T.C. Büyükelçisi Ömer Faruk Doğan, Çin ekonomisindeki yeni gelişmelerin sanayi ve ihracatımıza muhtemel etkilerini değerlendirdi. Doğan, “2024 yılı başından bu yana geçen yıla göre kayda değer bir artışla gelişme gösteren ihracatımızın, özellikle KOBİ’lerimizin üretim ve ihracatları açısından önemli rakiplerden Çin ekonomisi 2024 yılı ilk üç ayında toparlanma sürecine girerek, beklenen tahmin ve ön görülerin üzerinde bir artış ile, yılın ilk üç ayında % 5.3 büyüdü” dedi.
Covid-19 salgınını takiben, büyük bir emlak krizi ile ekonomisi sarsılan Çin’den açılan pazarlar, üçüncü ülkeler bakımından önemli yeni bir pazar imkanı oluşturmuş, Türkiye’de KOBİ’lere de bu pazarlarda önemli imkanlar doğdu. T.C. Büyükelçisi Ömer Faruk Doğan değerlendirdi:
2024 yılı başından bu yana geçen yıla göre kayda değer bir artışla gelişme gösteren ihracatımızın, özellikle KOBİ’lerimizin üretim ve ihracatları açısından önemli rakiplerden Çin ekonomisi 2024 yılı ilk üç ayında toparlanma sürecine girerek, beklenen tahmin ve ön görülerin üzerinde bir artış ile, yılın ilk üç ayında % 5.3 büyüdü.
Özellikle, tüm dünyanın derin izlerini taşıdığı Covid 19 salgınını takiben, büyük bir emlak krizi ile ekonomisi sarsılan Çin’den açılan pazarlar, üçüncü ülkeler bakımından, önemli yeni bir pazar imkanı oluşturmuş, KOBİ’lerimize bu pazarlarda önemli imkan sunmuştur. Avrupa başta olmak üzere, bir çok pazar tedariklerini Türkiye’ye yönlendirmiş, bu suretle üretim ve ihracatımızda kayda değer bir artış trendi yakalanmıştır. Bu durum ihracatımıza da yansımış ve son birkaç ay Cumhuriyet tarihi aylık rekorları yakalanmış bulunmaktadır.
Ancak, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 5 Mart 2024’de yeni ekonomik tedbirler ilan etmiş ve özellikle de otomotiv sektörü, yenilenebilir enerji sektörü savunma sanayi sektörü ve elektrikli otomobil sektörü ile İnsansız hava araçları İHA, SİHA başta olmak üzere, birçok sektörde özel devlet desteklerini ilan etmiş idi. Bu durumdan en çok etkilenmesi beklenen AB, kendi sektörlerini koruyabilmek amacıyla, karşı tedbir olarak bir çok ÇİN menşeli ürün için antidamping soruşturmaları başlatmış olup, soruşturma süreçleri halen devam etmektedir.
Çin İstatistik kurumu ilk üç aylık ekonomik verileri 16 Nisan 2024 itibariyle ilan etti. Söz konusu verilere göre; iyimser bir tahminle % 5 oranında büyüme öngörülen Çin ekonomisi beklentilerin ötesinde 2024 yılı ilk üç ayında % 5.3 oranında bir büyüme gerçekleştiğini ilan etti. Bu durum başta AB üyesi ülkeler olmak üzere, bir çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede tedirginliğe sebep olduğunu söylemek mümkün. 2024 yılı için toplamda % 5 oranında bir büyüme bekleyen Çin’in, daha ilk üç ayda hedefinin üzerine bir büyüme ile ortaya çıkmış olması bir çok çevrede soru işaretleri ve tedirginlikleri de beraberinde getirdi. Halen dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin deki beklenmedik bu gelişme ekonomik analistleri şaşırtmış durumda görünmektedir. “0” Covid yaklaşımı ile tüm dünyadan izole bir ekonomik politika izleyen Çin’deki bu gelişmenin özellikle üretim ve ihracatımızın gelişimi açısından dikkatle izlenmesi gereken konuların başında gelmekte olduğunu ifade etmekte yarar var.
Henüz detayları belirlenememiş olmakla birlikte, Çin devletinin endüstri ve üretime yönelik teşvik uygulamaları ve aşırı kapasite kullanımı ile ortaya çıkan bu gelişme, önemli ihraç pazarlarımızdan Avrupa ve Afrika’da Kobilerimizin üretimini ve münhasıran da ihracatımızı etkileyebilecek gibi görünmektedir.İlan edilen verilere göre, Çin’in sanayi üretimi 2024 ün Ocak-Şubat döneminde % 7’lik ciddi bir artış seviyesine ulaştı. Her ne kadar Mart 2024 de, Çin sanayi üretim artışı % 4,5 seviyesinde kalmış olsa da, piyasalarda hissedilen tedirginliğin devam ettiği hissedilmektedir. Üstelik bu gelişme Çin’in 2023 yılı son üç ayındaki % 75 seviyesinde kapasite kullanımına rağmen, 2024 de kapasite kullanımının %73.6 seviyesinde kalmasına rağmen ortaya çıkmış olması, batıda merakları dahada derinleştirmiş bulunmaktadır.
