İHH İnsani Diplomasi Birimi’nin Tayland’da 2015 yılından bu yana geri gönderme merkezinde tutulan 48 Uygur Türkünün Çin’e iade sürecinin durdurulması için bulunduğu girişimler sonuç verdi. Tayland, iade kararından vazgeçti. Birçok görüşme yapıldı İHH İnsani Diplomasiden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Altay başkanlığındaki müzakere heyeti, Tayland’daki temasları kapsamında çeşitli görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmelerde müzakere heyeti tarafından, Uygur Türklerinin Çin’e teslim edilmeleri durumunda bir daha kendilerinden haber alınamayacağına yönelik endişeler dile getirildi. 48 kişinin Çin’e teslim sürecinin durdurulması istendi. Taylandlı yetkililerle yapılan görüşmelerin ardından, Uygurların Çin’e iadesinin durdurulduğu bildirildi. Kararın kendilerine iletilmesi sonrası 18 gündür açlık grevinde olan 48 kişi grevi bitirdi. “Çin’e iade edilmemeleri gerektiğini hep vurguladık” İHH Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Altay, yürütülen insani diplomasi çalışmalarıyla ilgili bilgi verdi. Altay, İHH olarak, insani diplomasi faaliyetleri kapsamında Tayland’da uzun süredir yürüttükleri arka kapı diplomasisiyle, 48 Uygur Türkünün Çin’e iadesi yerine üçüncü bir ülkeye gönderilmesi gerektiğini her zaman vurguladıklarını ifade etti. Altay, “Bu süreçte, önceki ve mevcut parlamento başkanları, milletvekilleri, Savunma Bakanlığı, Ulusal Güvenlik Konseyi, İçişleri Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı başta olmak üzere birçok yetkili makamla sürekli görüşmeler gerçekleştirdik. Sonuç olarak, Tayland yetkilileri konuyu çözüm sürecine dâhil etti. Çin’e iade kararı durduruldu, şimdi ise 48 Uygur Türkünün güvenli bir şekilde üçüncü bir ülkeye gönderilmesi süreci devam ediyor” dedi. Üçüncü bir ülkeye yerleştirilmeleri önerildi 29 Ocak’ta Tayland Parlamentosu Hukuk, Adalet ve İnsan Hakları Komitesi’nin ülkede gözaltında tutulan 48 Uygur Türkünün durumunu ele aldığını belirten Altay, şu bilgileri verdi: “Tayland yetkilileri, Uygurların insan hakları ihlalleri nedeniyle Çin’e iade edilmeyeceğini teyit etti. Komite, mültecilerin üçüncü bir ülkeye yerleştirilmesini önerdi. Türkiye ve Malezya bu süreçte olası seçenekler arasında gösterildi. Ancak diplomatik görüşmelerin devam etmesi gerekiyor. Komite, hükümeti üçüncü bir ülkeye yerleştirme sürecini hızlandırmaya veya Uygurlara Tayland’da yasal statü tanımaya yönelik net bir karar almaya çağırdı” dedi. Türkiye’ye gelmek istiyorlar 10 yılı aşkın süredir hapishane şartları altında tutulan Uygur Türklerinin Türkiye’de yaşayan yakınlarına kavuşmak ve Çin’e iade edilme tedirginliğinden kurtulmak istediklerini belirten Abdullah Altay, Türkiye’nin Uygur Türklerine kapısını açacağına inandıklarını ifade etti. Altay, gözetim altında tutulan Uygurların Türkiye’ye gelebilmek için yetkili makamlardan destek beklediklerini söyledi. “Irak’ta cezaevinde bulunan Doğu Türkistanlılar üçüncü bir ülkeye gönderilmeli” İHH İnsani Yardım Vakfı’nın Doğu Türkistanlılara yönelik insani diplomasi çalışmalarının Tayland’daki çalışmalarla sınırlı olmadığının altını çizen Altay, Irak’ta Rusafa Cezaevi’nde bulunan Doğu Türkistanlı kadın ve çocukların özgürlüklerine kavuşması için de Irak Adalet Bakanlığı, Yüksek Yargı Konseyi ve Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı ile temaslarda bulunulduğunu anlattı. Altay, “Kadın ve çocuklar için bir çözüm arayışındayız. Büyük ekseriyetinin kimliği yok. Kimlikleri olmadığı için ilgilenen bir ülke yok. Çin’e iade edilmesi tehlikesine karşı uzun yıllardır cezaevinde bulunan kadın ve çocukların akrabalarının bulunduğu üçüncü bir ülkeye gönderilmeleri talebinde bulunduk” dedi.
