KAYNAKBetül Memiş / Cnnturk.com “Kültür, tıpkı tüketim nesneleri gibi geçici ve hızla tüketilir hale geldi… Sanat, bir zamanlar insanların kendilerini ifade etme ve kimlik oluşturma aracıydı; bugün ise tüketicinin eğlence aracı haline geldi.” diyen Polonyalı sosyolog ve filozof (1925-2017) Zygmunt Bauman tarifine şöyle devam eder: “Kültür endüstrisi, toplumu bir kitleye, bireyleri ise tüketicilere dönüştürdü.” Frankfurt Okulu’nun eleştirilerine benzer şekilde, modern kültür endüstrisinin, bireyleri pasif tüketicilere dönüştürdüğünü savunan Bauman, son noktayı ise şu şekilde koyuyor: “Kültür, tüketim toplumunda bir kimlik fabrikasıdır.” Kadrajı biraz da biz fanilerin meşrebine çevirdiğimizde bu fabrikanın çok uzun zamandır “kimliksiz”lik balonu üzerinde tepindiğine tanık oluyoruz. Buna ister siyasi konjonktür deyin ister sermaye odaklarının dünya sanatından nasiplenmeden çok, çıkarlarını temizleme politikası veya da ekonomik dengeler / şartlar deyin, fark etmiyor aslında; fakat ortaya çıkan (sanatsal) fotoğrafımızın absürt olduğu yadsınamaz! Kültür, sanat ve kültür politikaları tartışmaları dönemsel sorunların çemberinde veya kelamlar üzerinden dönüşecek veyahut dönüştürülebilecek bir mevzu değil; o sebeple de kara kutuda olanları biz, sade / vatandaş fanileri aşar, burada sözü yine bilirkişi bünyesinde hasıl olanlara bırakalım diyerek geliyorum bugünkü sadedime…
11. SEZONDA 7 MİLYONDAN FAZLA SANATSEVER
Türkiye’de “kültür sanat sektörü” dediğimiz oluşumda ve özellikle İstanbul ahalisinde anılara / tarihe temizinden işler fotoğrafı bırakan Zorlu Performans Sanatları Merkezi geçtiğimiz günlerde açıkladığı 12. sezon programıyla yine ajandalarımızın yüzünü güldürdü! Açıldığı 2013 yılından bugüne sahnesinde ağırladığı yerli, yabancı isimleri ve projeleri düşününce, maddi-manevi boyutta ömrümüz dediğimiz sayacın içinde yer veremeyeceğimiz veyahut sığdıramayacağımız güzelliklerdi… O sebeple de çok söylenen (yer yer benim de çemkirdiğim) ama karşılığının boşa düştüğü; Türkiye’de büyük sermaye veya holding gruplarının ilaç firmaları, bankalar, inşaat veya otomotiv sektörleri /markaları gibi oluşumların, kültür sanat içinde uzun yıllardır destekçi konumunda veya bizzat yürütüyor olması; işte bizim (pek çok konuda olduğu gibi) “gerçeğimiz”! Ama bu gerçeğin içinde bu programların pürüzsüz ve arşiv niteliğinde kalabilmesi / olabilmesi için, tabiri caizse deli gibi emek harcayan tüm kültür sanat camiasının sahne arkası emekçilerine bir kez daha şükran! (İç ses: Gündemin yoğunluğu ve yorgunluğu arasında çok vakit faniliğimi unutturup oksijen sahası oldukları için de temizinden bi’eyvallah!) Zorlu PSM, geçtiğimiz 11. sezonunda, 7 milyondan fazla sanatseveri aynı çatı altında buluşturmuş. Ortalama olarak yılın 300 günü, 5 ayrı sahnesinde ve etkinlik alanlarında 1000’den fazla buluşmaya ev sahipliği yapmış. Ekibin altını çizdiği, “Sanatın sadece bir eğlence aracı değil, aynı zamanda toplumları birleştiren, hayal kurmaya sevk eden ve izleyicilerini derinden etkileyen bir güç olduğu” ve en son yaptırdıkları araştırmaya göre de Türkiye’de, her iki kişiden biri PSM’yi biliyor, İstanbul’da ise bu oran yüzde 90; İstanbul’da her 10 kişiden 9’u ya Zorlu PSM’nin ismini duymuş ya da buradaki etkinliklere katılmış… Ve evet, bu rakamlar bize bir şey anlatıyor; kültür sanat haritamızı şekillendirmede ne aşamada olduğumuz gibi… (Es notu: Kültür sanatın yaratıcılarının değiştiği gibi seyirci olarak bizler de değiştik; iyiye gittiğimizi de düşünmeyenlerdenim o ayrı ama en azından -sadece- “tüketmeyenler”i görmek güzel ve daha da çoğalmaları dileğiyle!)
