Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Mutfakların vazgeçilmez bir parçası olan buzdolabı çoğu zaman gerçek bir hayat kurtarıcıdır. Tüm besinleri uzun süre saklayabilmemizi destekleyen buzdolabına gereken özenin verilmesi halinde uzun yıllar kullanmak mümkün. Meyve ve sebzelerden pişmiş yemeklere kadar her şeyi buzdolabında saklayabileceğimize dair genel bir kanı olsa da uzmanlar buzdolabında saklanabilecek ürünlerle ilgili kullanıcıları uyarıyor. Buzdolabında saklanır sandığımız besinler aslında soğuk hava yoluyla etrafa zehir saçıyor olabilir. Hindistan’da yaşayan klinik beslenme uzmanı ve influencer Jhanvi Sanghvi’nin buzdolabında saklanmaması gereken 3 besini paylaşmasının ardından viral olan videonun detaylarını uzmanına sorduk.
Hindistan’da yaşayan klinik beslenme uzmanı ve sosyal medya fenomeni Jhanvi Sanghvi’ye göre buzdolabında asla saklanmaması gereken üç besin var. Bu malzemelerden ilki soğan. Soğanın buzdolabında saklanmasının küf oluşumuna yol açabileceğini söyleyen Sanghvi, üzerindeki aşırı nemin mantar sporlarının üremesi için mükemmel bir ortam sağladığını ve tüketildiğinde kusma, mide krampları ve ishale neden olabileceğini açıkladı.’BÖYLE SAKLANIRSA FİLİZLENİP LASTİK GİBİ OLABİLİR’İkinci ürün ise sarımsak. Sanghvi sarımsağı buzdolabında saklamanın soğandaki gibi bir duruma neden olduğunu iletti. Jhanvi Sanghvi, “Sarımsak buzdolabında saklandığında filizlenip lastik gibi olabilir, bu da lezzetini ve etkisini yitirmesine neden olabilir” dedi. Son olarak patateslerin de buzdolabında saklandığında zararlı olabilecek bir diğer yiyecek olduğunu söyleyen Shanghvi, buzdolabı soğukluğu patatesteki nişastaların şekere dönüşmesine neden olacağını ve bu durumun da patatesin tadının bozulmasına neden olacağının altını çizdi.Soğan, sarımsak ve patatesin buzdolabında neden saklanmaması gerektiğini ve buzdolabına konulmaması gereken diğer besinleri Gıda Yüksek Mühendisi Merve Atınç Saral anlattı. İşte tüm bildiklerimizi gözden geçirtecek detaylar.
Jhanvi Sanghvi gibi Gıda Yüksek Mühendisi Merve Atınç Saral da patates, sarımsak ve soğanın kesinlikle buzdolabında saklanmaması gerektiğini belirterek şöyle konuştu: “Soğan nemi düşük, karanlık ve serin ortamda saklanmalı. Buzdolabında soğuk ve nemli ortamda kalan soğan hızla bozulur ve küflenir. Bu sağlığımız için çok tehlikeli. Filizlenme soğandaki çürümenin ilk belirtisidir ve filizlenen soğan (eğer çürüme ve yumuşama yoksa) hemen tüketilmeli. Yapılan bazı çalışmalar filizlenmiş soğanın daha yüksek antioksidan seviyesine sahip olduğunu söyler. Yani eğer çürüme ve yumuşama yoksa filizlenmiş soğan tüketilebilir. Ancak soğanınızı buzdolabında saklarsanız filizlenmenin ardından hızla bozulup küflenecektir. Bu haliyle tüketilen soğan mide kramplarına, ishale ve gıda zehirlenmesine sebep olur.”Soğandan sonra patates konusunu da aydınlatan Saral, patatesin de aynı şekilde buzdolabında asla saklanmaması gerektiğinin altını çizerek şu şekilde açıklamasına devam etti: “Soğukta saklanan patatesin öncelikle renginde ve yapısında sorunlar ortaya çıkar. Ayrıca dolapta bulunan diğer sebze ve meyvelerin olgunlaşması sırasında açığa çıkan etilen gazı patateslerin hızla yumuşamasına ve filizlenmesine sebep olur. Filizlenmiş patates zehirli solanin maddesi içerir. En önemlisi de soğukta bekleyen patateste şeker indirgen hale gelir ve bu durumda pişirildiğinde daha da yüksek seviyede kanserojen akrilamid maddesi oluşur.” Sarımsağı da buzdolabında muhafaza etmenin tadında acılaşma meydana getireceğinin altını çizen Saral, “Bu nedenle sarımsağın