Moskova’nın Avrupa gaz piyasasındaki uzun süreli hakimiyeti sona erdi. Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gaz sevkiyatı, 2025’in ilk günü itibarıyla durdurulduRusya, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya giden gazın transitini 1 Ocak 2025 itibarıyla durdurdu.Kiev, bu durumu “tarihi bir olay” olarak nitelendirerek, Rusya’nın Avrupa pazarlarından kaybedeceği mali kazançlara dikkat çekti.Ukrayna Enerji Bakanı German Galushchenko, “Rus gazının transit geçişini durdurduk. Bu tarihi bir olay. Rusya pazarlarını kaybediyor, mali kayıplara uğrayacak. Avrupa Rus gazından vazgeçme kararını çoktan verdi,” şeklinde açıklama yaptı.Savaşın etkisiyle 2022’de gaz akışının durması bekleniyordu, ancak Rusya’nın Avrupa pazarındaki gaz sevkiyatını sürdürememesi, Ukrayna’nın askeri çatışma esnasında transit anlaşmalarını uzatmama kararıyla kesinleşti.NELER OLACAK?Rusya, gaz sevkiyatını başka güzergahlar üzerinden gerçekleştirmeye devam etse de, Gazprom’un Ukrayna üzerinden sağladığı transitin sona ermesi, ülke ekonomisinde önemli kayıplara yol açacak. Ukrayna, yıllık 800 milyon dolarlık transit ücretinden mahrum kalırken, Gazprom ise yaklaşık 5 milyar dolarlık bir kayıp yaşayacak.Rusya’nın Avrupa’daki gaz sevkiyatındaki rolü, Ukrayna’daki savaşla birlikte ciddi şekilde azaldı. Yamal-Avrupa boru hattı kapandı, Kuzey Akım rotası ise 2022’de hasar aldı. Avrupa, alternatif enerji kaynakları ve tedarik hatları için çözüm arayışlarını hızlandırdı.UKRAYNA SAVAŞI YÜZÜNDEN Mİ?Rusya ve Sovyetler Birliği, Avrupa gaz pazarında uzun süre yüzde 35’lik bir pazar payına sahipti. Ancak Ukrayna’daki savaş, Gazprom’un doğalgaz gelirlerini ciddi şekilde azalttı.Ukrayna üzerinden geçen Sovyet dönemi gaz hattı, Rusya’nın Kursk bölgesinden başlayarak, Ukrayna’ya geçip Slovakya’ya yönleniyor. Ancak, Kiev’in transit anlaşmalarını reddetmesiyle bu sevkiyat sona erdi. Gazprom’un Avrupa’ya yaptığı gaz sevkiyatında 5 milyar dolara kadar bir kayıp yaşandı.Ukrayna, yılda 800 milyon dolarlık transit ücretinden vazgeçti ve Rusya, Avrupa’ya yaptığı gaz satışlarında önemli kayıplar yaşadı. Ancak, bu durumun AB gaz fiyatları üzerinde büyük bir etkisi olması beklenmiyor çünkü sevkiyat miktarları sınırlı.MOLDOVA VE MACARİSTAN NE YAPACAK?Ukrayna güzergahı üzerindeki sevkiyatların sona ermesi, eski Sovyet ülkesi Moldova için büyük bir darbe olacak. Macaristan ise, Ukrayna güzergahına alternatif olarak TürkAkım boru hattı üzerinden gaz alımını sürdürecek. Rusya’nın Avrupa’ya gaz sevkiyatını sağlayan ana boru hatları, Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa hattı şu anda kullanılamaz durumda. Ukrayna üzerinden yapılan gaz sevkiyatının sona ermesiyle, Türkiye’nin gaz taşımacılığındaki rolü giderek daha kritik hale geliyor.
