22 Ekim günü Rusya’nınazan şehrinde başlayan BRICS Zirvesi, Rusya-Ukrayna savaşı başlangıcından bu yana ülkede düzenlenen en büyük uluslararası etkinlik olarak ön plana çıkıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı BRICS Zirvesi, merak konusu oldu. Peki BRICS nedir? BRICS’in kaç üyesi var? BRICS NEDİR? BRICS, gelişmekte olan ülkelerin uluslararası konularda daha fazla söz sahibi olmasını isteyen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin 2006 yılında ‘BRIC’ grubunu kurdu. Oluşumdan neler bekleniyor? Oluşumun sebebi nedir? Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın kurduğu ve yılbaşında 5 ülkenin de katılımıyla sayısı 10’a çıkan BRICS, Rusya’nın Kazan kentinde 36 ülkenin katılımıyla bir zirve düzenledi. Dünya ticaret hacminin yüzde 35’ine sahip olan organizasyonun en öne çıkan iki özelliği, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından Batı’dan izole edilen Rusya’nın ‘yalnız olmadığını’ dünyaya göstermesi ve dolarizasyonun kırılma arzusu. Bu grup adını, ülkelerin İngilizce baş harflerinden alıyor. 2011 yılında Güney Afrika’nın da dahil olması ile birlikte grubun adı ‘BRICS’ oldu. Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de 1 Ocak’ta BRICS’e katılım gösterdi. BRICS ÜLKELERİ HANGİLERİ? Brezilya Rusya Hindistan Çin Güney Afrika Mısır Etiyopya İran Birleşik Arap Emirlikleri Rusya’nın BRICS dönem başkanı olduğu 16. BRICS Zirvesi, 22-24 Ekim tarihlerinde Kazan’da gerçekleştiriliyor. “BRIC” grubu, gelişmekte olan ülkelerin küresel meselelerde daha fazla söz sahibi olması amacıyla Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in katılımıyla 2006’da kuruldu.Adını kurucu ülkelerin İngilizce baş harflerinden alan grup, 2011’de Güney Afrika’nın da katılmasıyla “BRICS” adını aldı.Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de 1 Ocak’ta BRICS’e katıldı. İşte Kazan’daki zirvede öne çıkan mesajlar… Putin, Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin düzeltilmesi gerektiğini söyledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Orta Doğu’daki durumun kötüleştiğini belirterek, “Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin düzeltilmesi, Orta Doğu’da barışı garanti edebilir. Bu sorun çözülene kadar, şiddetin kısır döngüsü kırılmayacaktır.” dedi.Putin, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenen BRICS Liderler Zirvesi’ndeki “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BRICS Zirvesi’ne katılmak üzere geldiği Rusya’ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’dan ayrıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Uluslararası Kazan Havalimanı’ndan, Tataristan Başbakanı Birinci Yardımcısı Rustem Nigmatulen, Kazan Belediye Başkanı İlsur Metşin, Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi Tanju Bilgiç ile Moskova Büyükelçiliği ve Kazan Başkonsolosluğu yetkilileri uğurladı. Erdoğan, BRICS Zirvesi kapsamında düzenlenen “Genişletilmiş BRICS+ Oturumu”nda konuştu.Burada olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Erdoğan, misafirperverliği ve daveti için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etti ve kendisini başarılı ev sahipliği dolayısıyla kutladı. Erdoğan, ocak ayı itibarıyla dönem başkanlığını üstlenecek Brezilya’ya şimdiden başarılar diledi.Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Dün Ankara’da gerçekleştirilen hain terör eylemi nedeniyle taziyelerini ileten tüm dostlarımıza gösterdikleri dayanışma nedeniyle teşekkür ediyorum. Bu alçakça saldırı Türkiye’nin terörü bertaraf etme azmini ve kararlılığını daha da perçinlemiştir.” diye konuştu.Erdoğan, ekonomiden güvenliğe, küresel adaletsizliklerden iklim değişikliğine her alanda etkileri hissedilen ciddi meydan okumalarla karşı karşıya olunduğunu belirterek, zirve için belirlenen “adil küresel kalkınma ve güvenlik için çok taraflılığın güçlendirilmesi” temasını bu nedenle fevkalade isabetli bulduklarını söyledi.Sosyoekonomik kırılganlıkların arttığı ve güç dengelerinin değiştiği bugünün şartlarında ikinci dünya savaşı sonrasının ürünü olan siyasi ve mali mekanizmaların kendilerinden bekleneni veremediğini vurgulayan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:”Türkiye olarak böylesi bir ortamda ‘daha adil bir dünya mümkündür’ şiarıyla hareket ediyoruz. Çok taraflı platformlarda dostlarımızla bir araya gelmeye ve hepimizi ilgilendiren ortak sorunlara müşterek akılla çözüm bulmaya ehemmiyet veriyoruz. BRICS’in küresel ticaretin gelişimine, ekonomik büyümeye ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine hizmet ederek daha adil bir küresel düzenin inşasına eşsiz katkılar sunduğuna inanıyoruz.Türkiye, Avrupa Konseyinden Türk Devletleri Teşkilatına kadar pek çok uluslararası kuruluş ile Gelişen Sekiz Ülke (D8), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi bölgesel kuruluşların kurucu üyesidir. G20’nin ve MIKTA’nın da aktif üyesiyiz. Afrika Birliği ve ASEAN’la ortaklıklarımızın yanı sıra Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğuyla işbirliği mekanizmalarımız her geçen gün daha da gelişmektedir. Türkiye olarak karşılıklı saygı ve kazan kazan temelinde yakın münasebetler geliştirdiğimiz BRICS ailesiyle de diyaloğumuzu ilerletmekte kararlıyız.”Küresel bir adil düzen ve kalkınmanın ancak sınırlar ötesinde huzur ve güvenliğin tesisiyle mümkün olabileceğini dile getiren Erdoğan, şunları kaydetti:”Orta Doğu’da akan kan durdurulmadıkça gelecek için ne adaletten ne barıştan ne de kalkınmadan söz edilebilir. İsrail’in bütün bölgeyi ateşe atma pahasına sürdürdüğü saldırgan tutum, hukuk, vicdan başta olmak üzere her türlü sınırı çoktan aşmıştır. Filistin halkı, Gazze’de soykırıma uğramaktadır. İsrail, Lübnan’a da saldırmak suretiyle mezalimi daha da ileriye taşımıştır. 21. yüzyılda yaşanan bu insanlık dramını göz ardı etmek hiç kimseyi sorumluluktan kurtaramaz. 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti’nin kurulması bölgede kalıcı ve adil bir barışın olmazsa olmazıdır. Bu vesileyle Filistin’i tanımayan ülkeleri bu doğrultuda adım atmaya davet ediyorum. İsrail’e yönelik kayıtsız şartsız silah ve mühimmat desteğinin sürmesi, bu ülkeyi saldırılarında daha da pervasız hale getiriyor. BM nezdinde İsrail’e silah atışının durdurulmasına yönelik bir girişim başlattık. Siz değerli dostlarımın bu hususta sağlayacakları desteğe güveniyorum. Hep beraber el ele vererek coğrafyamızdaki katliamları ve gözyaşlarını bir an önce durduralım diyorum.”Toplantının insanlık için hayırlara vesile olmasını dileyen ve zirvenin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sözlerini Rusça teşekkür ederek tamamladı.Oturum öncesinde Erdoğan, diğer liderlerle aile fotoğrafında yer aldı. Erdoğan, platforma gelişi sırasında devlet başkanlarını selamlarken, ön sırada yer alan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping, Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el-Sisi, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ve Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Ould