Meltem Fıratlı / [email protected]şturulma Tarihi: Ocak 26, 2025 07:00Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki İsrail saldırısının ardından İsrail’in Gazze’ye başlattığı savaş ateşkesle sonuçlandı. İsrail kabinesi 18 Ocak 2025 Cumartesi sabahı bir gün sonra devreye girecek üç aşamalı anlaşmayı onayladığını açıkladı. Ateşkes öncesi ve sonrası kritik süreci gün gün takip ettik.İsrail’in Hamas’a karşı savaş ilan etmesinin üzerinden 15 ay geçti. 7 Ekim 2023’te Hamas, İsrail’in güneyine yönelik bir saldırı gerçekleştirmiş ve bu saldırıda 1.200 kişi ölmüştü. Olaydan dört gün sonra İsrail cephesinden “Hamas’ı dünya yüzeyinden temizleyeceklerine” ilişkin bir açıklama geldi. İki gün sonra da Gazze’yi kuşatma kararı alındı. Gazze’de yaşayan sivillere bölgeyi boşaltmaları çağrısı yapıldı. Kanlı saldırının ilk ayında içlerinde kadınların ve çocukların da olduğu 10 bin Filistinli yaşamını yitirdi,
yüz binlerce kişi evlerinden oldu. Birçok ülkenin ve uluslararası kamuoyunun tepkisine rağmen İsrail ‘insanlık dışı’ saldırılarına aylar boyunca devam etti. Hastaneleri, yardım konvoylarını, kampları hedef aldı. 2024 biterken yaşamını yitiren Filistinlilerin sayısı 46 binden fazla olarak açıklandı.
Yaklaşık 1,9 milyon kişi, yani nüfusun yüzde 90’ı yerinden edildi. Bu yılın ilk ayında iki taraf arasında Gazze şeridinde ateşkes ve rehine takasına ilişkin müzakere süreci başladı.12 Ocak Pazarİsrail ve Arap basınında çıkan haberlere göre Hamas ve İsrail’in ABD, Katar ve Mısır aracılığıyla dolaylı yürüttüğü ateşkes müzakerelerinde somut ilerleme kaydedildi. Anlaşma ayrıntılarının yüzde 90’ı üzerinde mutabakat sağlandı.13 Ocak Pazartesi Katar’da yapılan müzakerelerde arabulucular barış anlaşmasının son taslağını İsrail ve Hamas yetkililerine iletti. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan anlaşmanın
o hafta imzalanabileceğini söyledi. MİT Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Büro yetkilileriyle görüştü.14 Ocak SalıKatar’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari anlaşmayı duyurmaya ‘en yakın noktada’ olduklarını açıkladı. Biden yönetiminin dışişleri bakanı
Antony Blinken de ateşkesin ‘hiç olmadığı kadar yakın’ olduğunu söyledi.
Bu sırada İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarıysa devam ediyordu.15 Ocak ÇarşambaKatar Başbakanı makamında İsrail ve Hamas yetkilileriyle ayrı ayrı görüştü. Akşam saatlerinden anlaşmanın yapıldığına dair haberler geldi. Anlaşmayı ilk açıklayan, ABD başkanlığına hazırlanan Donald Trump oldu.
19 Ocak’ta başlayacak ateşkesin detaylarınıysa o sırada görevi devam eden ABD Başkanı Biden açıkladı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını belirtti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hamas yetkilileriyle yaptığı telefon görüşmesinde ateşkesin hayırlı olmasını diledi.16 Ocak PerşembeCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Gazzeliler zalime boyun eğmedi. İsrail hükümetinin ateşkesi ihlal ve istismar etmesine izin verilmemelidir” uyarısında bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın ateşkes anlaşmasının bazı kısımlarından vazgeçtiğini ve son dakika tavizleri koparmaya çalıştığını, kriz çıkardığını iddia etti. Hamas bütün unsurlarıyla anlaşmayı kabul etmeden ateşkesi kabinesinin oylamayacağını söyledi. Hamas bu iddiaları yalanladı. Akşam saatlerinde Netanyahu ateşkesi onaylamak için güvenlik kabinesini toplayacağını söyledi. Ateşkes Gazze Şeridi’nde buruk bir sevinçle karşılanırken İsrail saldırıları hâlâ sürüyordu.17 Ocak Cumaİsrail hükümeti ateşkes anlaşmasını onayladı.18 Ocak CumartesiAteşkesin yürürlüğe girmesine bir gün kala Netanyahu, X hesabından yaptığı açıklamada Hamas tarafından serbest bırakılacak 33 rehinenin listesini alana kadar Gazze’de ateşkes sürecini ilerletmeyeceğini açıkladı.19 Ocak PazarAteşkes sabah 9.30’da başlayacaktı. Ancak İsrail, Hamas’tan serbest bırakacağı rehinelerin listesi gelene kadar ateşkesin başlamayacağını söyledi. İsimlerin verilmesinin ardından ateşkes 12.15’te yürürlüğe girdi. 