Berlin’in yerini Ankara mı alıyor? İşte ABD ve Rusya arasında önde gelen mahkum takasları…

Hurriyet.com.tr/DIŞ HABERLEROluşturulma Tarihi: Ağustos 02, 2024 16:49TwitterLinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı TipiMİT’in koordinatörlüğünde dün Rusya ve ABD arasında Esenboğa Havalimanı’nda gerçekleşen 26 kişilik mahkum takası dünyada ‘Türkiye’nin diplomatik zaferi’ olarak tanımlanıyor. Dün gerçekleştirilen bu değiş-tokuş işlemi akıllara daha önce filmlere bile konu olan mahkum takaslarını getirdi. Soğuk Savaş döneminde bu takaslar için Batı ve Doğu Berlin ön plana çıkarken Ankara’nın diplomasisi sayesine Türkiye son yıllarda iki güç arasına köprü haline geldi. Ankara Esenboğa Havalimanı’nda Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) koordinatörlüğünde soğuk savaştan bu yana görülen en büyük mahkum takaslarından biri gerçekleştirdi. Batı hapishanelerinde bulunan 2’si çocuk 10 kişi Rusya’ya gönderilirken, Rusya hapishanelerinde bulunan 13 kişi Almanya’ya, 3 kişi de ABD’ye gönderildi. Rusya’nın serbest bıraktığı kişiler arasında Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich ve ABD’li deniz piyadesi Paul Whelan da bulunuyor. TÜRKİYE’NİN DİPLOMATİK ZAFERİ Dünya bu takası Türkiye’nin diplomatik zaferi olarak tanımladı. Soğuk Savaş yıllarında Doğu ve Batı Berlin sınırında yapılan mahkum takasları için son yıllarda Ankara öne çıkıyor. Daha önce de Türkiye’de Rusya ve ABD arasında önemli değiş tokuşlar meydana geldi. GÖRÜŞMELER ANKARA’DA GERÇEKLEŞTİ Bunlardan en önemlilerinden biri de geçtiğimiz yıl gerçekleşen ABD Kadın Basketbol Milli Takımı yıldızı Brittney Griner ile Rus silah taciri Viktor Bout’u içeren takas. Spor yaşamını Rusya’da sürdüren basketbolcu Brittney Griner, Moskova Havalimanı’nda valizinde kenevir yağı bulunması üzerine tutuklandı. Griner bu yağı ABD’de doktor tavsiyesi sonucu reçete ile kullandığını belirtmesine karşın uyuşturucu ticareti yapmak suçundan 9 yıl hüküm giydi. Hayatı Lord of War isimli Hollywood filmine ilham olan Viktor Bout ise silah kaçakçılığı nedeniyle ABD’de 2008 yılında 25 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. İki mahkumun takası için ABD ve Rus istihbarat şeflerinin Ankara’da görüştükleri açıklanmıştı. Brittney GrinerUKRAYNALI KOMUTANLAR ESENBOĞA’DAUkrayna’da savaş devam ederken Milli İstihbarat Teşkilatı Ukrayna ve Rusya arasında esir takası olması için devreye girdi. Takas Ankara’nın Esenboğa havalimanında gerçekleşirken takas edilenler arasında Ukrayna’nın Azov Taburu Komutanları ile Ukrayna’nın Rusya yanlısı siyasetçisi Viktor Medvedçuk’un olması göze çarpıyor. Ukrayna’nın savaşta NATO ve ABD tarafından desteklenmesi ile bu esir değişimi Rusya ile Batı dünyası arasındaki takaslarlar arasında gösteriliyor. TÜRKİYE’DE ESİR TAKASI Eski bir ABD Deniz Piyadesi olan Trevor Reed, 2019’da Moskova’da sarhoş bir şekilde polise saldırdığı gerekçesiyle tutuklandı. Reed dokuz yıl hapis cezası aldı. Pilot Konstantin Yaroshenko, 2010 yılında Liberya’da uyuşturucu dağıtım planına dahil olduğu gerekçesiyle tutuklandı. ABD’ye iade edildi ve 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 7 Nisan 2022’de Türkiye’deki bir havalimanında değişim gerçekleşti.
Viktor BoutANNA CHAPMAN VE SERGEI SKRIPAL Haziran 2010’da ABD yetkililer 10 Rus vatandaşını ajanlık gerekçesiyle gözaltına aldı. Tutuklanan Ruslar arasında bulunan uzun kızıl saçları ve manken gibi yüz hatlarıyla magazin dergilerinde dikkat çeken Anna Chapman ise medyanın gündemine oturdu. Chapman dahil Ruslar, bir sonraki ay Viyana havaalanında İngiliz istihbarat servisine bilgi sızdıran Rus istihbarat görevlisi Sergei Skripal da dahil olmak üzere anavatanlarında tutuklu bulunan dört Rus ile takas edildi. Skripal daha sonra Rus istihbaratının zehirli suikastından kurtuldu. Chapman ise ülkesi Rusya’da kahraman gibi karşılandı ve moda haftalarında boy gösterdi. 
Anna ChapmanÜNLÜ U2 KRİZİ VE CASUSLAR KÖPRÜSÜ Muhtemelen Soğuk Savaş döneminin en dramatik takası, Batı Berlin’i Doğu Almanya’ya bağlayan Glienicke Köprüsü’nde gerçekleşti. Rudolf Abel, 1920’lerde Sovyetler Birliği’ne taşınan ve İngiliz doğumlu William Fisher’ın takma adıydı. Caus olarak 1948’de ABD’ye gönderilen Abel, 1957’de yakalandı ve 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı.ABD Hava Kuvvetleri mensubu olan Francis Gary Powers ise 1960 yılında Rusya’da hava savunma füzesi ile düşürülen bir U-2 yüksek irtifa fotoğraf keşif uçağının pilotuydu. Uçağı düşürülen Powers Sovyetler tarafından canlı olarak ele geçirilmişti. Powers’in oldukça yüksek bir irtifadan düşen uçaktan canlı ele geçirilmesi ABD’de şok etkisi yaratmıştı. “Casuslar Köprüsü” olarak bilinen olay, 2015 yapımı aynı isimli filmde anlatılmıştı.Gary Powers