Merkezi Kazakistan’n bakenti Astana’da bulunan Trk Akademisi’nden yaplan aklamada, Akademi’nin Moolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstits ile ibirliinde 2019 ylndan bu yana Moolistan’n Arhangay blgesindeki Nomgon Vadisi’nde arkeolojik kaz almalar gerekletirdii belirtildi. Aklamada, bu kaz almalar sonucunda 2022’de Gktrk Devleti’nin hkmdarlar Bilge Kaan ve Kl Tigin’in babas lteri Kutlu Kaan’n klliyesi ile yaztnn st ksmnn kefedildii hatrlatlarak “Bu yaztn okunmas sonucunda, Gktrk yazsyla kaznm 12 satrlk bir metin (“Kutlug Kaan Trk… Tanr olu …”) ve Sodca yazlm 6 satrlk bir metin (“Kutlug Kaan…”) tespit edilmitir. Bu bulgular, ant klliyenin bir kaann onuruna yapldna dair bilimsel bir dayanak sunmaktadr.” denildi. 2023 ylnda bulunan yaztn alt ksmnn da okunduu ve yaztn bu ksmnda toplam 15 satr bulunduu aktarlan aklamada, “Yaztn alt ksmndaki Gktrk yazs nemli lde tahrip olmu ve okunamaz hale gelmitir. Ancak yaztn arka yznde yer alan in hiyeroglifleriyle yazlan metin ise ksmen korunmutu. ince metin, yukardan aaya doru yazlm ve satrlar sadan sola dzenlenmitir. 3. satrdan 8. satra kadar olan ksm ksmen okunabilmitir. Okunan satrlar ise srasyla: 3……sol……bitigta ant….4…….Trk byk/bogda/….Kutlug…..5……tren……seilmi…….benzer …..6……..asker……sorumak……7……doldurmak yok olmak.. ilave etmek….i…ev….8……vafat etmek……” ifadeleri kullanld. Aklamada, zellikle yaztn 4’nc satrnda “Trk” szc ve “Kutlug” unvan tespit edildiine dikkati ekilerek unlar kaydedildi:
“Trk Akademisi ve Moolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstits, Nomgon-2 Ant Klliyesi’nin Gktrk dnemine ait olduu ve byk olaslkla kinci Trk Kaanl’nn kurucusu lteri Kutlug Kaan’n (682-692) onuruna yapld tespitini dorulamaktan mutluluk duymaktadr.”Yazttaki ince metnin zmlenmesi iin Moolistan niversitesi’nden alan uzmanlarnn almaya dahil edildii aktarlan aklamada, Trk Akademisi ile Moolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstits’nn Nomgon Vadisi’ndeki ortak arkeolojik kaz almalarnn devam edecei bildirildi. Bilge Kaan ile Kl Tigin’in babas lteri Kutlu Kaan’n 7. yzyla ait sz konusu yazt “Trk” adnn ilk kez getii, Gktrk dneminin en eski yazl eseri olarak deerlendiriliyor.
