulamadk. Bence Esed veya bakanlarna ynelik soruturma balatma konusunda zel sorumluluu olan emir komuta zincirini kurmak ok nemli olurdu. Sanrm son 6 yldr, evrensel yarg yetkisini kullanarak birok Avrupa lkesinde yrtlen eitli soruturmalara ibirlii yapyoruz. Sanrm 200 soruturma veya delil talebimiz var. Binlerce fail var, bu sanklarla nasl baa klr? Bunlar, gei hkmetinin yzlemesi gereken zorluklar. birlii yapmaya hazrz. u anda ceza davas hazrlama konusunda uzmanlam birka uluslararas kurulula temas halindeyiz. Bunun bir srecin balangc olduunu dnyorum.”Esed sonras iki nemli Avrupa lkesinin dileri bakanlarnn Suriye’ye ziyaretine iaret eden Pinheiro, burada yaplan aklamalarn benzer olduunu ve Suriye’deki gei srecine herhangi bir mdahalenin olmamas gerektiinin vurgulandn dile getirdi.Pinheiro, “Eer sava devam ederse sivil halk korunamaz. Bu bir elikidir. Sivil halkn korunmas bar iin gerekli.” diye konutu.ara ile grmesini byle deerlendirdi: Kardee ve samimiara ynetiminden ABD’ye arABD slerinden sevk edildi
