Artk semenlerle kurulan iletiim, sadece tek ynl mesajlardan ibaret deil; Yapay Zeka, gerek zamanl ve birebir etkileim salayarak siyasi kampanyalara yeni bir boyut kazandryor. Siyasi iletiimde bu tr kiisel deneyimlerin giderek daha yaygn hale gelmesi, semenlerle daha derin ve etkili balantlar kurulmasnn yolunu ayor.
Ali Osman zdemir/ Yazar
Gelecek, tarihin her dneminde gemiten farkl olmutur ancak bu kez kar karya olduumuz deiim, nceki dnemlerle kyaslanamayacak kadar hzl ve byktr. Teknolojinin geliimi, tarihin her dneminde toplumsal dnmlere yol amtr. Buharl makinelerin icad, elektriin kefi, iten yanmal motorlarn icad ile devam eden sanayileme sreci, toplumlarn ekonomik ve siyasi yapsn kkl ekilde deitirmitir. Transistrlerin icad ile balayan dijitalleme sreci Yapay zek (YZ) ile hzlanarak yeni bir krlma yaad. YZ ile balayan bu yeni dnmn ise, ok daha derin bir etkisi olacak gibi grnyor. Bugn YZ sadece bilim kurgu hikyelerinin bir unsuru olmaktan karak gndelik hayatn da bir paras hline geldi. dnyasndan sala, eitimden sanata kadar her alana nfuz eden YZ, hayatmzn her anna sirayet ediyor.Makine dnebilir mi?1958- 1959 yl eitim dneminde Erzurum Atatrk niversitesi’nde dzenlenen bir halk konferansnda nl matematiki Cahit Arf, “Makine dnebilir mi ve nasl dnebilir?” sorusunu tartmt. Bu soru bugn hl geerliliini korurken, bu dorultuda dar YZ’nin “grev odakl” zmlerini aarak “yapay genel zekya” ulalabilir mi diye tartlmaya baland. Bu sre sadece heyecan verici deil, ayn zamanda kayg verici bir serveni de beraberinde getirdi.YZ sistemlerinden biri olan ChatGPT, yalnzca iki ay iinde 100 milyon kullancya ulaarak dijital teknolojilerin ne kadar hzl benimsenebileceini arpc bir ekilde ortaya koydu. Facebook ve Instagram gibi sosyal medya platformlarnn yllar iinde ulat kullanc saylarna, YZ birka gn iinde eriti. Bu, teknolojik bir sramann net bir gstergesidir.Dijitalleme anda YZ sadece bir teknoloji deil, ayn zamanda siyasal srelerin bir paras. Semen davranlarnn analiz edilmesi ve seim kampanyalarnn hedef kitlesinin belirlenmesi gibi seim kampanyalarnda YZ’nin kullanmnn etkin bir ara olduuna ahit oluyoruz. Gelecek, algoritmalarn ve byk veri kmelerinin belirleyici olduu bir arena hline gelirken bu teknoloji, siyaseti nasl dntrecek, sorusu zihinlerde dnp duruyor. Dahas gelecekle ilgili birbirinin ztt iki farkl senaryodan bahsetmek mmkn: Teknolojik gelimeler ynetimlerin demokratiklemesini mi salayacak yoksa gcn ve siyasi otoritenin daha adaletsiz dalmna sebep olarak bir grubun tm insanl ynetmesine mi yol aacak? Meydanlarn yerini aldDijitallemenin etkisiyle birlikte siyasetin nemli bir ksm, meydanlardan dijital mecralara tand. Obama’nn 2008 seimlerinde sosyal medyay aktif bir ekilde kullanmas, siyasette dijital dnemin ayak sesleriydi. Sosyal medyann politik olaylardaki etkisi Arap Bahar’ndan Sar Yelekliler syan’na kadar geni bir yelpazede kendini gsterdi. Dijital aralarn ve platformlarn, kamuoyunun daha etkin bir ekilde bilgilendirilmesi, demokratik katlm artrma ve effafl salama potansiyeli, byk bir ilerleme olarak grld. Ayrca Covid-19 salgnnn etkisiyle daha fazla dijitalleen dnyada, siyaset