AFİFE’DEN JOHN MALKOVİCH’E…
Tekrardan kadrajımızı “global sahne” Zorlu PSM’ye çevirirsek gelelim kültür sanat takipçilerinin bu sezondan payına düşecek nasiplerine / programa…
Zorlu PSM prodüksiyonu olarak hayata geçirilen yapımlara bu yıl çok sayıda yenisi ekleniyor: Selin Cankı Ceylan’ın yazdığı, Demet Evgar, Tilbe Saran, Necip Memili, Bedir Bedir’in rol aldığı ve Serdar Biliş’in yönettiği (Zorlu PSM ve Afife Tiyatro ortaklığında) “Afife”; Mehmet Ergen ve Lerzan Pamir yönetiminde, Enis Arıkan’ın kendi hayatından kesitlere mizah ve dram öğeleriyle yer vererek pek çok dansçıyla gerçekleştireceği şovu, “Hayalperest”; (“Leenane’in Güzellik Kraliçesi” ve “Yalnız Batı” gibi oyunlardan us’a aldığımız) İngiliz yazar Martin McDonagh’ın yazdığı, Selahattin Paşalı’nın başrolünde, İbrahim Çiçek’in yönetmen koltuğunda olduğu “Yastık Adam”; Merve Dizdar ve Kerem Arslanoğlu’nun rol aldığı “İnsanlar, Mekânlar ve Nesneler”…
Dört yıl önce, kültür sanat sektörüne eğitimli iş gücü kazandırmak hedefiyle yola çıkan ve ilk üç yılında, toplam 69 mezun ile 26 özgün tiyatro oyununu hayata geçiren “PSM Atölye” ve bugüne kadar 45 öğrenciyi mezun eden, Bahçeşehir Üniversitesi işbirliğindeki “PSM Sahne Teknisyenliği Eğitim Programı” ve herkesin hayatında sanata daha fazla yer açabilmesini sağlamak için İstanbul’da dezavantajlı bölgelerde yaşayan, hayatında hiç konsere ya da tiyatroya gidememiş sayıları 2 bini geçen yetişkin, genç ve çocuğun hayatına dokundukları -alanında uzman STK’lar ile yürütülen- “İlk Tiyatrom İlk Konserim” ve yüzbinlerce çocuğu tiyatroyla tanıştırmasının yanı sıra deprem bölgesine düzenlenen turnelerle de on binlerce çocuğa ulaşan “Zorlu Çocuk Tiyatrosu” gibi projelerin artarak devam edeceğini belirtiyor ekip.