Ghazouani ile tokalaştı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’de işgalin sona erdirilmesi ve iki devletli çözümün tesis edilmesi için ilerleme kaydedilmesi gerektiğini belirtti.Guterres, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenen BRICS Liderler Zirvesi’ndeki “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu.BRICS’in dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil ettiğini hatırlatan Guterres, BRICS’in çok taraflılık ve uluslararası sorunların çözülmesi konusuna olan “bağlılığını” övdü.Guterres, hiçbir grup veya ülkenin izole bir şekilde hareket etmemesi gerektiğini dile getirerek “Küresel zorlukların üstesinden gelmek için küresel bir aile olarak çalışan bir uluslar topluluğu gerekir.” dedi.Bugünün uluslararası finans sisteminin birçok kırılgan ülkeye ihtiyaç duyduğu desteği sunmadığını belirten Guterres, “modası geçmiş, etkisiz ve adil olmayan” uluslararası mali yapıda reform yapılması gerektiğine işaret etti.Guterres, “barış mekanizmasını” güçlendirmeleri ve güncellemeleri gerektiğini ifade ederek “Buna Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) günümüz dünyasını yansıtmasını sağlayacak reformlar da dahil.” diye konuştu.Gazze’de derhal ateşkes sağlanması, tüm esirlerin serbest bırakılması ve insani yardımların herhangi bir engelle karşılaşmadan etkin bir şekilde ulaştırılması gerektiğini vurgulayan Guterres, dünyada genel olarak barışa ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.Guterres, “Kısa bir süre önce BM Genel Kurulu kararıyla bir kez daha teyit edildiği üzere, işgalin sona erdirilmesi ve iki devletli çözümün tesis edilmesi için geri dönüşü olmayan bir ilerleme kaydetmemiz gerekiyor.” ifadesini kullandı.Lübnan’da BMGK’nin 1071 sayılı kararının tam olarak uygulanması gerektiğinin altını çizen Guterres ayrıca, Ukrayna’da ve Sudan’da da barışa ihtiyaç olduğunu söyledi.Filistin’in BM Genel Kurulu’na ilk kez sunduğu ve İsrail’in işgal altındaki topraklarda mevcudiyetini 12 ay içinde sonlandırmasını talep eden karar tasarısı geçen ay BM Genel Kurulu’nda yapılan özel oturumda oylanarak 14’e karşı 124 oyla kabul edilmişti. Venezuela BRICS Zirvesi’nde, İsrail’in saldırılarının cezasız kalmasını kınadı Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, İsrail’in Gazze Şeridi’ne ve Lübnan’a düzenlediği saldırıların cezasız kalmasına tepki gösterdi.Maduro, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenen BRICS Liderler Zirvesi’ndeki “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu.Maduro, hem düzenlenen zirve hem de ülkesinin davet edilmesi dolayısıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etti.Ülkesinin BRICS’in ilkelerini paylaştığını belirten Maduro, çok kutuplu ve merkezli bir dünyanın oluşturulmasını beklediğini ifade etti.Maduro, Venezuela’nın küresel sorunların çözümüne katkı sağlamaya çalıştığını belirterek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile İsrail’in Gazze ve Lübnan’a düzenlediği saldırıları konuştuğunu aktardı.Guterres’le Gazze Şeridi ve Lübnan’daki konutlara yapılan saldırılara değinen Maduro, İsrail’in Gazze Şeridi ve Lübnan’a düzenlediği saldırılarının cezasız kalmasını eleştirerek “Uluslararası Ceza Mahkemesi sadece küresel güney ülkelerini cezalandırmak için mi var?” diye sordu. Çin Devlet Başkanı Şi: “Küresel Güney’in kolektif yükselişi, büyük dönüşümün işareti” Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, “Küresel Güney” olarak anılan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kolektif yükselişinin, dünyada yaşanan büyük değişimin işareti olduğunu belirtti. Küresel Güney ülkelerinin birlikte modernleşme yolunda ilerlemesinin dünya tarihinde daha önce benzeri görülmeyen “abidevi bir atılım” olduğunu ifade eden Şi, “Küresel Güney’in kolektif yükselişi, dünyada yaşanan büyük dönüşüm işaretinin ayırt edici özelliğidir.” dedi.