Dünya nefesini tuttu Türkiye’nin MİT tarafından gerçekleştirdiği esir takası operasyonunu takip etti. ABD ve Rusya’nın talebi üzerine geçtiğimiz hafta Ankara’da Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin takası gerçekleşti. Türkiye’nin arabuluculukta gerçekleştirdiği bu başarı, Afrika’nın da gündemindeydi.
Somali ve Etiyopya da aralarında anlaşmazlığın çözümü için Türkiye’yi seçti. Türkiye’nin arabuluculuğunda, Etiyopya ile Somali arasında yürütülen Ankara Süreci kapsamında iki ülke heyetleri Ankara’da bir araya geldi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ankara’da Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Ahmed Muallim Fiqi ve Etiyopya Dışişleri Bakanı Taye Atske Selassie’yle ile başkentte ayrı ayrı görüştü.
ETİYOPYA BAŞBAKANI DESTEK İSTEDİ
Süreç, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in Etiyopya ile Somali arasındaki ihtilafa dair Türkiye’nin desteğini istemesi ile ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a mektup yazmasının ardından, iki ülkenin de güvenine sahip olan Türkiye’nin arabuluculuk faaliyetleriyle başladı. Erdoğan, mektubun alınmasının ardından talimat verdi ve her iki tarafın güvenine haiz Türkiye, girişimlerini başlattı. Etiyopya ile Somali Dışişleri Bakanları, iki ülke arasındaki krizin çözümünü teminen 9-10 Mart’ta Nairobi’de bir araya getirilirken, iki ülke arasında yapılan dolaylı müzakerelerden bir sonuç alınamadı.
ERDOĞAN’DAN SOMUT SONUÇ VURGUSU
Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki gün Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile telefon görüşmesi gerçekleştirerek, Somali’nin Etiyopya ile yaşadığı gerginliğin çözümü için Türkiye’nin gayretlerine devam edeceğini, iki ülke arasında uzlaşının tesisi için Türkiye’de gerçekleşecek ikinci tur görüşmelerinde somut sonuçlar beklendiğini belirtti.
TARAFLARIN İHTİYAÇ, KAYGI VE YAKLAŞIMLARI DİKKATE ALINDI
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Etiyopya ziyaretinde Başbakan Ahmed tarafından kabulü ve sonrasında Somali tarafıyla da en üst düzeyde yürütülen temasların sonucunda, ikinci tur görüşmelerinin 2 Eylül yerine 12 Ağustos’ta Ankara’da yapılması kararlaştırıldı. Kaynaklar, diplomatik sürecin devamı olarak, Somali ve Etiyopya’nın ihtiyaç, kaygı ve yaklaşımlarının dikkate alınarak uzlaşı sağlanmasına gayret edileceğini belirtti.
BÖLGE ÜLKELERİYLE TEMAS
Dışişleri Bakanı Fidan, Etiyopya ve Somalili muhataplarıyla görüşmeler yapmış, iki ülke dışişleri bakanlarını 1 Temmuz’da Ankara’da ağırlamıştı. Aylar sonra iki ülkenin dışişleri bakanları, Bakan Fidan’ın ev sahipliğinde aynı fotoğraf karesinde yer alırken, toplantı sonucunda taraflar, aralarındaki meseleyi “barışçıl şekilde” çözme yönündeki niyetlerini ortak açıklamayla kayda geçirmiş ve 2 Eylül’de Ankara’da yeniden bir araya gelmeyi taahhüt etti. Türkiye’nin, bölgede artan gerilime karşı krizin çözümünü teminen taraflar arasında sürdürülebilir bir diyalog kanalı açması, uluslararası toplumca takdirle karşılandı. Türkiye, 1 Temmuz’dan bu yana bölge ülkeleriyle de temaslarını sürdürdü, bu ülkelerin sürece desteğini aldı.
ETİYOPYA-SOMALİ ANLAŞMAZLIĞI NE ZAMAN BAŞLADI?
Etiyopya, dünyada denize erişimi olmayan en büyük nüfusa sahip ülke. Eritre’nin 1991’de fiilen Etiyopya’dan ayrılması ve 1993’te hukuken bağımsızlığını kazanmasıyla denize erişimini kaybeden Etiyopya, ekonomik nedenlerle Kızıldeniz’e erişim konusunu gündemde tuttu, Somaliland ile 1 Ocak’ta bu yönde bir Mutabakat Muhtırası imzaladı. Muhtıra, Somaliland’ın tanınması vaadini içermesi nedeniyle Somali’nin ve uluslararası toplumun ciddi tepkisini çekti. Somaliland Başkanı Musa Bihi Abdi, anlaşmanın tamamlanmasıyla Etiyopya’nın kendilerini “bağımsız” olarak tanıyacağını söyledi. Somali hükümeti ise Etiyopya’nın, Somaliland ile denize erişim anlaşması yapması üzerine büyükelçisini Etiyopya’dan geri çekti.Arap Birliği ve Afrika Birliği, Etiyopya ile Somaliland arasında denize erişim işbirliğine yönelik “Kızıldeniz’de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan” anlaşmayı reddettiğini ve kınadığını duyurdu.
