AA muhabirinin SK’nin internet sitesinde yer alan bilgilerden yapt derlemeye gre, stanbul’a gnlk artma kapasitesi 6 milyon 161 bin 365 metrekp olan toplam 90 atk su artma tesisiyle hizmet veriliyor.SK bnyesindeki bu tesislerin 13′ ileri biyolojik, 62’si biyolojik, 7’si n artma, 7’si paket atk su tesisi ve 1’i de membran atk su artma tesisi olarak faal durumda.Gnlk kapasite, ileri biyolojik atk su tesislerinde 2 milyon 120 bin 885 metrekp, biyolojik atk su artma tesislerinde 644 bin 400 metrekp, n artma tesislerinde 3 milyon 389 bin 760 metrekp, biyolojik, paket atk su artma tesislerinde 2 bin 320 metrekp, membran atk su artma tesisinde ise 4 bin metrekp seviyesinde bulunuyor.Marmara Denizi’nde 2021’de balayan msilaj istilas ncesi ileri biyolojik tesislerin 1 milyon 746 bin metrekp, biyolojik atk su artma tesislerinin 46 bin 925 metrekp, n artma tesislerinin 4 milyon 14 bin 760 metrekp kapasitesi bulunuyordu. Toplam artma kapasitesi ise 2021’de 5 milyon 811 bin 910 metrekpt.Bu rakamlara gre, stanbul’un atk sularnn sadece yzde 34,43′ ileri biyolojik tesislerde artlyor.stanbul’daki ileri biyolojik atk su artma tesisleri ve kapasiteleri yle:Tesisin ismiGnlk kapasitesi (metrekp)Ataky620 binAmbarl400 binTuzla650 binPaaky154 binBykekmece132 bin 155Selimpaa70 binanta52 binSilivri36 bin 500Terkos1730Anadolu Feneri500Cumhuriyet1000ile Satmazl800ile Kervansaray2 bin 200ne kan n artma tesisleri ve kapasiteleri u ekilde:Tesisin ismiGnlk kapasitesi (metrekp)Yenikap864 binKadky833 binKksu640 binPaabahe575 binskdar77 bin 760ne kan baz biyolojik atk su artma tesisleri ve kapasiteleri yle:Tesisin ismiGnlk kapasitesi (metrekp)Silivri Cezaevi6 binSaryer Zekeriyaky4 binGmyaka4 bin 400Arnavutky2 binHseyinli-Readiye2 bin- ATIK SU TESSLERstanbul’daki atk su artma tesislerinin 85’i, 1997-2019 yllar arasnda ina edildi.Yenikap Atk Su n Artma Tesisi 1988’de, skdar Atk Su n Artma Tesisi 1992’de, 250 metrekp kapasiteli atalca Ormanl Biyolojik Atk Su Tesisi 2020’de, 600 bin metrekp kapasiteli Baltaliman Biyolojik Artma Tesisi 2023’te, 500 metrekp kapasiteli Anadolu Feneri leri Biyolojik Artma Tesisi ise 2021’de hizmete ald.Yapmna 2018 Mart aynda balanan Tuzla leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi’nin 3. kademesi 2022 yl sonunda devreye alnrken, gnlk 600 bin metrekp kapasiteli Baltaliman n Artma Tesisi’nin 2017’de balayan biyolojik artma tesisine dntrlmesi almalar da 2023’te tamamland.Yenikap n Artma Tesisi’nin gnlk 450 bin metrekp kapasiteli biyolojik atk su tesisine dntrlme almalar 2018 Nisan aynda balad. naat almalar devam eden tesisin hizmete girme sresi aklanmad.Bunlar dnda 2013’te yaplan ile Satmazl tesisi 2023’te 800 metrekp kapasiteyle leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisine dntrlrken, 2012’de yaplan ile Kervansaray Biyolojik Tesisi ise 2 bin 200 metrekp kapasiteyle 2023’te leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi’ne evrildi. Ayrca 500’er metrekp kapasiteye sahip Anadolu Feneri leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi 2021’de, Alibahadr Paket leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi ise 2022’de ald.- PTAL EDLEN PROJELERn artma olarak hizmet veren Kadky Atk Su Tesisi’nin biyolojik atk su artma tesisine dntrlmesi iin hazrlanan projeyle 2017’de ihaleye kld ancak Kadky Belediyesinin imar planlarna itiraz sonucu ihale iptal edildi.2019’da ihale aamasna gelen Paaky leri Biyolojik Artma Tesisi’nin 3. etab ile ilgili ise bugne kadar bir alma yrtlmedi.Gnlk 435 bin metrekp kapasitesiyle limitleri almaya balayan Yenikap n Artma Tesisi’ne iletilen 8 ilenin atk suyunu artmas amacyla planlanan Silahtaraa leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi’nin 2019’da projesi ihale aamasna getirildi ve sonrasnda iptal edildi.hale dosyasna gre, maliyeti yaklak 632 milyon lira olan Silahtaraa leri Biyolojik Atk Su Artma Tesisi, stanbul Teknik niversitesi (T) ile gelitirilen yerli membran teknolojisi ile Avrupa’nn 2. en byk kapasiteli Membran Atksu Artma Tesisi olarak planlanmt.Tamam yer altna ina edilecek ekilde projelendirilen Silahtaraa’nn zeri ise halka ak spor tesisi, yeil alan ve park olarak dzenlenecekti.