Oluşturulma Tarihi: Ocak 10, 2025 07:00Dijital çağ, yeni risk ve tehditlerle çeşitlenen suç dünyasına kendine özgü kavramlarını da taşıyor. Dijital dönüşüm ve yapay zekâ uzmanı Prof. Dr. Murat Okcu, özellikle çocukları hedef alan bazı uygulamalar üzerinden yapılan taciz, şantaj, iftira, kimlik avı ve trolleme gibi suçlara dikkat çekti.Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Okcu, çocukların istismar, ihmal ve şiddetten korunması amacıyla önlemleri araştıran Meclis komisyonuna sunum yaptı. “Normal fiziki dünyada karşılaşmadığımız bir şeyle karşı karşıyayız: Çocuk cinsel istismarı ve tacizi piyasası var. Çok acıdır ki buraya giriş kolay, çünkü yasalar buna izin veriyor” diyen Prof. Okcu’nun değerlendirmeleri şöyle:‘ÇOCUK UŞAKLAR’“Pek çok yeni kavramla karşı karşıyayız. Son 4-5 senedir artan çok başka büyük bir tehdit var: Yapay zekâyla oluşturulmuş çocuk cinsel istismar malzemesi. Cinsel güdümleme ya da manipülasyon diye bazı yerlerde ‘çocukların uşaklaştırılması’ olarak da geçiyor.- Sexting: Cinsel içerikli mesajlaşma. (Akranlar arasında müstehcen fotoğraflar paylaşma sorunu. Yükselen bir tehdit, çocuklar arasında artan bir eğilim. Kendi kendine istismar materyali oluşturuluyor. Akranlar arasında gönüllü değişimle başlıyor, fakat ilk gönderenin rızası dışında üçüncü tarafa yollandığı andan itibaren istismar malzemesi haline geliyor.)CANLI YAYINDA İSTİSMAR- Grooming: Reşit olmayan çocukla duygusal bağ ve güven ilişkisi kurularak hedef haline getirmek.- Sextortion: Cinsel şantaj.- Livestreaming: Çocuk cinsel istismarının canlı yayınlanması.- Phishing: Kimlik avı ya da oltalama yapılması.- Cyberflashing: Cep telefonuna flaşlama yapılıyor. Siber yanıp sönme; WI-FI ve bluetooth vasıtasıyla özellikle iPhone’ların airdrop özelliğinin kötüye kullanımı var. Kadınlar için de bu tehdit söz konusu.- Epilepsi trolleme: Işığa duyarlı epilepsi kişilerin taciz edilmesi. Moralini bozmak, küçük düşürmek için nöbetlere neden olacak ışık görüntüleriyle taciz.SANAL ÇOCUK TACİZİNDE GÜNDE 2 BİN SUÇ DOSYASIHizmet sağlayıcıların ABD’deki merkezlerine yapılan ihbarlara göre, her gün internete Türkiye’deki çocukların cinsel görüntülerini içeren 2 binden fazla yeni suç dosyası girdiğini vurgulayan Okcu, şu bilgileri verdi: “TÜİK’in 2023 Raporu’nda güvenlik birimlerine gelen mağdur çocuk sayısı 242 bin 875. Cinsel çocuk mağduru bunların yüzde 10’unu oluşturuyor. Kızlarımız bu mağdurların yüzde 86’sı konumunda. Araştırma raporu, Türkiye’de çocukların yüzde 13’ünün rıza dışı cinsel görüntü paylaştığını gösteriyor. ABD’de İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi’nde Türkiye’de çocukların cinsel görüntülerini içeren 817 bin 503 dosya var. 40 milyon, 50 milyon farklı görüntüden bahsediyoruz demektir bu. Bu rakamlar son bir yılda yüzde 300 artmış durumda. Childlight Enstitüsü’nün paylaştığı rakamlar gerçekten korkunç. 2023’te 157 farklı ülkede 300 milyondan fazla çocuk çevrim içi cinsel istismar mağduru. Bu, her 8 çocuktan 1’inin çevrim içi cinsel istismara maruz kalması anlamına geliyor.”ÇÖZÜM NE?“Şubat 2024’te yürürlüğe giren AB’nin dijital hizmetler yasası, çevrim içi platformlara, arama motorlarına, kadınlara yönelik siber şiddet veya çocuklara yönelik çevrim içi zarara karşı zorunlu risk azaltma şartını getirdi. Birleşik Krallık’ta çevrim içi güvenlik yasası 2023’te kabul edildi. Şu kavramı çok önemsiyorum: ‘Duty of care’ yani ‘Özen yükümlülüğü.’ Tüm dijital hizmet sağlayıcıları çocuklara karşı özen gösterme yükümlülüğüne sahip kılınmak zorundalar. Avustralya, Zimbabwe, Malezya, Filipinler, Kenya ve Vietnam’da koruma programları uygulanıyor.”