de bu dnmden payn ald.Bu dnm, YZ ile daha derin bir boyuta tanyor. YZ, devasa veri kmelerini ileyip analiz etme yetenei ile siyasi stratejilerin belirlenmesinde byk bir avantaj salyor. Seim kampanyalar artk byk veri analizleriyle ekillenirken, politikaclar semen davranlarn algoritmalarla ynlendirebiliyor. YZ artk siyaset iin hem gl bir silah hem de byk bir tehlike olabilir.Japonya’nn bakenti Tokyo’daki Tama City’nin belediye bakanl seiminde, YZ destekli, Ai adnda ve kadn formunda bir robot bakanla aday gsterilmiti. Bu arpc bir rnek olsa da elbette ki robotlarn siyasette insanlarla yarr hle gelmesine henz yakn deiliz. Fakat bizden daha zeki olan makinelerin varlna yakn olduumuzu ifade edenlerin says git gide artyor. Peki, bu zeky siyasete toplumun yararna olacak ekilde nasl dhil edebiliriz?AlgokrasiYZ teknolojilerinin toplum zerinde ne kadar byk bir etki yaratabilecei henz tam olarak ngrlemiyor. Garry Kasparov’un IBM’in gelitirdii Derin Mavi (Deep Blue) programna kar verdii mcadele, YZ’nin insan yenme kapasitesini ilk kez gzler nne sermiti. Satran oyunundaki snrl hamle says ile karlatrldnda, siyaset daha fazla olaslk ve belirsizlik ieriyor. Yine de YZ, politik stratejilerde nemli bir ara olabilir. YZ, insanlarn renme kapasitesini aan veri ileme yetenei sayesinde, daha fazla bilgiyi analiz ederek daha hzl sonular karabilir. Bu kapasitenin genilemesinin anahtar ise algoritmalar ve yapay sinir alardr.Gnmzde algoritmalarla en ok karlatmz platformlar, sosyal medya ve video paylam platformlardr. Bir video izlediimizde, o platformun algoritmas bize benzer ierikler sunar; ancak bu ierikler yalnzca bizim tercihimize dayal deildir. Dijital mecralarda, kullanclarn davranlarna dayal olarak ekillenen, onlara zel bir dnya sunulur. Ancak bu dnya sadece bireyin tercihlerine deil, ayn zamanda algoritmalarn ileyiine de dayanr. Algoritmann toplum zerinde bu denli tahakkm kurduu yeni dzende, bireylerin algoritmalarn klesi olacan dnenlerin de bulunduunu sylemek gerek.Hkmetler, YZ destekli sistemleri kullanmaya baladka, modern devlet uygulamalar geliiyor ve bu balamda “algokrasi” (algoritmalarla ynetim), algoritmik brokrasi ve dijital a hkmeti gibi kavramlar ortaya kyor. Algokrasi, temel olarak algoritmalarn organize ettii bir ynetim sistemi olarak tanmlanabilir. “Algoritmik Brokrasi tr, karmaklkla baa kmak, yeterlilii artrmak ve sosyal sorun zmeyi iyiletirmek iin yeni frsatlar sunar. Dahas, algoritmalar bireylerin ve yneticilerin ada kamu ynetiminin artan karmaklklarn daha iyi anlamalarna da yardmc olabilir.”ngrlerYZ, siyasal iletiimi de dntryor. Geleneksel siyasal iletiim yntemlerine kyasla daha hzl ve geni bir kitleye ulamay mmkn klyor. YZ ile kampanyalarn tekdze olmaktan kp, her semene ayr bir mesaj iletebilecek esneklie ulamas mmkn.YZ’nin bu balamda sunduu en dikkat ekici yeniliklerden biri, mikro hedefleme ad verilen yntemdir. Geleneksel kampanyalar kitlelere hitap ederken, YZ destekli mikro hedefleme, semenlerin verilerini kullanarak kampanyay kiiselletirilebiliyor. Algoritmalar, kullanclarn ilgi alanlarn analiz ederek kiiselletirilmi mesajlar oluturuyor ve bu