- 2021’DEN 2024’DE BU HEDEFN GEREKLEME PERFORMANSI YZDE 1,4 OLARAK LLDMarmara Denizi’nde 2021’de yaanan msilaj kirlilii sonrasnda oluturulan Msilaj Bilim ve Teknik Kurulu, hazrlad eylem plannda, blgede bulunan mevcut atk su artma tesislerinin tamamnn ileri biyolojik artma tesisine dntrlmesi karar almt.Tesislerin dnm ile ilgili 3 yllk sre balatlrken Marmara Belediyeler Birliinin verilerine gre 2021’den 2024’de bu hedefin gerekleme performans yzde 1,4 olarak lld.evre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakanl tarafndan hazrlanan rapora gre, Marmara Denizi’ne kys olan belediyelerin artma tesisleri u ekilde:- stanbul; yzde 53,1 fiziksel atk su artma tesisi, yzde 9,2 biyolojik, yzde 37,7 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- Bursa; yzde 0 fiziksel, yzde 4,7 biyolojik, yzde 95,3 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- Kocaeli; yzde 0 fiziksel, yzde 24,7 biyolojik, yzde 75,3 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- Balkesir; yzde 0 fiziksel, yzde 62,5 biyolojik, yzde 37,5 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- Tekirda; yzde 5,4 fiziksel, yzde 4,8 biyolojik, yzde 89,9 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- anakkale; yzde 0 fiziksel, yzde 20,6 biyolojik, yzde 79,4 ileri biyolojik atk su artma tesisi,- Yalova; yzde 0 fiziksel, yzde 28,4 biyolojik, yzde 71,6 ileri biyolojik atk su artma tesisi.Marmara Denizi Eylem Plan Koordinasyon Kurulu’nda evre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakanl tarafndan illerin artlm atk sularnn yeniden kullanm oranlar ise yle raporland:”stanbul’da yzde 1,95, Bursa’da yzde 18,23, Kocaeli’de yzde 8,34, Balkesir’de yzde 0,1, Tekirda’da yzde 0,4, anakkale’de yzde 6,72, Yalova’da yzde 0,14.”- “KRLLN ORTADAN KALDIRILMASI N EN BYK DEV STANBUL’A DYOR”T evre Mhendislii Blm retim yesi ve Trkiye Bilimler Akademisi (TBA) eref yesi Prof. Dr. zzet ztrk, msilaj sorununun ortadan kaldrlmas iin en nemli admn, Marmara Denizi’ne olan kirlilik girdisinin azaltlmas olduunu syledi.Kirliliin ortadan kaldrlmas iin en byk devin stanbul’a dtn belirten ztrk, “Ataky, Tuzla, Baltaliman gibi tesislerde yaplan almalarla yzde 15’lik bir iyileme saland. Ama hala stanbul’un pay burada tek bana gncel rakamlarla yzde 50 civarndaki arln koruyor. stanbul’daki bu n artma tesislerinin hzlca, nce biyolojik veya ileri biyolojie dntrlmesi icap ediyor.” ifadelerini kulland.Yenikap ve Kadky’den Marmara’ya yaplan dearjlarn mutlaka ileri biyolojik artma olmas gerektiini vurgulayan ztrk, 2020’den itibaren bu tesislerin biyolojik ve yer durumuna gre ileri biyolojie dntrlmesinin planlandn ancak bu takvimde gecikme olduunu dile getirdi.Yeni Master Plan’nda, Kadky’n havzasn en az 3 paraya blp dearj ykn azaltarak, msilaj riskinin basklanabileceini belirten ztrk, unlar aktard:”Marmara’ya olumsuz anlamda etkisi olacak 2 tesis Yenikap ve Kadky artma tesisleri. Aslnda bu tesislerin gemite projeleri hazrland. Sadece amur tesisleri iin orada yer yoktu. Onlarn da gemiyle tanmasna dair bir zm de gelitirilmiti. Ama bu hayata geirilemedi. Ya da havzay blp orada daha kk bir tesis yapabiliriz. Master Plan’da da zaten zellikle Kadky havzasnn blnmesi neriliyor. Yenikap havzasn da aslnda blmek mmkn. Yani iptal edilen tesis (Silahtaraa) yerine Kkky tarafnda bir yer var aslnda. Orada da havzay blerek yine Yenikap’nn ykn azaltp, aadaki tesisleri biyolojik artmaya evirmek, yukardaki tesisleri de ileri biyolojik havza artma tesisi olarak yapmak mmkn.”