Ortadou’da askeri cumhuriyetler, kendilerini yenileyemedikleri iin trajik bir ekilde ykldlar. Bu cumhuriyetler 1950’lerin banda kuruldu. Hepsi de darbeyle geldiler. Msr, Libya, Suriye ve Irak… Monariler yklnca yerine askerlerin kurduu cuntalarn darbeleri ile cumhuriyetler dodu. Ancak onlar her zaman kendilerine devrim dedi. Tek adam askeri rejimlerdi. Kaddafi, Saddam, Esat ve Nasr… Sonra Msr hari hepsinin mr de darbecinin mr ile son buldu. Bir tek adam mrne snan rejimler…Demokrasiye yer vermeyen, katlm ret eden, mezhepi, sert ideoloji, tek adam gibi zelliklere sahip bu rejimlerin tek adamlar lnce rejimleri de ld. Oysa yenilenme, reform, muhalefete katlm imknlar olsayd yaamaya devam edeceklerdi. Arap Bahar bunu zorlad. Bir ufuk imkn sundu. Hepsi de direndi. Muhalefet de isyanclara ve terre dnt. sava dodu. Emperyalizme ak hale geldiler. Kanl, isyanl ve saval ykmlar yaand. Geride siyasal kaos braktlar. imdi ou yeni rejimlere dnyor.Suriye, yeni bir rejim kurmaya yneliyor. syanlar ve i savatan km yeni kadrolar, kurucu aktrler haline geldi. Demokrasi olmaynca muhalefet isyanlarla yrd! 13 yllk i sava, isyan ve emperyalist mdahalelerden sonra yeni rejim bu kadrolarla nasl kurulacak? Rejimin dayanaca esaslar ne olacak? Diktatrlk ve dini fundemantalizme savrulmadan yol alabilecek mi? Rejim demokratik mi olacak yoksa tek adam rejimi mi? Dini devlet mi kurulacak?Ahmet ara, kurucu lider kimliini tayor. Sava ve isyan hareketlerinden gelen bir aktr. Sava ve isyan artlarnda ynetmeyi renmi. El-Kaide’den kopan, HT olarak rgtlenen ve dini bir hareketin liderliini yapm. imdi din ilerinden sorumlu olarak atanan kii de HT’nin dini ilerinden mesul otorite.ara, sylemleri ve davranlaryla nemli almlar ierisinde. Suriye Arap Cumhuriyeti adn korudu. Devletin bayra, yine Baas ncesi Suriye bayra kabul edildi. Arabistan ile scak temaslar kurmaya ynelik admlar att. Trump’n seilmesini tebrik etti. te yandan Rusya’nn eski rejimle yapt Tarsus Liman antlamasn feshetti. Suriye dnda bir siyasi araylarnn olmadn syledi. Bylece kresel slami hareket idealini tamad mesajn verdi. Bylece El-Kaide bata olmak zere dier cihat hareketleriyle olan farklln vurgulam oldu.Yeni rejim araynda Trkiye ile yakn bir etkileim iinde. Birok aklama ve tutumda bunu gryoruz. Trkiye’nin muhafazakr siyasetini dikkate alan bir rejim mi kuruluyor? Bilmiyoruz. Diktatrle kar mesafeli olan eitli tutum ve sylemler gryoruz. rnein farkl mezheplerle ibirlii ars ve yine Krtler bata olmak zere tm etnik aznlklar kapsama abas var. Krtlerin eski rejim zamannda kimliklerinin bile olmad ve bunun hakszlk olduunu syledi. Ancak Suriye devletinin tek ordusu olaca ve baka hibir silahl grubun kabul edilmeyeceini de ok net bir biimde ifade ediyor.ara’nn kurucu idaresi slam Devleti peinde mi? Bu ok net deil. Ancak Ortadou’daki cihat hareketlerinin siyasal tahayyllerine uymayan eitli tutumlar iinde. Mesela ylbann meydanlarda kutlanmasn serbest brakt. imdi kurucu meclis ve anayasann varl nem tayor. Netlik o zaman ortaya kacak.Suriye, yeni Ortadou cumhuriyet modelini ortaya koyabilir. Byle bir frsat ve imkan var. Askeri, darbeci ve tek adam cumhuriyet tarzn aarak demokratik, oulcu, eit yurttala dayal ve slam ile de bark bir cumhuriyet. er’i hukuka da yer veren, laiki ve dier din mensuplarnn hukukunu da koruyan bir sistem de gelitirebilir. Bunu baarabilirse Ortadou Arap dnyasnda yepyeni cumhuriyet doacak!
