Oluşturulma Tarihi: Eylül 10, 2024 07:51Otomobil satışlarında otomatik vitesin payı öne çıkmaya başladı. Manuel vitesin modasının geçmeye başladığı günlerde otomatik viteslere talep artıyor. Yeni nesil otomatik şanzımanlar hem konfor hem de tasarruf açısından daha optimum veriler sunuyor.Milyonlarca araç Türkiye’de trafikte dolaşıyor. Otomobillerde manuel vites tercihi uzun yıllardır otomatik vitese dönmüş durumda. Satılan ticari araçlarda da otomatik vites tercih edilmeye başlandı.Yoğun trafikte yorucu olan manuel vitesin yerini otomatik vitesli araçlar alıyor.Manuel vitesli otomobillerle trafikte olmak sürücüyü daha fazla aksiyona mecbur bıraktığı için yorucu olmaya başladı. Manuel viteste debriyaj, vites senkronu yoğun trafikte aşırı yıpratıcı olabiliyor.Manuel araç kullanmak da ekstra zevkli olabiliyor, otomobile tam hakimiyet sağlayan manuel vitesi sevenler de bulunuyor.FİYATLAR ARASINDA UÇURUM KALMADIOtomatik vitesle manuel vites arasındaki fiyat uçurumu yıllar geçtikçe, teknoloji geliştikçe ortadan kalkmaya başladı. Bu da talebi otomatik vitese çevirdi.YENİ NESİL OTOMATİK VİTESLER ARIZA ÇIKARMIYOR2010 yılı ve öncesindeki otomatik vitesli araçlarda arıza oluşunca ustasını bulmak, parça temin etmek gibi sorunlar oluşuyor. Bulunan ustalar da işlerini düzgün yapmadıkları için otomatik vites araçların arıza çıkardığı ve büyük masrafları olduğu iddia ediliyordu. Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte otomatik vitesli araçlar doğru kullanıldığında arıza vermeden yüz binlerce kilometre kullanılabiliyor. Bazı marka otomobillerde büyük masraflar açmaya devam eden otomatik şanzımanlar olsa da büyük çoğunluğunda sorun yaşanmıyor.OTOMATİK VİTESTE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?Otomatik vitesli araçlarda ani hızlanmalar, sert gaz tepkileri, vites konumunu çok hızlı değiştirme, P konumuna attıktan sonra freni bırakıp tüm yükü şanzımana bindirme, sürekli yüksek devirlerde kullanmadan dolayı balata ve yağ ısınması, şanzıman yağını hiç değiştirmeden yıllarca kullanmak gibi birçok olumsuzluk örnekleri otomatik şanzımanların baş düşmanları arasında yer alıyor.ANİ HIZLANMALARDAN KAÇININManuel de olsa, otomatik de olsa araçlarda gaza sonuna kadar basarak ani hızlanmalar yapmak motor, şanzıman, aks ve ön takım parçaları üzerinde olumsuz etkiler oluşturuyor. Ani ivmenin etkisiyle ön düzen parçaları gerilirken, motor da zorlanıyor, bunun akabinde şanzıman da ortaya çıkan gücü tekerlere iletmek için aks üzerinde gerilim yaratıyor ve buna yetişemeyen aks ilerleyen zamanda yıpranıp kırılıyor ya da kesiliyor. Bunun yanında manuel de olsa otomatik de olsa (CVT hariç) debriyaj balatası, bilyası ve baskısı bulunuyor ve aşırı ısınmadan dolayı erken yıpranıp büyük masraflara neden olabiliyor.SERT GAZ TEPKİLERİ OLUŞTURMAYINGaza ani basarak hızlanma yapmayın, gaz pedalına daha yumuşak dokunarak kullanmak hem parçaların ömrünü hem de yakıt tasarrufunu maksimize eder. Topuğunuzu paspasa sabitleyip gaz pedalına daha yumuşak basabilirsiniz ve böylece motor, şanzıman, ön takım gibi parçaların yıpranmasının önüne geçersiniz.VİTES KOLUNU HIZLI DEĞİŞTİRMEYİNOtomatik vitesli araçlarda P park konumu, R geri vites, N boş vites, D ise ileriyi ifade ediyor. L, L1 gibi terimler ise daha düşük hızlarda aracın ağır hareket etmesini sağlıyor. L, L1 gibi vitesleri dik yokuş çıkışlarında kullanabilirsiniz. Bazı araçlarda da D yani ileriye gitme vitesi terimi A olarak da görülebiliyor.Vites kolunu hızlı hareket ettirdiğinizde şanzımanın içindeki vites değiştirici motor da hızlı hareket edecek ve mekanik parçaların hızlı yıpranmasına neden olacaktır. En iyi vites değiştirme şekli sakin ve N yani boş vitesi göstererek yapmaktan geçiyor. Başka bir deyişle, R vitesinden D vitesine atarken arada N boş vitesi vardır. R’den N’ye geçip, sonrasında D’ye takmanızda fayda var. Çoğu kullanıcı R’den D’ye hızlıca vitesi çekiyor ve şanzıman N’yi görmeden içeride mekanik sorunlar yaratacak şekilde D’ye geçmiş oluyor.PARK KONUMUNA ALIRKEN DİKKAT EDİNVitesi P yani park konumuna almak için bazı detaylar büyük arızaların önüne geçebilir. Öncelikle araç çalışır vaziyetteyken N konumuna alınır ve bu esnada fren pedalına basılır, el freni çekilir, ayak frenden çekilir ve araç boş viteste el freniyle durur. Sonrasında eğer otomobil izin veriyorsa kontak kapatılır ve vites P konumuna getirilir. Bazı araçlarda kontak kapatmaya izin vermiyorsa yukarıdaki adımlar uygulanıp P konumuna alınır. Bunu yapmaktaki amaç ise aracı park konumuna aldığınızda şanzımanın üzerinde herhangi bir yük kalmıyor. Aksi halde, P konumuna alıp ayağınızı da frenden çekerseniz sonrasında el frenini kaldırırsanız tüm yük şanzıman dişlisine binmiş oluyor ve aracın tüm yükünü sadece bir dişli üstleniyor. Zaten böyle durumlarla aracı çalıştırıp ileri konumuna almak istediğinizde şanzıman kolunun sert bir şekilde sırasıyla R’ye geçtiğine şahit olacaksınız ve vites geçişi esnasında ses duyacaksınızdır.ŞANZIMAN YAĞI ÖMÜRLÜK DEĞİLDİR, DEĞİŞTİRİLİRManuel de olsa otomatik de olsa şanzıman yağları bazı ustaların dediği gibi ömürlük değildir. Sonuçta şanzımanın içinde onlarca dişli var ve şanzıman yağı da bu dişlilerin sağlıklı çalışması için görev yapıyor. Şanzıman yağı otomobil üreticisinin belirttiği aralıklarda uygun yağ ile değiştirilmeli. Aksi halde küçük masraflardan kaçarken çok büyük masraflarla karşılaşabilirsiniz. Aracınızın bakımlarını ustaların söylemlerine göre değil markanın verdiği kullanma kılavuzuna göre gerçekleştirirseniz ekonomik ömrünü uzatmış olursunuz. Yetkili servis dışında şanzıman yağı değişimi yapacaksanız yağın orijinal olduğuna kanaat getirmeden satın almayın. Piyasada motor ve şanzıman yağları sahte olarak satılıyor ve aracınız büyük zararlar görebilir. Sanayi ortamında yağ değişimi yapılacaksa yetkili servisten ilgili yağı alıp sanayideki ustaya değişim yaptırabilirsiniz.
