2014’te hayatn kaybeden Ahmet Cevizci Hoca’nn hazrlad Platon’un Felsefesi zerine Aratrmalar’ balkl derleme makalelerden mrekkep kitap, Bat dncesine rehberlik ettii ileri srlebilecek Platon’u ve felsefesini formlar teorisi zerinden tartyor.
Hemen her felsefi dncenin “Bir ve ok, Ayn ve Baka” olarak belirleyebileceimiz drtl kavramsal matrise bir zm getirmek zere formle edildii bilinir. Batl felsefe geleneinin nemli problemlerinin dou noktalarndan birini tekil eden tmeller sorunu da bu matristen kaynaklanr byk lde. Platon’un formlara ilikin gelitirdii yaklam sz konusu kavram matrisi ile tmeller arasndaki balanty kurar handiyse. Whitehead’n btn Bat felsefe geleneinin bir dipnot olarak yazldn iddia ettii Platon felsefesinin zeti addedilebilir formlar teorisi. Bu teori yardmyla Platon’un tmelin varln ortaya kartt, onun ak seik bir ekilde anlalmasn salad sylenir. Platon’un orta dnem diyaloglarnda aklk kazanan teori gerek onun sonraki eserlerinde gerekse Platon sonrasnda ona yaplan yorumlarda srekli gndemdedir. Onun teorisinin nasl anlalmas gerektii konusunda birok dnrn kimileyin Platon’dan esinlenerek kimileyinse ona tepki gstererek gelitirdikleri perspektifler, hem bu teoriyi farkl biimlerde yorumlam hem de Platon felsefesinin yaps ve geliimi hakknda eitli tezlerin ileri srlmesini kolaylatrmlardr.Tmellerin varlk durumlarn tartan yaklamlardan kimisi onlarn birer “var olan ey” olduunu ileri srm ve genelde realizm bal altnda toparlanmlardr. Bir baka yaklam ise tmellerin bir kavram olarak insan dncesinde olduklarn, gerekte olmadklarn dnr. Ancak tmellerin birer kavram olarak ifadesinde bu kavramlarda belirtilen tmel hususiyetler kavramn kuatt bireylerde gerekten mevcuttur. Yani, tmel, gerekte olmayan ancak zihinsel olarak mevcut bir kavramken belirttii zellikler tmele konu seilen tikel ve tekil nesnelerdedir. Bu gr savunanlar genelde kavramc olarak bilinirler. Bir de tmellerin sadece dil ve dncede olan genel terimler olduu, tikel ve tekilleri sahip olmadklar bir yaktrmayla tanmladklarn savunan nominalist gr vardr.Orta ada, zellikle skolastik felsefe iinde realizm ile nominalizm arasndaki tartma belirleyici olmutur. Realistler ve kavramclar tmel-tikel ilikisini ontolojik ve metafizik bir zeminde zmlemeye alarak z ve tz, birlik ve okluk, zorunluluk ve olumsallk, sreklilik ve deikenlik gibi problemleri ele almlar; buna kar nominalizme yakn yaklamlar ise epistemolojik almalara ynelmilerdir. Bu almalarda tmel ve tikel nermelerin yapsal zellikleri ve anlamlar baskn hale gelir.Platon’un felsefesinin belkemiiBu eilimlerin Platon yorumlarn etkiledii hi kukusuzdur. Szgelimi realist gr 18. yzyla dein hakimiyetini korumu ve formlar teorisini Platon’un felsefesinin belkemii kabul etmitir. 18. yzyldan itibaren Platon felsefesini evrimsel bir oluum izgisinde ele almak mutat hale gelmeye balam, bazlar bu evrimi bir slup kabul ederek formlar teorisinin Platon felsefesinin bandan sonuna geerli olduu grn tarken, bazlar da formlar teorisi konusunda Platon’un zamanla fikir deitirdiini belirtip onun giderek formlar teorisinden uzaklatn savlamlardr. Bu yaklam ile analitik felsefe gelenei iindeki baz temsilcileri formlar teorisinin nominalist bir perspektifle yorumlanabilecei grn ileri srmlerdir.Bu yorum zenginlii ve farkll formlar teorisinin dnce tarihine ait bir mesele addedilip rafa kaldrlmasnn niin yanl olacan gsteriyor. Bat felsefe geleneinin ve modern dncenin ortaya knda Platon’un bu teori sayesinde kazand igr etkili olmutur elbette. Ele ald konulardan bu konular ileme ekillerinde benimsedii yntemler, belirledii ve tanmlad sorunlar ve onlara getirdii zmlerle Bat dncesine rehberlik ettii ileri srlebilecek Platon’u ve felsefesini 2014’te hayatn kaybeden Ahmet Cevizci hocann hazrlad Platon’un Felsefesi zerine Aratrmalar balkl derleme makalelerden mrekkep kitap formlar teorisi zerinden tartyor. Dokuz makalenin bulunduu kitapta ayrca Pnar Canevi’nin de bir nsz yer alyor.Platon’un Felsefesi zerine AratrmalarAhmet CevizciSay, 2023Nasireddin Tusi’nin ilgin iki risalesiAlamut Kalesindeki hahailerin 16 ulu’sundan biriyken lhanl devletinin kurucusu Hulagu’nun bu kaleyi zaptetmesi sonras onun yannda vezir olan, Hulagu’yu ikna ederek Meraga’ya bir rasathane kurduran Nasiruddin Tusi’nin kelam, felsefe, ahlak, riyazi ilimler ve astronomi alannda 150 civarnda eseri olduu biliniyor. Farsa’dan erefeddin Yaltkaya’nn, Arapa’dan Numan Ayta’n ayr ayr evirdii iki risalenin bir araya getirilmi hali kitap. Risalelerin ilkinde Tusi, lhanllar dnemindeki siyasi tekilatlanmalara dair bilgi veriyor. kincisi ise Tusi’nin ia dnemini yanstyor.lhaniler Devri dari Tekilatna Dair Bir Risale ve mamet RisalesiNasirddin Tusiev. . Yaltkaya- N. AytaByyen Ay, 2023Buda’nn sylevlerinin Trke haliPāli Kanon ya da Tipiṭaka ismiyle bilinen Buddhist kutsal metin klliyatnn Sutta Piṭaka blmnden sekiler sunan bir tercme dizisinin ilk kitab olarak yaynlanan metinde Ali Gl, ounlukla Buddha’nn sylevlerini ieren ve “sutta” ad verilen metinlerden teekkl eden suttalar Pāli temel kavramlaryla eleyerek Trkeletirilmi. Pali dilindeki bu kavramlar parantez iinde gsterilmi. Eserin giriinde ayrca suttalar temel alan bir Pāli szle de yer verilmi. ki yzden fazla suttay kapsayan almada Buddhist metinler Trkeye aktarlrken ngilizce eviriler kullanlm. Buddhist retinin temel hususlarn ve kavramlarn barndran metinlere yer verilen tercmede bu metinlerim otantik yaps da yanstlmaya allm.Buda’nn Sylevleri- Sutta Piṭaka’dan Semeler IAli Glz, 2024