Şi, “BRICS+” diyaloğuna katılan ülkelere “barış için bir istikrar gücü olma”, “küresel güvenlik yönetimini güçlendirme”, “krizleri çözecek ve kökenlerindeki sebepleri giderecek yollar arama” çağrısında bulundu.Küresel Güney’in kalkınma yoluyla yükseldiğini ve kalkınma yoluyla refaha ulaştığını vurgulayan Şi, ülkelerin ortak kalkınmanın motoru olması gerektiğini vurguladı.Şi, “BRICS+” işbirliğine dahil olan ülkelerin küresel ekonomi yönetimi reformunda öncü ve aktif rol oynamasının ve kalkınmayı uluslararası ekonomi gündeminin merkezi haline getirmesinin önemine işaret etti.”BRICS+” ülkelerinin ayrıca uygarlıklar arasındaki iletişimi savunması gerektiğine dikkat çeken Şi, ülkelerin kendi ulusal koşullarına uygun modernleşme yolunu izlemesi için birbirini desteklemesi gerektiğini dile getirdi.Çin’in Küresel Güney ülkeleriyle insani etkileşimleri artırmak ve yönetim deneyimini paylaşmak için bir “Düşünce Kuruluşları İttifakı”na öncülük edeceğini ifade eden Şi, “Uluslararası manzara nasıl değişirse değişsin Çin, daima Küresel Güney’i yüreğinde taşıyacak, Küresel Güney’deki köklerini muhafaza edecektir.” diye konuştu. SİSİ’NİN AÇIKLAMALARI Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, İsrail’in işgali ve ablukası altındaki Gazze ve Lübnan’da İsrail tarafından işlenen ihlallerin hesabının sorulamadığını belirterek, Ortadoğu’nun geniş kapsamlı bir bölgesel savaşa sürüklenme tehlikesi bulunduğunu söyledi.Mısır Cumhurbaşkanı, Rusya’da BRICS Zirvesi kapsamında düzenlenen “Genişletilmiş BRICS+ Oturumu”nda yaptığı konuşmada, Orta Doğu’da geniş kapsamlı bir bölgesel savaşa sürüklenme tehlikesine dikkati çekti.Mısır’ın bu platformu, BRICS ülkeleri ile güney ülkeleri arasında işbirliğini artırmak için bir fırsat olarak değerlendirdiğini vurgulayan Sisi, gelişmekte olan ülkelerin finansmana erişimini sağlamada çok taraflı kalkınma bankalarının rolünün artırılmasının önemine değindi.Toplantının, karmaşık krizlerin ve zorlukların yaşandığı bir dönemde, uluslararası çok taraflı sistemin güvenilirliğine yönelik tehditlerin arttığı bir dönemde gerçekleştirildiğini ifade eden Sisi, uluslararası hukuk ve insani hukukun ihlalleri karşısındaki cezasızlık ve adalet eksikliğinin günümüz dünyasında çifte standartların ve ilkesizliğin en büyük kanıtı olduğunu söyledi.Bu durumun insani felaketlere, savaşların sürmesine ve genişlemesine yol açtığını belirten Sisi, çatışmaların yayılmasının, Aden Körfezi ve Kızıldeniz’deki deniz trafiğini, uluslararası ticareti ve küresel tedarik zincirlerini de tehdit ettiğini dolayısıyla tüm bunların uluslararası iş birliğini kaçınılmaz hale getirdiğini kaydetti. İran Cumhurbaşkanı: “BM Güvenlik Konseyi Batılı ülkelerin nüfuzu nedeniyle etkinliğini yitirmiştir” İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Birleşmiş Milletler (BM) gibi uluslararası kurumların Batılı ülkelerin nüfuzu nedeniyle etkinliğini yitirdiğini, buna karşın BRICS’in başarılı bir işbirliği ve yakınlaşma modelini ortaya koyduğunu söyledi.