KAYNAKCNN TÜRKTürkiye’nin boğazlardaki sigortası. Birçok uzmana göre Türkiye’nin Lozan’la birlikte imzaladığı en önemli iki anlaşmadan biri. Peki Dışişleri Bakanı Hakan Fidan neden tekrarladı, “Tartışılamaz” dedi?Montrö, özellikle Ukrayna savaşı sonrası gündemde. Aslında nedeni denizlere hakimiyet tartışması. Karadeniz’e kim hakim olacak sorusunda gündeme gelen anlaşma Montrö Boğazlar sözleşmesi. Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936’da imzalandı. Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veriyor.Sözleşme, Türkiye’ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı veriyor ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiliyor. Olası savaşlara karşı sözleşme önlem niteliğinde. Sözleşme, Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlıyor.Sözleşme, 29 maddelik bir metin. 4 ek ve bir protokolden oluşuyor. Sözleşmede 19’uncu maddenin 2’nci fıkrası gayet açık ve net: Savaşan tarafların harp gemilerinin geçişi yasak. Ama buna rağmen sözleşmeyi hiçe saymak isteyenler var.Özellikle Amerika ve İngiltere, Ukrayna savaşı sonrası harekete geçmiş durumda. ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’ya verdiği silahlarla Rus gemilerini hedef alması gerginliği artırdı. “Acaba ABD ve Rusya, Karadeniz’e mi sızdı?” soruları sorulurken, Romanya’nın da silahlandırılması Karadeniz için tehlike çanlarının çalması demek. Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde NATO’nun Karadeniz tatbikatı tansiyonun artmasının nedenlerinden.Türkiye, İngiltere’nin Ukrayna’ya hibe ettiği mayın avlama gemilerini Karadeniz’e sokmadı. Çünkü bu Montrö’nün ihlaliydi Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen açıklamalar gerginliği artırıcı. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Wallander, Türkiye’nin ilgili Montrö hükmünü uygulamasının bir çatışma yarattığı ve bu durumu aşmaya çalıştıklarını söyledi. Wallender, “Türkiye de dahil olmak üzere Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle, Türkiye’nin sözleşmenin ilgili hükmüne başvurduğu çatışma durumundan uzaklaşma koşulları üzerinde çalışmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.Şimdi sorular şunlar; Karadeniz’i kimler karıştırmaya çalışıyor? O bölgede neler oluyor? Neden Montrö tartışılmaya çalışılıyor? Hangi ülkeler Montrö’ye karşı adım atmaya çalışıyor, ne gibi adımlar atılıyor? Türkiye ne yapmalı? Karadeniz’in geleceği belki de bölgenin geleceği anlamına geliyor. Bundan sonraki süreçte Ankara hassas diplomasiyle hem Karadeniz’i hem de bölge ülkelerini korumaya çalışıyor. Peki, ne olacak? Bunu zaman gösterecek… İşte ABD’nin Karadeniz planı… Kod: 420!