Uzun zamandır merakla beklenen sinema ve tiyatro oyuncusu John Malkovich’in gerçek hayattan alınmış hikâyeler ve müzikler eşliğinde sahnelediği “The Infernal Comedy”, dünyada 250’den fazla şehirde perdelerini açan Broadway’in en popüler müzikali, 6 Tonny Ödüllü “Chicago”, Rambert Dans Tiyatrosu’nun çarpıcı sahne uyarlamasıyla “Peaky Blinders: The Redemption of Thomas Shelby”, dünyaca ünlü koreograf Alexander Ekman’ın eseri “Hammer”, Fransız ikonu Charles Aznavour’un hayatı, kariyeri ve şarkılarına duygu dolu bir saygı duruşu “Formidable! Aznavour” ve geçtiğimiz sezon büyük ilgi gören, Londra Times tarafından “Dünyanın en iyi palyaçosu” olarak tanımlanan Slava’nın ilham verici kar gösterisi “Slava’s Snow Show” da Zorlu PSM’de yer alacaklar arasında…
Önceki sezondan aşina olduğumuz ve bu sezon da devam edecek oyunlar arasında: ABD’li oyun yazarı Samuel D. Hunter’ın yazdığı, İbrahim Çiçek’in yönettiği ve Enis Arıkan ve Şebnem Bozoklu’nun oynadığı “Balina”; Melisa Sözen, Ülkü Duru ve Müfit Kayacan’ın oynadığı, Nermin Yıldırım’ın yazdığı kitaptan uyarlanan, Hakan Emre Ünal’ın yönettiği “Aile Yalanları”; Tunç Şahin’in yazıp yönettiği, Tülin Özen, Gülçin Kültür Şahin, Hakan Emre Ünal’ın oynadığı (İki Tiyatro) “Canavar”; Hakan Tabakan’ın yazdığı, Volkan Sarıöz’ün yönettiği, Sarp Aydınoğlu ve Selin Bozacı’nın oynadığı (Semaver Kumpanya) “Mağrur Fil Ölüleri”; Uğraş Güneş’in yazdığı, Can Yücel’in yönettiği ve Uğur Yücel’in oynadığı (BKM) “Neyzen Tevfik / Hiç” ve Greg Kotis ile Mark Hollmann’ın yazdığı, Kayhan Berkin’in yönettiği (Mom) “Sidikli Kasabası Müzikali” gibi pek çok yapım yer alıyor.
MİX FESTİVAL’DEN SONAR İSTANBUL’A…
Her sezon farklı türlerde dünya çapında ses getirmiş müzisyenlerin yer aldığı Zorlu PSM uluslararası konserlerinde bu yıl ağırlayacağı isimlerden bazıları şöyle: Tony Ann, UK Pink Floyd Experience, Salif Keita, Apocalyptica, Billie Marten, Estas Tonne, Ghostly Kisses, Gustavo Santaolalla, José González, Monica Molina, Mehro, Soen ve Zbiegniew Priesner…
Odağında müzik olan ama farklı disiplinlerden beslenen (çok sesli müzik festivali) MIX Festival; bu yıl sekizinci edisyonu ile 2 ve 3 Kasım tarihlerinde gerçekleşiyor. Sahnesinde, Altın Gün, Digitalism (Live), Local Natives, Milky Chance, Starsailor, Trentemøller, Balthvs, Bedük, Catching Flies, Cem Yıldız, Hissikablelvuku, Lucky Love, Monday In Neptune (Live), Σtella, Temples ve Yīn Yīn gibi isimleri ağırlayacak. Yaratıcılık ve teknolojiyi birleştiren Sónar Istanbul, 9-10 Mayıs 2025 tarihlerinde dokuzuncu edisyonu ile 20’den fazla farklı disiplinlerdeki sanatçıyı binlerce müzikseverle bir araya getirecek; ilk edisyonundan itibaren müzikseverlerden büyük ilgi gören PSM Loves Summer by %100 Müzik serisi ise 2025’in yaz aylarında 4. edisyonunda sürpriz isimleri ağırlamaya hazırlanıyor. Bu yıl ikinci yaşını Şubat ayında kutlayacak olan PSMLoves2Dance kapsamında ise Adana Twins, Afriqua, Fejka ve daha birçok sürpriz isim elektronik müzikseverlerle buluşacak.
Meraklısına not: Yeni bir haber ise; “Zorlu PSM Youtube kanalı”. Müzisyenlerin performanslarını gerçekleştirdiği PSM On Air Sessions, performans sanatları profesyonellerinin birbirlerine uzmanlık soruları yönelttiği serisi Sahne Tozu Yutanlar bu sezon da ekranlarda. Muazzez İlmiye Çığ ile Büşra Sanay’ın aynı isimli kitabından uyarlanan hem YouTube’da hem Turkcell Platinum Sahnesi’nde takip edilebilen “Yaşadım Demek İçin Ne Yapmalı?” Beyhan Budak moderatörlüğünde devam edecek işlerden. Ayrıca, sezon içinde youtube kanalında sürpriz isimler ve programlar da olacakmış!
