KAYNAKCnnturk.com Jagaptorun Gizemli Duyu Organı Nedir? Jagaptor’un gizemli duyu organın bilim dünyasında vomeronasal organ veya Jacobson duyu organı isimleriyle bilinir. Jacobson’un gizemli duyu organı organı en basit tanımıyla koku alma duyu organıdır. Vomeronazal organ (VNO), nazal septumun anteroinferior kısmında yer alan ve aksesuar koku alma sisteminin bir parçası olan bir yapıdır. Vomeronazal organ nazal septumun yumuşak dokusunun yakınında bulunur. Burun boşluğunda, ağzın çatısının üzerinde konumlanır. Vomeronazal organ adı, bu organın eşleşmemiş vomer kemiğinin yakınında bulunması gerçeğinden türetilmiştir. Bu organ tüm yılanlarda ve kertenkelelerde bulunur. Köpek ve kedi gibi memelilerde de bulunur. Semenderlerde burun vurma davranışı bu organ yardımıyla gerçekleştirilir. Yılanlar avlarını bu organ sayesinde hissederler. Avdan gelen kokuları almak için dillerini dışarı çıkarırlar ve kokuları geri çekebilmek için bu organlara dokunurlar. Bu organ insanda da mevcuttur, ancak doğası gereği körelmiştir ve işlevsizdir. Jacobson Organı hem terminal kraniyal sinir yoluyla feromonların alınmasında afferent nöronlar olarak işlev gören hem de gonadotropin salgılayan hormon üreten özel koku alma duyu hücreleri veya esteziositler içerir. Jagaptorun Gizemli Duyu Organı: Özellikleri Vomeronazal organ duyu nöronlarının gövdelerine sahiptir. Uçucu olmayan organik bileşikleri algılayan reseptörleri vardır. Bu uçucu olmayan bileşikler doğada sıvı şeklindedir. Bu reseptörler, bu sinyallerin çevreden vücuda iletilmesine yardımcı olur. Bu bileşikler, seks feromonları, av, avcılar ve daha birçokları arasında değişebilir. Bu organ tetiklendiğinde, davranışsal bir tepkiye neden olurlar. Bazı kimyasallar G proteinine bağlı reseptörlere bağlandığında, bu organlar aktive olur. V1R, V2R ve FPR olan üç reseptör tarafından ifade edilirler. Sıfır kraniyal sinir bu nöronların aksonlarına verilen addır. Koku ampulünde yanıtları indüklerler ve ardından amigdalayı hedeflerler ve ön hipotalamusu daha da aktive ederler. Tüm bu yapılar birlikte aksesuar koku alma sistemini oluşturur. Bazı memelilerde bu reseptörler tarafından tetiklenen bir flehmen tepkisi vardır. Jacobson’ın gizemli duyu organı 1732’de Ruysch ve daha sonra 1813’te Jacobson tarafından keşfedilmiştir. Jagaptorun Gizemli Duyu Organı: İşlevi Memelilerde bu organın duyu nöronları vardır. Bu duyusal nöronlar, uçucu olmayan kimyasal ipuçlarını tespit etmeye yardımcı olur. Bu, kokunun kaynağı ile doğrudan fiziksel temas gerektirir. Ayrıca feromonların saptanmasında da yardımcı olurlar. Jacobson duyu organı nöral sinyalleri koku ampulüne ve ardından aynı sinyalleri amigdala ve hipotalamusa göndererek işlev görür. Hipotalamus uyarıldığından ve hipotalamus vücut ısısının kontrol edilmesine yardımcı olduğundan, bu sinyaller hayvanın vücut ısısında değişiklikler getirir. Bu hipotalamus üreme hormonlarının düzenlenmesinden sorumludur. Bu üreme hormonları üreme ve üreme amacıyla gereklidir. Ana koku alma sistemi de bazı hormonların saptanmasında yardımcı olur.