mesajlar sayesinde daha etkili bir iletiim salanyor. evrimii gezintilerimiz, sanal ayak izlerimiz ve beenilerimiz algoritmada bizim hangi veri kmesinde olduumuzu belirliyor. rnein, seim kampanyalarnda byk veri analizi, semenlerin hangi konulara daha duyarl olduunu belirleyerek hedefli kampanya mesajlar oluturulmasna olanak tanyor. ABD’de 2016 bakanlk seimlerinde ve Brexit kampanyalarnda veri analitii kullanlarak semen davranlar derinlemesine analiz edilmi, stratejiler bu analizler dorultusunda ekillendirilmiti.2016 Amerika Bakanlk seimlerinde Trump’n dijital kampanyasn yrten kii olan Theresa Hong, BBC ile yapt rportajda Cambridge Analytica firmasn verinin beyni olarak nitelendirmiti. Bahsi geen irket, 200 milyondan fazla Amerikalnn verileri zerinden onlara ulamt. yle ki Hong, “Facebook olmasayd, kazanamazdk,” ifadesini kullanmt. Daha sonra ortaya kan skandal gsterdi ki Facebook’taki kiisel veriler YZ kullanlarak, bu kampanyann bir paras hline getirilmiti. Fakat ahlaki snrlar gz nnde bulundurulursa ve mahremiyet suiistimal edilmezse, YZ ok faydal bir ekilde kullanlabilir. YZ, arama motoru optimizasyonu (SEO) stratejilerinin etkili bir ekilde uygulanmasnda da siyasete byk katk sunabilir. SEO, siyasi kampanyalar iin hedef kitleye ulamann en stratejik yollarndan biridir. Bu teknoloji sayesinde, bir siyasi aday ya da parti, reklamlar ve olumlu haberleri arama motorlarnda daha grnr hale gelerek daha fazla semenle etkileime geebilir. YZ, semenlerin arama davranlarn analiz ederek hangi kelime ve cmle gruplarnn ne karlacan tespit edebilir. Bylece, siyasetilerin mesajlarn hedeflenen kitleye ulatrmas kolaylar.Pratikte, YZ tarafndan desteklenen SEO uygulamalarnn siyasete en iyi katk salayabilecei alanlardan biri, doru zamanda doru ieriin doru kiiye ulatrlmasdr. rnein, bir adayn kampanya web sitesi ya da sosyal medya gnderileri, YZ algoritmalar sayesinde potansiyel semenlerin ilgi alanlarna, corafi konumlarna ve arama motoru gemilerine gre en uygun ekilde sunulabilir. Bu, her semen iin zel olarak hedeflenmi ieriklerin daha st sralarda grnmesini salar.zellikle yerel seimlerde, blgesel aramalara odaklanan bir SEO stratejisi ile YZ, kampanyann hitap ettii blgedeki semenlerin en ok ilgilendii konulara ynelik ierikleri ne karabilir. YZ, hangi balklarn daha fazla tklandn ve semenlerin hangi tr ieriklere tepki verdiini analiz ederek, srekli olarak ierik en uygun ekilde belirlenebilir. Sohbet robotlar da YZ ile ilgili dikkat eken gelimelerden biri. Bu robotlar eitli arenalarda gnden gne daha fazla kullanlrken siyasette de kendine yer buldu. Romanya, 2023’te bir ilke imza atarak Ion adl bir sohbet robotunu babakan danman olarak atad. Halk, bu uygulama ile internet zerinden dorudan iletiim kurabiliyor, bylece devlet ile vatandalar arasnda yeni bir iletiim kanal alm oldu. Miami Belediye Bakan Francis Suarez’in 2024 ABD Bakanlk seim kampanyasnda YZ sohbet robotlarn kullanarak semenlerle dorudan etkileim kurmas, YZ’nin seim kampanyalarna sunduu yeniliklerin gl bir rneidir.Danimarka’da ise Sentetik Parti (Danish Synthetic Party), bir sanat kolektifinin oluturduu YZ sohbet robotu ile topluluk yeleriyle etkileim kurmu ve bu robot, parti platformlarnn tarihsel analizine dayanan politikalar nermiti. Ancak parti, oy pusulasna girecek yeterli imzay toplayamad iin parlamento temsili kazanamamt.Siyasete kazandrlan yeniliklerden biri de YZ destekli telefon aramalardr. 