İran resmi ajansı IRNA’ya göre Pezeşkiyan, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenen BRICS Zirvesi Genişletilmiş Liderler Toplantısı’nda konuştu.Pezeşkiyan, “BM Güvenlik Konseyi, Uluslararası Para Fonu, insan hakları örgütleri gibi uluslararası kurumlar Batılı ülkelerin nüfuzu ve politize olmaları nedeniyle etkinliğini yitirmiştir. Bu grup (BRICS), kuruluşundan bu yana, yüksek ve olumlu hedefleri çerçevesinde, bölgesel ve uluslararası sahnede ülkeler arasında başarılı bir işbirliği ve yakınlaşma modeli olmayı başarmıştır.” dedi.İsrail’in Gazze ve Lübnan saldırılarına değinen Pezeşkiyan, “Uluslararası hukuku göz ardı eden İsrail, birçok ülkenin egemenliği ve kırmızı çizgilerini ihlal etti. Yeni bir şiddet ve terör dalgası yaratarak yaygın suçlarının tarihine bir kara sayfa daha ekledi. Uluslararası barış ve güvenliğin lokomotifi olması beklenen BM Güvenlik Konseyi ve uluslararası kurumlar bu konuda gerekli etkinliği ortaya koymamıştır.” ifadelerini kullandı. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov: “BRICS’i egemen eşitliği destekleyen bir platform olarak görüyoruz” Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, “BRICS’i egemen eşitliği, karşılıklı saygı ve güveni, iç işlere karışmama ve ortak ekonomik kalkınma ilkelerini destekleyen eşsiz bir platform olarak görüyoruz.” dedi.Caparov, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenen 16. BRICS Liderler Zirvesi’ndeki “genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu.BRICS’in ekonomik ve sosyal büyümeyi temsil eden amaç ve ilkelerini paylaştıklarını belirten Caparov, “BRICS’i egemen eşitliği, karşılıklı saygı ve güveni, iç işlere karışmama ve ortak ekonomik kalkınma ilkelerini destekleyen eşsiz bir platform görüyoruz.” ifadesini kullandı.Caparov, 10 yıllık küreselleşme ve entegrasyon süreçlerinden sonra, modern dünyanın jeopolitik ve ekonomik gelişmelerle karşı karşıya olduğunu kaydederek, şu değerlendirmede bulundu:”Bugün uluslararası hukuk değil, güçlünün hukuku egemen. Her yıl yeni ayrım çizgileri ortaya çıkıyor. Üretim ve ekonomik eşitsizliğe ayrılması gereken maliyetler silahlanmaya yöneltiliyor. Seçilmiş ülkeler, uluslararası ticareti engelleyerek ve mali sistemi manipüle ederek zenginleşmeye devam ediyor. Bu da küçük ve ekonomik açıdan savunmasız ülkelere zarar veriyor.”Kırgızistan’ın, dünyadaki zor jeopolitik duruma rağmen sürdürülebilir kalkınmayı devam ettirebilmek için gerekli tüm adımları attığını dile getiren Caparov, “Geniş çaplı reformlar sayesinde ilerleme kaydettik. Ekonomimiz emin adımlarla gelişiyor. Ülkede son 3 yılda ekonomimiz yüzde 7 büyüdü. Tecrübemiz gösterdi ki siyasi idare olduğu zaman ekonomik alanda güzel sonuçlar elde edilebilir.” diye konuştu.Caparov, Kırgızistan’ın, adil ve ayrımcı olmayan bir uluslararası ekonomik düzeni, dünya ekonomisinin faydalarına ve modern teknolojilere evrensel erişimi savunduğunu kaydetti.Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, BRICS’in, sınır ötesi ödemelere yönelik alternatif mekanizmaların geliştirilmesine, dijital yetenekleri kullanan yeni finansal araçların ve ödeme altyapısının iyileştirilmesine, bölgesel ve küresel ölçekte ticaretin büyümesine ve verimliliğine katkı sağlayacağına inandığını belirtti.Konuşmasında iklim değişikliğine de dikkati çeken Caparov, gelecek nesillere kalıcı barışı tesis etmek için devletlerin dost ve düşman olarak bölünmesinin önlenmesinin önemini vurguladı.