oda sıcaklığında, karanlık, hava sirkülasyonu olan kaplarda saklanması önerilir” bilgisini paylaştı.’PİLAV VE MAKARNA BOZULMAK DİYE DÜŞÜNÜYORLAR’Soğan, sarımsak ve patates konusunu netleştirdikten sonra bir de buzdolabında pişmiş yemek saklamanın inceliklerine değinmekte fayda var. Yemek pişirdikten sonra, pişen yemeği tezgahta soğutup bir sonraki gün tüketmek üzere dolaba kaldırırız. Bu alışkanlığı tüm pişmiş yemekler için yerine getirmek doğru mu? Tüm yemekler piştikten ve soğuduktan sonra dolaba kaldırılmalı mı? Saral birçok kişiyi fikir ayrılığına düşüren ve yanlıi yapılırsa yemeği zehre döndüren bu uygulamayı şu cümlelerle netliğe kavuşturdu: “Tüm yemekler piştikten sonra 2 saat içerisinde soğutulup buzdolabına kaldırılmalı ve 2 gün içerisinde tüketilmeli. Çevremde de fark ettiğim yaygın yapılan en büyük hata makarna ve pilav gibi yiyeceklerin ‘Nasılsa bozulmaz’ denilerek oda sıcaklığında bırakılması. Bu yiyecekler ‘basillus cereus bakterisi’ içerebilir. Eğer oda sıcaklığında bırakırsanız bu bakterilerin sporları aktif hale gelip toksin üretmeye başlar. Makarna, pilav gıda zehirlenmesine sebep olmaz sanılıyor ama çok ciddi boyutta zehirlenmeler bildirilmiştir.”
Buzdolabında besin saklarken yaptığımız en yaygın hatalardan bir diğeri de tüm sebze ve meyveleri dolapta muhafaza etmek. Halbuki uzmanlar tüm meyve ve sebzeleri dolapta saklamanın doğru olmadığına vurgu yapıyor.Saral’a göre gıda israfını önlemek adına bu dönüşümleri bilmek ve buna göre gıdaları saklamak gerekir. Örneğin sert çekirdekli meyveler ve avokado olgunlaşana kadar oda sıcaklığında, olgunlaştıktan sonra buzdolabında saklanmalı. Yoksa hızla bozulurlar. “Doğası gereği yüksek miktarda etilen gazı üreten elma, muz, kayısı gibi meyveler buzdolabında saklanmamalı” diyen Merve Atınç Saral, “Ayrıca bu meyveleri patates, lahana gibi sebzelerden uzakta saklamak gerekir. Domates de buzdolabında bekletildiğinde lezzetini kaybeden gıdalardan bir tanesidir. Yapılan çalışmalar soğukta bekletilen domateslerde lezzete katkı sağlayan kokulu uçucu aromatik bileşenlerin üretimi yüzde 65 azaldığını söylüyor” diyerek akıllardaki soru işaretlerini giderdi.’YUMURTA YIKANMAZ, SEBZE-MEYVE POŞETLE DOLABA KOYULMAZ’Toplumsal kurallara göre onlarca yıldır süre gelen mutfak alışkanlıklarının başında buzdolabını doğru kullanabilmek yer alıyor. Ancak biz çoğu zaman bilgiyi sorgulamak yerine büyüklerimizin uygulamalarını devam ettirmeyi tercih ediyoruz. Toplum olarak yiyecekleri buzdolabında depolama konusunda yaptığımız en yaygın hatalara değinen Gıda Yüksek Mühendisi Merve Atınç Saral sözlerini şu tavsiyeleri de vererek noktaladı: “Aslında gıda muhafaza konusunda yapılan çok hata var. İlki pazardan aldığımız sebze ve meyveleri pazar poşetleriyle dolaba kaldırmak. Bu hem hijyen açısından uygun değil hem de gıdaların hızla bozulmasına sebep olur. Gıdaları uygun kaplara alıp birbirinden ayrı muhafaza etmek ve buzdolabında uygun yerlere koymak önemli. Pişmiş ve çiğ yiyecekleri bir arada, aynı rafta, yanyana muhafaza etmek de yapılan hatalardan biri. Çapraz bulaşma ile gıda zehirlenmelerine sebep olabilir. Özellikle et çözdürme işleminde gıdanın akmamasına özen göstermeli ve diğer gıdalara bulaşı engellenmeli. Sık rastladığım hatalardan bir diğeri ise yumurtaları yıkayarak saklamak. Bu da ‘salmonella’ açısından risklidir. Yumurtaları yıkamadan saklamalıyız. Son olarak hızlı bozulan yiyecekleri buzdolabı kapağında saklamak uygun değil. Burada sıcaklık dalgalanmaları daha fazladır. Bu nedenle buzdolabının kapağında çabuk bozulabilecek gıdalar saklanmamalı.”