2023 ylnda New York Belediye Bakan Eric Adams adna, farkl dillerde ve kendi sesiyle yaplan robot aramalar, YZ’nin siyasi kampanyalarda nasl dntrc bir g olabileceine dair arpc bir rnekti. Ancak bu teknolojik atlmn snrlar burada bitmiyor. ABD Kongre aday Shamaine Daniels, kampanyasnda YZ destekli aramalarla sadece kaytl mesajlar gndermekle kalmad, ayn zamanda bu aramalar sayesinde semenlerle bir kampanya yneticisi gibi dorudan sohbet etti. Artk semenlerle kurulan iletiim, sadece tek ynl mesajlardan ibaret deil; YZ, gerek zamanl ve birebir etkileim salayarak siyasi kampanyalara yeni bir boyut kazandryor. Siyasi iletiimde bu tr kiisel deneyimlerin giderek daha yaygn hale gelmesi, semenlerle daha derin ve etkili balantlar kurulmasnn yolunu ayor.YZ, seim kampanyalarnda kullanlan grnt, ses ve mziklerde de karmza kyor. Arjantin devlet bakanl seimlerinde YZ ile oluturulan poster ve grseller, siyasette YZ’nin grsel ynn de gzler nne seriyor. Toronto Belediye Bakan Anthony Furey’nin kampanyasnda kullanlan grsel rnekleri, ehrin sosyal sorunlarn YZ destekli kampanya aralaryla nasl etkili bir ekilde vurguladn gsteriyor.Mzik ve ses, semenlerin zihinlerinde sadece bir mesajn yanksn deil, o mesajla ilgili hislerini de ekillendirir. zellikle byk mitinglerde ya da dijital platformlarda YZ tarafndan oluturulan ses tonlar ve mzikler, kampanyann enerjisini ykselterek semenlerin zihninde kalc izler brakabilir. YZ, mzik ve seslerin kullanmnda geni bir eitlilik sunarak kampanyalarn yaratc potansiyelini geniletir. Eskiden snrl olan ses ve mzik kaynaklar, YZ sayesinde oka kombinasyona dnebilir. Bu, sadece bir seim kampanyasnn estetik boyutunu zenginletirmekle kalmaz, ayn zamanda daha geni kitlelere hitap edecek ekilde kiiselletirilmi deneyimler sunar.Pakistan’n nceki babakan Imran Khan, hapishaneden YZ araclyla bir miting gerekletirdi. Khan’n ses klonu, eski konuma rnekleri ve YZ ile yeniden oluturularak mitingde kullanld. Bu rnek, YZ’nin siyasi kampanyalar iin meknla ilgili engelleri ortadan kaldrma gcn simgeliyor.Bu rnekler, teknolojinin her geen gn yeni ve hayal edilemeyen yeniliklerle insanlar artmaya devam edeceini gsteriyor.Dnyann eiinde durduu bu yeni dnemde, teknolojinin sunduu frsatlar olumlu bir gzle deerlendirmek nemlidir. YZ, doru ynlendirmelerle insanln ilerleyiini hzlandrabilir, siyasi sreleri daha kapsayc ve veriye dayal hale getirebilir. Byk veri analizleri ve algoritmalar sayesinde, toplumun ihtiyalarn daha net anlamak ve zmler retmek mmkn olacaktr. Bu sre demokratik katlm artrabilir ve hkmetlerin daha effaf ve hesap verebilir olmasna olanak tanyabilir. Teknolojiyi insan yararna kullanarak, siyaset sahnesini daha adil, kapsayc ve yeniliki bir hale getirmek bizim elimizde. Gelecek, YZ’nin sunduu olanaklarla insanln byk sorunlarna yaratc zmler gelitirebilecei, daha aydnlk bir dnem olabilir.