2 saat 45 dakikalık arada bile İsrail saldırılarına devam ediyordu. 471 gün sonra ateşkesin başlamasıyla Gazze’de kutlamalar yapıldı. On binlerce insan evlerine dönmek için yollara döküldü. İnsani yardım taşıyan TIR’lar Gazze’ye girmeye başladı. Hamas 24, 28 ve 31 yaşlarındaki üç rehineyi serbest bıraktı. Rehineler Kızılhaç görevlilerine teslim edildi. İsrail ise hapishanelerde tuttuğu 90 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını geciktirdi.20 Ocak PazartesiGazzeliler bombasız geçen gecenin ardından umut dolu bir sabaha uyandı. Serbest bırakılan 90 Filistinli, İsrail hapishanelerinde korkunç işkenceler gördüklerini anlattı. Filistin Kurtuluş Örgütü’ne bağlı Esirler ve Serbest Bırakılanlar Heyeti ve Filistin Esirler Cemiyeti tarafından yapılan ortak açıklamaya göre 1 Ocak 2025 itibariyle İsrail hapishanelerinde 10 bin 400 Filistinli var.21 Ocak SalıAteşkesin ardından Gazze’deki yıkımın boyutları da ortaya çıktı. Gazze Sivil Savunma Kurumu enkazda gömülü 10 binden fazla ceset olduğunu tahmin ettiklerini söyledi. İsrail ise ihlal saldırılarına devam etti. Refah’a yönelik saldırıda 2 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. Batı Şeria’daki Cenin Mülteci Kampı’ndaysa 10 Filistinli hayatını kaybetti, 40 kişi yaralandı. Bir gün önce ABD başkanlığı için yemin eden Donald Trump yaptığı tuhaf Gazze yorumuyla gündemdeydi: “Deniz kenarında muhteşem bir konumu ve harika bir havası var. Orada çok güzel şeyler yapılabilir.”22 Ocak Çarşamba Netanyahu, İsrail’in Batı Şeria’daki Cenin Mülteci Kampı’na yönelik operasyonunun bölgedeki terörizmi ortadan kaldırma amaçlı olduğunu söyledi. Batı Şeria’daki şehirler ve köyler 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkesten bu yana sıkı kuşatma altında tutuluyor. Uluslararası Politika Akademisi Genel Koordinatörü Doç. Dr. Deniz TansiHürriyet Pazar’a geçen hafta verdiği görüşte “Benim önümüzdeki dönemle ilgili çekincem, yarım kalan Batı Şeria’nın ilhakı konusu” demişti.23 Ocak PerşembeBirleşmiş Milletler (BM) Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) sosyal medya hesabından, Gazze’deki duruma ilişkin açıklama yapıldı. Gazze’deki evlerin büyük bölümünün tamamen yıkıldığı ya da ikamet edilemeyecek derecede hasar gördüğü vurgulanan açıklamada “Altyapının ve hayatların yeniden inşası, travmanın giderilmesi yıllar alacak” ifadesine yer verildi.BM’ye göre, İsrail saldırıları nedeniyle Gazze’deki konutların 160 bini yıkıldı, 276 bini ise büyük oranda veya kısmen hasar gördü. Bu da Gazze’deki konutların yüzde 92’sinin ya yıkıldığı ya da hasar gördüğü anlamına geliyor.3 aşamalı ateşkesin yol haritası19 Ocak Pazar günü başlayan ve 6 hafta sürecek ilk aşamada saldırılar sona erecek. Gazze’deki yaklaşık 100 rehineden 33’ü bu süre zarfında serbest bırakılacak. İsrail güçleri Gazze’nin yoğun nüfuslu bölgelerinden çekilecek. Gazze’ye insani yardımlar artacak.İlk aşama sürerken ikinci aşamaya ilişkin müzakereler ateşkesin 16’ncı gününde başlayacak. İkinci aşamada erkek askerler de dahil olmak üzere Gazze Şeridi’ndeki tüm rehineler serbest bırakılacak. İsrail güçleri Gazze Şeridi’nden çekilecek.Üçüncü aşama Gazze’de ölen rehinelerin cenazelerinin iade edilmesi ve yeniden inşa süreciyle karşı karşıya olan Gazze’de büyük bir yapılanmanın hızla başlatılmasını içeriyor.