Ancak bir gerçeği hatırda tutmamız gerekiyor ki, Çin yönetimi sanayi üretimine özel öncelik vermekte ve sağlanan bu gelişmede Çin’in ana ekonomik motif olarak gündeme aldığı; “yeni, kaliteli üretimi güçlendirme” politikasının önemli rol oynadığı hususunun gözden kaçmaması gerekmektedir. Bu durum özellikle Çin’den daha kaliteli üretim yapan ve ihraç pazarlarımızda yer tutunmaya başlayan, sanayi sektörümüz açısından dikkatle değerlendirilmesi gereken özel bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.
Son dönemde Sn. Cumhurbaşkanımızın atfettiği özel önem üzere, ülkemizde hızlı gelişme gösteren, elektrikli otomobil ve rüzgar türbini sektörleri de dahil olmak üzere, bir çok yeni sektörde Çin’in sağladığı bu yeni gelişme dikkatli olmamızı zorunlu kılmaktadır. AB’nin birçok Çin menşeli ürüne açmış olduğu antidamping soruşturmaları da, Çin’i kontrol etmeye yetmeyecek gibi görünmektedir. Nitekim AB birçok sektörde ihaleleri Çin menşeli ürünlere kapattığı gibi, yeni bir yaklaşımla tıbbı cihazlar açısından da ilave tedbirleri değerlendirmeye almış görünmektedir. Bu önemli noktanın da göz ardı edilmemesi gerektiğini önemle vurgulamak gerekmektedir.
Gümrük Birliği kapsamı içerisinde yer aldığımız AB ile, bu konuda karşılıklı istişare ve destek süreci kendi KOBİ’lerimizin üretimi ve ihracatı açısından büyük önem taşımaktadır. Çin’in haksız rekabete dayalı yaklaşımları konusunda AB ile Gümrük Birliği çerçevesinde yürütülebilecek iş birliği ve dayanışma ve münhasıran antidamping konusu, gelişmekte olan sektörlerimiz açısından KOBİ’lerimize ilave ihracat imkanı sağlama şekline de dönüştürebilme potansiyeline sahip bulunduğunu dikkatle değerlendirmemiz yararlı olacaktır. Özellikle kaliteli ve AB onaylı sertifikalı üreticilerimiz açısından bu husus kayda değer bir imkan olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkemiz ilgili kurumları açısından çok dikkatle izlenmesi gereken bir diğer önemli husus ise, 5 Mart 2024 tarihinde ilan edilen Çin’in bu yılki ekonomik stratejisinin ana hatlarının yayınlandığı Ulusal Halk Kongresinde Çin Başbakanı Li Quiang’in; yeni ev aletleri geliştirilmesi, elektrikli otomobil sektörüne yönelik yeni yaklaşımlarıyla, işletmeler için eski endüstriyel ekipmanların değiştirilmesinin sübvanse edilmesini amaçlayan, eskiyi yenisiyle değiştirmeye yönelik yeni ekonomik program ve detaylarının ülkemiz ve KOBİ’lerimiz açısından da özel öneme haiz olduğu hususudur. İlgili Çin’li uzmanlara göre hedef, sanayi, tarım ve ulaştırma alanlarındaki sermaye harcamalarının 2027 yılına kadar, 2023’e kıyasla %25 seviyesinde artırılması ön görüsünün, münhasıran dikkat çekmesi gerekmektedir.
Çin’in ilan etmiş olduğu yeni destek politikasının bir diğer boyutu da 2024 yılı boyunca 1.000 milyar Yuan (130 milyar avro) tutarında çok uzun vadeli devlet tahvili ihraç etmek suretiyle oluşacak kaynağın, teknolojik yenilik, kırsal ve kentsel kalkınma ile enerji güvenliği gibi sektörleri desteklemeyi amaçlıyor olması hususudur. Bu yaklaşımda önemli bir ihtiyat konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu gelişmelerin ihracatımız açısından ana motor konumundaki kobilerimiz, sanayi üretimimiz ve Kobilerimizin yeni ihracat imkanları ile büyüyüp gelişebilmeleri açısından, dikkatle izlenmesi önem arz etmektedir.