- “RAHATLIKLA Z KAYNAKLA FNANSE ETMES MMKN”Silahtaraa gibi maliyet nedeniyle iptal edilen ya da bte gereke gsterilerek dntrlmeyen tesislere ilikin de konuan ztrk, unlar syledi:”SK u ana kadar yaplan btn yatrmlarn hemen hemen z kaynakla yapt. Yani bu su tarife gelirleriyle bunlarn finanse edilmesi rahatlkla mmkn. Bu yeni tesisleri de SK’nin d kaynak ihtiyac duymadan, rahatlkla z kaynakla finanse etmesi mmkn. Ama nceliklendirilmesi lazm. Kurum, uygun artlarda, d kaynak bulursa onu da ksmen devreye koyabilir. Master Plan’nda btn bunlarn seenekli almalar da yapld. u anda bu veriler SK’nin ellerinde.”Prof. Dr. ztrk, 2019’da iptal edilen Silahtaraa leri Biyolojik Artma Tesisi’nin yerine ylda Kkky’e ileri biyolojik, Yenikap’ya biyolojik tesis yapmann mmkn olduuna iaret ederek, bunun Marmara’y rahatlatacan dile getirdi.Kadky ve Yenikap n Artma Tesislerinin SK’nin z kaynaklaryla dntrlmesiyle msilaj konusunda byk bir aama katedileceini dile getiren ztrk, “u anda stanbul’un ykn yzde 50’den yzde 25’e drebilsek kesinlikle 6 ylda bunun Marmara’da mutlaka olumlu sonucunu grrz. Zaten yaplan modelleme almalarnn sonular da bu ynde.” deerlendirmesinde bulundu.- “MSLAJ, YILLARDIR BRKEN EVRE KRLLNE MARMARA DENZ’NN VERD BR TEPK”T evre Mhendislii Blm retim yesi ve Msilaj Bilim ve Teknik Kurulu yesi Prof. Dr. Hayrettin Gl nsel, msilajn, yllardr biriken evre kirliliine Marmara Denizi’nin verdii bir tepki olduunu syledi.Msilajn insanlardan ve sanayiden kaynaklanan atklar, tarmsal faaliyetler, deniz tamacl ile balkln evreye basks sonucu olutuunu belirten nsel, unlar dile getirdi.:”Bunun ounluunun da Marmara Denizi’ne dearj edilen atk sulardan kaynakland eklinde bir genel kan var. Tabii bunu tetikleyen faktrlerde scaklk ve iklim etkili. Ama unu sylemek gerekiyor, asl birinci etken insan faaliyetleri. Bu insan faaliyetlerinde de atk sularla gelen kirleticiler, zellikle azot ve fosfor parametreleri. Bunun dnda atk sulara yaplan artmalarn yetersiz olmas, bunun yanl planlanmas sonucunda Marmara Denizi’nin ekosistemi bozuldu. zlm oksijen konsantrasyonu balklarn yaayamayaca seviyeye doru gidiyor. Hatta 30 metrenin altnda oksijenler neredeyse sfrland.”nsel, yaplan almalara gre, Marmara Denizi’ne azot ve fosfor konsantrasyonlar yksek gnde yaklak 5 milyon 500 bin metrekp atk su dearj edildiini kaydederek, ileri biyolojik tesislerin bu azot ve fosforu gideren bir teknolojiye sahip olduunu dile getirdi.Sadece stanbul deil Marmara ve Trkiye genelinde ileri biyolojik artma tesislerinin yetersiz olduunu belirten nsel, “Trkiye hep havzalar blgesi. Dolaysyla btn bu sular korumak iin btn tesislerin ileri biyolojik artma ve geri kazanma ynelik de deitirilmesi lazm.” dedi.Artma tesisinin detayl bir planlamann ardndan 5 yl sren bir projelendirme sresi bulunduunu aktaran nsel, yer temini ve btenin de nemli faktrler olduunu syledi.- BAKANLIKLA BTN ARITMA TEKNOLOJLERN GZDEN GERECEK YEN PROJE HAZIRLANIYORProf. Dr. nsel, bir metrekp atk su artma tesisi yapmann, metrekpte 800 ila 1000 dolar maliyeti bulunduunu belirterek, iletme, suyun uygun ekilde dearj, amur ve dier yan rnlerin de iyi bir planlama ile ynetilmesi gerektiini anlatt.evre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakanl ile ortak yrttkleri proje ile atk su artma tesislerine standardizasyon getirileceini belirten nsel, “Yerel koullara uygun, blgemize uygun, evreyi koruyacak, msilaj ve evre kirlenmesini nleyecek bir artma yaklam yerel olarak uygulamaya alacaz. Trkiye baznda btn artma teknolojilerini gzden geirip, evre yani ihtiyaca uygun artma nasl hesaplanr, yaplr bununla ilgili yerel standartlar oluturacaz. Almanya, Amerika, Japonya’da olduu ekilde.” bilgisini verdi.
