CNN Türk Ankara Temsilcisi Dicle Canova, Suriye’deki gelişmelere yönelik yürütülen diplomasi trafiğini ve Ankara’nın Astana formatı toplantısında İran ve Rusya’ya hangi mesajları vereceğini şu sözlerle aktardı: Son bir haftadır Suriye diplomasisinin merkezinde Türkiye var. Süreç içerisinde Rusya, Amerika, İran, Irak, Katar, Lübnan, Ürdün ve en son dün akşam Mısır Dışişleri Bakanı aradı. Edindiğim bilgilere göre bu görüşmelerin tamamında talep karşı taraftan geldi.Hem ilgili ülkeler hem bölge ülkeleri Ankara’yı Dışişleri Bakanlığı’nı arayarak konuyu konuşmak ve bir şekilde çözüm bulmak arayışında.Anladığım kadarıyla HTŞ’nin El Kaide uzantısı olması sebebiyle bölge ülkeleri, cihatçılar Suriye’yi ele geçirmemeli endişesiyle hareket ediyor. Daha fazla HTŞ’nin ileri gitmemesi beklentileri üzerinden yapılıyor görüşmeler ama Ankara’nın da bu ülkelere özellikle ilgili ülkelere verdiği mesaj fırsat varken muhalefetle görüşülmediği için bu noktaya gelindiği şeklinde.Görüştüğüm kaynaklar HTŞ’nin Halep’e ilerlemesinin arkasındaki motivasyonun İdlib’deki saldırılar olduğunu açıkça ifade ediyor ve Türkiye’nin de bu konuda defalarca uyarıda bulunduğu hatırlatılıyor. HTŞ’nin, İran’ın desteklediği milis gruplarla bağının kesilmesi ve Rusya’nın Ukrayna’ya daha fazla odaklanmasıyla oluşan süreci de fırsat bilerek hareket ettiği yönünde tespitler de var. Öte yandan Suriye rejiminin de halen kendi ülkesinin insanlarını öldürdüğü bu nedenle özellikle Arap ülkelerinin Esad’a yönelik destek açıklamaları yaparak bu durumu meşrulaştırmaması gerektiği yönünde de Ankara’nın bölge ülkelerine mesajlarını ilettiğini öğrendim. Esad’a baskı kurmaları da Ankara tarafından bölge ülkelerine ve ilgili ülkelere iletiliyor.Diğer yandan tüm bu ülkelerin Türkiye ile konuşmak istemesi ve onların aramasının (telefon görüşmeleri) arkasındaki zımni sebep ise Türkiye’nin HTŞ üzerinde bir etkisi olduğu yönündeki bir bakış açısı. Ancak konuştuğum kaynaklar diyor ki; ilgimiz yok, etkimiz yok ve bu yaklaşım sahadaki gerçeklikten kopuk bir yaklaşım. Bu ülkeler daha ziyade gelinen bu noktadan muhalefetle Esad rejiminin bir türlü diplomatik olarak temas kurmamasının sorumlusu olduğunu anlamaları gerekiyor diyorlar.Terörle mücadele kapsamında Suriye Milli Ordusu’nun Tel Rıfat’ta yürüttüğü süreç var. O ise tamamen ayrı tutuluyor. Bu ortamda rejimin terk ettiği yerlere YPG/PYD/PKK unsurlarını yerleştirmesine de dikkat çekiliyor, ki bu Türkiye’nin ulusal güvenliği açısından çok büyük bir risk oluşturuyor. Diğer yandan Tel Rıfat, Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgesinin tam ortasında kalan ve sık sık Türk askerine dönük terör örgütleri tarafından saldırıların düzenlendiği bir bölgeydi. Dolayısıyla Tel Rıfat süreci, SMO unsurlarının da topraklarını işgal eden, kaynaklarını sömüren terör unsurlarını bölgeden temizleme girişimi olarak okunmalı diyor. YPG’nin bulunduğu alanların temizlenmesi konusunda Türkiye çok kararlı, bunu da tüm taraflara iletiyor.Tel Rıfat sonrası acaba Münbiç’e doğru bir ilerleme olur mu, Münbiç konusunda bir hareketlilik yaşanır mı tezinden yola çıkarak Rusya ve İran’ın Astana formatı toplantısı talep ettiği de dillendiriliyor.Bugünkü milli güvenlik toplantısı önemli olacak. Kritik değerlendirmeler yapılacak o toplantıda. Ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Cuma günü Doha’ya gidecek. Cumartesi de Astana formatı toplantısı yapılacak.Türkiye, Astana formatı toplantısında İran ve Rusya’ya hangi mesajları verecek? Konuştuğum kaynaklar, Astana formatının çatışmasızlık ortamı oluşsun ki BM çatısı altında yürüyen siyasi görüşmeler ilerleyebilsin diye başladığını hatırlatıyorlar. İlgili ülkeler kendilerine yakın grupları kontrol altında tuttuğu müddetçe sürecin sağlıklı devam etmesi, anayasa görüşmelerinin nihayete ermesin üzerinden hedeflenen bir format olduğu da vurgulanıyor. Bir noktaya kadar görevini yerine getirdi deniyor.Edindiğim bilgilere göre cumartesi günkü toplantıda Ankara, devam eden çatışmaların çözüm yeri Astana değil, rejimin ilerletemediği siyasi süreç vurgusu yapacak. Rejim, muhalefetle konuşmalı tezini Ankara Astana’da güçlü bir şekilde vurgulayacak. Bu Suriyeliler arası bir mesele ve artık Esad muhalefetle görüşmeli tezini öne çıkaracak.
